Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2016-2020

Quyết định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/12/2016 và thay thế Quyết định số 491/QĐTTg ngày 16/4/2009 của Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới và Quyết định số 342/QĐ-TTg ngày 20/2/2013 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi một số tiêu chí của Bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới.

Quy hoạch chung xây dựng xã phải bảo đảm thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với ứng phó biến đổi khí hậu. Ảnh: Internet

Theo đó, Nhóm quy hoạch có 1 tiêu chí (quy hoạch); Nhóm hạ tầng kinh tế-xã hội có 8 tiêu chí (giao thông, thủy lợi, điện, trường học, cơ sở vật chất văn hóa, cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn, thông tin và truyền thông, nhà ở dân cư); Nhóm kinh tế và tổ chức sản xuất có 4 tiêu chí (thu nhập, hộ nghèo lao động có việc làm, tổ chức sản xuất); Nhóm văn hóa-xã hội-môi trường có 4 tiêu chí (giáo dục và đào tạo; y tế; văn hóa; môi trường và an toàn thực phẩm); Nhóm hệ thống chính trị có 2 tiêu chí (hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật; quốc phòng và an ninh).

Với mỗi tiêu chí đều có quy định cụ thể chỉ tiêu chung và chỉ tiêu từng vùng gồm: Trung du miền núi phía Bắc; Đồng bằng sông Hồng; Bắc Trung bộ; Duyên hải Nam Trung bộ; Tây Nguyên; Đông Nam bộ; Đồng bằng sông Cửu Long.

Trong đó, tiêu chí quy hoạch gồm có quy hoạch xây dựng xã được phê duyệt và được công bố công khai đúng thời hạn (quy hoạch chung xây dựng xã phải bảo đảm thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với ứng phó biến đổi khí hậu, quá trình đô thị hóa của các xã ven đô và bảo đảm tiêu chí môi trường nông thôn); ban hành quy định quản lý quy hoạch chung xây dựng xã và tổ chức thực hiện theo quy hoạch.

Theo tiêu chí giao thông, đường trục thôn, bản, ấp và đường liên thôn, bản, ấp ít nhất được cứng hóa, bảo đảm ô tô đi lại thuận tiện quanh năm. Ảnh: Internet

Tiêu chí giao thông gồm các nội dung: Đường xã và đường từ trung tâm xã đến đường huyện được nhựa hóa hoặc bê tông hóa, bảo đảm ô tô đi lại thuận tiện quanh năm; đường trục thôn, bản, ấp và đường liên thôn, bản, ấp ít nhất được cứng hóa, bảo đảm ô tô đi lại thuận tiện quanh năm; đường ngõ, xóm sạch và không lầy lội vào mùa mưa; đường trục chính nội đồng bảo đảm vận chuyển hàng hóa thuận tiện quanh năm. UBND cấp tỉnh quy định cụ thể để phù hợp với quy hoạch, điều kiện thực tế, nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm tính kết nối của hệ thống giao thông trên địa bàn.

Tiêu chí điện gồm 2 nội dung: Hệ thống điện đạt chuẩn và tỷ lệ hộ sử dụng điện thường xuyên, an toàn từ các nguồn với chỉ tiêu chung đạt từ 98% trở lên; vùng Trung du miền núi phía Bắc đạt từ 95% trở lên; vùng Đồng bằng sông Hồng và vùng Đông Nam bộ đạt từ 99% trở lên; vùng Bắc Trung bộ, Duyên hải Nam Trung bộ, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long đạt từ 98% trở lên.

Tiêu chí cơ sở hạ tầng thương mại nông thôn yêu cầu xã có chợ nông thôn hoặc nơi mua bán, trao đổi hàng hóa do UBND cấp tỉnh quy định cụ thể để phù hợp với quy hoạch, điều kiện thực tế, nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội và đặc điểm văn hóa từng dân tộc.

Tiêu chí thu nhập, thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn đến năm 2020, chỉ tiêu chung là từ 45 triệu đồng/người trở lên; vùng Trung du miền núi phía Bắc, vùng Bắc Trung bộ là từ 36 triệu đồng/người trở lên; vùng Đồng bằng sông Hồng là từ 50 triệu đồng/người trở lên; vùng Duyên hải Nam Trung bộ, Tây Nguyên là từ 41 triệu đồng/người trở lên; vùng Đông Nam bộ là từ 59 triệu đồng/người trở lên; Đồng bằng sông Cửu Long là từ 50 triệu đồng/người trở lên.

