Tầm nhìn quan hệ Việt - Nhật vì hòa bình và phồn vinh ở châu Á

Chiều 17/9, tại thủ đô Tokyo, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã có bài nói chuyện tại cuộc gặp gỡ với đại diện các tầng lớp xã hội Nhật Bản. Hoạt động này do Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật Bản phối hợp với Nikkei - một Tập đoàn truyền thông lớn, có uy tín trên thế giới tổ chức.

Với tiêu đề “Tầm nhìn về phát triển quan hệ Việt Nam – Nhật Bản vì hòa bình và phồn vinh châu Á”, bài nói chuyện của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhìn lại sự phát triển, tương lai của mối quan hệ giữa hai nước và khẳng định, lịch sử quan hệ hai nước có những bước thăng trầm nhưng cả hai dân tộc đều biết vượt qua mọi trở ngại của quá khứ đau thương để viết tiếp những chương mới theo phương châm “tăng cường tin cậy, kết nối kinh tế, mở rộng hợp tác, phát triển bền vững, hướng tới tương lai”.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nói chuyện với các giới ở Nhật Bản

Trở lại lịch sử cách đây hàng trăm năm, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh quan hệ hai nước đã được xây dựng từ rất lâu trên nền tảng của giao lưu văn hóa, thương mại và cả những mối lương duyên đầy ý nghĩa. Vào thế kỷ 17 và 18, có rất nhiều thương nhân Nhật Bản đến đô thị cổ Hội An buôn bán, sinh sống và xây dựng nhiều công trình mang đậm bản sắc văn hóa Nhật Bản.

Đến đầu thế kỷ 20, những chí sĩ như Phan Bội Châu, Phan Chu Trinh sang Nhật tìm đường làm cách mạng đã phần nào thể hiện mong muốn học hỏi của người Việt từ những thành công của Nhật Bản thời cận đại. Trước đó vào năm 1622, chúa Nguyễn Phúc Nguyên đã gả công chúa Ngọc Hoa cho thương nhân Nhật Araki Sotaro, người sau này được phong làm Hoàng thân và mang tên Việt là Nguyễn Đại Lượng.

Lịch sử quan hệ hai nước cũng đã có những bước thăng trầm, nhưng cả hai dân tộc đều đã biết vượt qua mọi trở ngại của quá khứ đau thương để xây dựng mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị, hợp tác bình đẳng, cùng có lợi. Từ sau khi kết thúc Chiến tranh Lạnh, quan hệ Việt Nam - Nhật Bản đã có những bước tiến mạnh mẽ, phát triển ngày càng toàn diện và sâu sắc, mở ra thời kỳ mới trong quan hệ bang giao giữa hai nước.

Điểm lại những dấu ấn thành công trong hợp tác giữa hai nước từ chính trị, kinh tế đến văn hoá và giao lưu nhân dân, Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh Hợp tác kinh tế là một điểm sáng nổi bật. Cho đến nay, Nhật Bản đã đóng góp tới 30% trong tổng số 90 tỉ USD vốn ODA dành cho Việt Nam. Các doanh nghiệp Việt Nam cũng có xu hướng ưu tiên và sẵn sàng hợp tác với các đối tác Nhật Bản. Tổng vốn đầu tư trực tiếp của Nhật Bản là trên 37,5 tỉ USD. Kim ngạch thương mại hai chiều có thể đạt mốc 30 tỉ USD trong năm nay.

Nhật Bản cũng là nước đầu tiên trong Nhóm 7 nước công nghiệp hàng đầu công nhận nền kinh tế thị trường của Việt Nam. Quan hệ chính trị tin cậy giữa hai nước ngày càng được tăng cường, đến nay hai nước đã đạt được khuôn khổ Quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng . Trao đổi văn hoá và giao lưu nhân dân được thúc đẩy mạnh mẽ với những hình thức rất phong phú, đa dạng.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trao đổi ý kiện tại cuộc gặp

Chính thông qua quan hệ trao đổi văn hoá và giao lưu nhân dân, những tình cảm tốt đẹp đã được hình thành giữa nhân dân hai nước chúng ta. Tại Việt Nam, rất nhiều trẻ em đã đọc và yêu thích truyện tranh Doremon. Người dân Việt Nam thực sự ngưỡng mộ ý chí, khát vọng và sự nỗ lực sáng tạo vươn lên của đất nước Nhật Bản, có tình cảm hữu nghị chân thành đối với nhân dân Nhật Bản; chắc mỗi người Nhật Bản khi đến Việt Nam đều đã cảm nhận trực tiếp được điều đó.

