Sa thải Tillerson, Trump dọn đường cho thượng đỉnh Mỹ-Triều?

Lời “chia tay” gây sốc

Theo Politico, Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 13/3 đã bất ngờ đăng tải dòng trạng thái trên Twitter rằng, ông đã quyết định sa thải Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson và đề cử Giám đốc CIA Mike Pompeo thay thế.

Ngoại trưởng Mỹ Tillerson (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Reuters

Phát biểu với các phóng viên bên ngoài Nhà Trắng, ông Trump chia sẻ: “Tôi đã làm việc với Mike Pompeo khá lâu. Ông ấy là người có nhiệt huyết và hiểu biết rộng lớn. Chúng tôi có rất nhiều điểm chung. Mối quan hệ của chúng tôi là rất tốt và đó là điều tôi cần ở một Ngoại trưởng”.

Trong khi đó, theo ông Trump, ông và ông Tillerson thường không “nhìn thẳng vào mắt nhau” trong những vấn đề ngoại giao quan trọng như thỏa thuận hạt nhân Iran hay Triều Tiên.

Tổng thống Trump tuyên bố: “Tôi cầu chúc mọi điều tốt lành đến với ông Rex Tillerson. Tôi cho rằng, tôi đã sẵn sàng bước vào giai đoạn chúng ta sẽ có một Nội các mới cùng nhiều điều mới mẻ. Tôi nghĩ ông Rex Tillerson sẽ hạnh phúc hơn nhiều so với hiện tại”.

Tuy nhiên, theo người phát ngôn của ông Tillerson, Ngoại trưởng Mỹ vẫn chưa có kế hoạch rời khỏi Foggy Bottom [trụ sở Bộ Ngoại giao Mỹ-ND] và cũng không hiểu tại sao ông lại bị sa thải.

“Ngoại trưởng Mỹ vẫn muốn tại vị bởi ông đã đạt được rất nhiều tiến bộ trong những vấn đề an ninh quốc gia quan trọng”, ông Steve Goldstein- trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách quan hệ công chúng tuyên bố.

“Ngoại trưởng Mỹ chưa có cuộc trao đổi nào với Tổng thống và chưa rõ lý do bị sa thải. Dù vậy, ông Tillerson vẫn rất biết ơn Tổng thống vì đã trao cho ông cơ hội phụng sự đất nước và tin tưởng chắc chắn rằng, đó là một nhiệm vụ cao cả”.

Trong khi đó, trong diễn văn chia tay Bộ Ngoại giao Mỹ, ông Tillerson cho biết, ông sẽ bàn giao trách nhiệm cho Thứ trưởng Ngoại giao John Sullivan nhưng ông vẫn sẽ là Ngoại trưởng cho đến hết tháng 3.

“Điều quan trọng nhất là phải đảm bảo việc chuyển giao quyền lực diễn ra êm thấm trong thời điểm đất nước tiếp tục phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về chính sách và an ninh quốc gia”, ông Tillerson nói.

Ông Tillerson cho biết, ông vẫn khuyến khích các nhân viên dưới quyền tiếp tục công việc hiện tại và ca ngợi nỗ lực của họ trong việc gia tăng áp lực đối với Triều Tiên và cảnh báo, thái độ hiện tại của Nga sẽ càng chỉ khiến nước này bị cô lập hơn.

Khác biệt về Triều Tiên, ông Tillerson phải ra đi

Theo một quan chức Nhà Trắng, việc ông Tillerson phải ra đi, nhiều khả năng xuất phát từ sự thất vọng của ông Trump đối với quan điểm của ông Tillerson về Triều Tiên.

Người thay thế ông Tillerson, Giám đốc CIA Mike Pompeo, được đánh giá là có quan điểm gần gũi với ông Trump trong vấn đề Triều Tiên. Các chuyên gia cho rằng, việc ông Tillerson bị sa thải, là để ông Trump dọn đường cho cuộc gặp thượng đỉnh liên Triều dự kiến diễn ra vào tháng 5 tới.

Trước đó, trong khi Tổng thống Mỹ tuyên bố chấp thuận ngồi vào bàn đàm phán với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un, Ngoại trưởng Mỹ Tillerson lại tuyên bố, sẽ phải rất lâu nữa, một cuộc đàm phán như vậy mới có thể diễn ra.

Ngoài ra, ông Tillerson thậm chí còn dám chỉ trích và lên tiếng cáo buộc Chính phủ Nga đứng đằng sau âm mưu ám sát một cựu điệp viên nước này hiện đang sinh sống tại Anh.

Ông Tillerson còn khẳng định, vụ ám sát này “rõ ràng là có bàn tay của Nga và chắc chắn sẽ khơi mào cho một loạt hành động đáp trả của Mỹ”. Trong khi đó, người phát ngôn Nhà Trắng Sarah Huckabee Sanders lại tuyên bố: “Dường như họ đều tin rằng, vụ này là do Nga thực hiện, tôi chỉ nói được vậy thôi”.

Vì sao lại là Mike Pompeo?

Trước ông Tillerson, nhiều trợ lý của ông Trump từng bị sa thải mà không hề được báo trước. Hồi hè năm 2017, Chánh văn phòng Nhà Trắng Reince Priebus chỉ được Tổng thống Trump thông báo ông bị thay thế bởi John Kelly.

Thậm chí, Giám đốc FBI James Comey chỉ được biết tin mình bị sa thải trên báo chí do ông không có mặt tại Washington. Quyết định sa thải của ông Comey được một trợ lý của ông Trump chuyển thẳng đến văn phòng của ông nằm trên Đại lộ Pennsylvania.

Quyết định chọn ông Pompeo thay thế ông Tillerson xuất phát từ việc ông chiếm được cảm tình của cả ông Trump và các cố vấn của Tổng thống Mỹ làm việc tại Cánh Tây dù trước đó, họ định chọn Thượng nghị sĩ Tom Cotton cho vị trí này.

Tuy nhiên, trong bối cảnh cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ sắp diễn ra, chính quyền của ông Trump không dám mạo hiểm trước khả năng mất đi một ghế nữa trong Thượng viện vào tay đảng Dân chủ. Bản thân ông Cotton cũng không mấy mặn mà với việc chỉ nắm quyền trong vòng 2 năm rưỡi trong trường hợp ông Trump thất cử.

Chia sẻ về quyết định lựa chọn ông Pompeo, Tổng thống Trump ca ngợi: “Tôi tôn trọng trí tuệ của ông ấy. Tôi rất trân trọng quãng thời gian chúng tôi từng làm việc với nhau”. Cũng theo ông Trump:  “Quan hệ của tôi với ông Tillerson là rất tốt, chỉ là chúng tôi có quan điểm và suy nghĩ khác nhau trong nhiều vấn đề”.

Đáp lại, ông Pompeo nói: “Tôi rất biết ơn Tổng thống Mỹ đã cho phép tôi được làm việc tại CIA và giờ là Ngoại trưởng Mỹ. Sự lãnh đạo của ông Trump giúp nước Mỹ trở nên an toàn hơn và tôi mong đợi có thể trở thành đại diện cho ông Trump cũng như người dân Mỹ ra thế giới”./.

Trần Khánh/VOV.VN