Xã nông thôn mới phải có tỷ lệ hộ được sử dụng nước hợp vệ sinh và nước sạch theo quy định. Ảnh: Internet

Tiêu chí hộ nghèo, tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giai đoạn 2016-2020, chỉ tiêu chung là từ 6% trở xuống; vùng Trung du miền núi phía Bắc là từ 12% trở xuống; vùng Đồng bằng sông Hồng từ 2% trở xuống; vùng Bắc Trung bộ, Duyên hải Nam Trung bộ từ 5% trở xuống; Tây Nguyên từ 7% trở xuống; vùng Đông Nam bộ từ 1% trở xuống và Đồng bằng sông Cửu Long từ 4% trở xuống.

Tiêu chí tổ chức sản xuất với 2 nội dung: Xã có hợp tác xã hoạt động theo đúng quy định của Luật Hợp tác xã năm 2012; xã có mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản chủ lực bảo đảm bền vững.

Tiêu chí môi trường và an toàn thực phẩm gồm các nội dung: Tỷ lệ hộ được sử dụng nước hợp vệ sinh và nước sạch theo quy định; tỷ lệ cơ sở sản xuất kinh doanh, nuôi trồng thủy sản, làng nghề bảo đảm quy định về bảo vệ môi trường; xây dựng cảnh quan, môi trường xanh-sạch-đẹp, an toàn; mai táng phù hợp với quy định và theo quy hoạch; chất thải rắn trên địa bàn và nước thải khu dân cư tập trung, cơ sở sản xuất kinh doanh được thu gom, xử lý theo quy định; tỷ lệ hộ có nhà tiêu, nhà tắm, bể chứa nước sinh hoạt hợp vệ sinh và bảo đảm 3 sạch (sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ); tỷ lệ hộ chăn nuôi có chuồng trại chăn nuôi bảo đảm vệ sinh môi trường; tỷ lệ hộ gia đình và cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm tuân thủ các quy định về bảo đảm an toàn thực phẩm.

Theo tiêu chí tổ chức sản xuất, xã phải có mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ nông sản chủ lực bảo đảm bền vững. Ảnh: Internet

Tiêu chí hệ thống chính trị và tiếp cận pháp luật có 6 nội dung: Cán bộ, công chức xã đạt chuẩn; có đủ các tổ chức trong hệ thống chính trị cơ sở theo quy định; đảng bộ, chính quyền xã đạt tiêu chuẩn “trong sạch, vững mạnh”; tổ chức chính trị-xã hội của xã đạt loại khá trở lên; xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo quy định; bảo đảm bình đẳng giới và phòng, chống bạo lực gia đình; bảo vệ và hỗ trợ những người dễ bị tổn thương trong các lĩnh vực của gia đình và đời sống xã hội.

Tiêu chí quốc phòng và an ninh có 2 nội dung: Xây dựng lực lượng dân quân “vững mạnh, rộng khắp” và hoàn thành các chỉ tiêu quốc phòng; xã đạt chuẩn an toàn về an ninh, trật tự xã hội và bảo đảm bình yên: không có khiếu kiện đông người kéo dài; không để xảy ra trọng án; tội phạm và tệ nạn xã hội (ma túy, trộm cắp, cờ bạc, nghiện hút) được kiềm chế, giảm liên tục so với các năm trước.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành liên quan căn cứ chức năng quản lý nhà nước, ban hành hướng dẫn thực hiện đối với các tiêu chí, chỉ tiêu thuộc Bộ tiêu chí xã; UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương căn cứ hướng dẫn của các bộ, ngành liên quan, quy định cụ thể đối với các nhóm xã phù hợp với điều kiện đặc thù, nhu cầu phát triển kinh tế-xã hội, gắn xây dựng nông thôn mới với tái cơ cấu ngành nông nghiệp, thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổng hợp hướng dẫn của các bộ, ngành liên quan để ban hành cẩm nang, tài liệu hướng dẫn thực hiện Bộ tiêu chí xã nông thôn mới giai đoạn 2016-2020 cho các địa phương; nghiên cứu, chỉ đạo thí điểm các mô hình nông thôn mới kiểu mẫu; đề xuất các tiêu chí nâng cao chất lượng đối với các xã đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, tiêu chí xây dựng mô hình xã nông thôn mới kiểu mẫu, trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định./.

Thái Chuyên