Khi Nhật Bản đối mặt với thảm hoạ động đất sóng thần năm 2011, mỗi người Việt Nam đều chia sẻ nỗi đau mất mát và sát cánh bên cạnh các bạn với tất cả tấm lòng. Với nhân dân Việt Nam, Nhật Bản không chỉ là một đối tác quan trọng, mà còn là người bạn lớn có vui cùng hưởng, gặp hoạn nạn cùng sẻ chia.

Có thể thấy rằng, quan hệ Việt Nam - Nhật Bản phát triển tích cực thời gian qua là kết quả của tầm nhìn của lãnh đạo và sự nỗ lực không mệt mỏi của nhân dân hai nước trên tinh thần "tin cậy, hiểu biết lẫn nhau; phát huy lợi ích tương đồng; nâng cao hiệu quả hợp tác; nỗ lực hướng tới tương lai".

Đây rõ ràng là hướng đi đúng đắn trong phát triển quan hệ giữa hai nước. Nhân dịp này, thay mặt Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam, tôi chân thành cảm ơn các quý vị và các bạn, những chính khách, doanh nghiệp, nhân sĩ, nhà báo, học giả… từng trực tiếp hay gián tiếp đóng góp cho sự phát triển mạnh mẽ của quan hệ Việt Nam - Nhật Bản thời gian qua. Dù công việc và cương vị khác nhau, nhưng các bạn đã và đang thực sự là những nhịp cầu nối liền hai nước, hai dân tộc.

Trong bài phát biểu, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phân tích sâu sắc diễn biến của khu vực và thế giới hiện nay với những thách thức và cả cơ hội trong phát triển kinh tế đến những nguy cơ căng thẳng xuất phát từ tranh chấp lãnh thổ, biển đảo, trong đó tình hình Biển Đông thời gian qua diễn biến rất phức tạp. Tổng bí thư nhấn mạnh hầu hết những bất đồng về chủ quyền biển đảo vốn tồn tại từ lâu nhưng tình hình trở nên căng thẳng trong những năm gần đây là do cách hành xử trong quá trình xử lý tranh chấp.

Tổng Bí thư phân tích trong thế giới toàn cầu hoá, lợi ích của các quốc gia càng gắn liền với nhau, các thách thức nổi lên cũng là thách thức chung cho nhiều nước. Vì vậy, mỗi quốc gia càng cần thể hiện ý thức trách nhiệm cao hơn đối với các vấn đề khu vực và quốc tế.

“Chúng tôi tin rằng, để có được một châu Á - Thái Bình Dương hoà bình, ổn định, hợp tác và thịnh vượng, đòi hỏi tất cả các nước trong khu vực, nhất là các nước lớn, phải hành xử minh bạch, có trách nhiệm trong quan hệ với nhau cũng như đối với lợi ích chung của cả khu vực và thế giới. Đồng thời, cần cùng nhau nỗ lực hình thành được các thoả thuận và cơ chế hữu hiệu để duy trì hoà bình, ổn định, bảo đảm an ninh chung, ngăn ngừa xung đột và chiến tranh, tăng cường hợp tác để đối phó có hiệu quả với các thách thức an ninh truyền thống và phi truyền thống đang nổi lên,” Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Là một trong những nền kinh tế phát triển hàng đầu thế giới, đồng thời là thị trường và nhà đầu tư lớn hàng đầu khu vực, sự phát triển của Nhật Bản gắn liền với sự thịnh vượng và phồn vinh của châu Á. Con đường phát triển hoà bình của Nhật Bản trong những năm qua là nhân tố quan trọng mang tính xây dựng đối với hoà bình, ổn định của khu vực. Với tiềm lực và những đóng góp của mình, Nhật Bản xứng đáng đóng một vai trò lớn hơn ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới.

Vì lẽ đó, Việt Nam ủng hộ Nhật Bản ngày càng phát triển và đóng góp ngày càng tích cực cho hoà bình, an ninh và thịnh vượng chung, nhất quán ủng hộ Nhật Bản trở thành uỷ viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc khi cơ quan này được mở rộng.

Trong bài phát biểu, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng đã đề cập những thành tựu trong 30 năm đổi mới, giới thiệu một số nội dung chính của Đại hội lần thứ 12 của Đảng Cộng sản Việt Nam sắp tới, về chính sách đối ngoại của Việt Nam …..

Từ những bài học rút ra trong lịch sử, từ thực tế kết quả của quan hệ hợp tác song phương trong mấy thập kỷ qua, đến bối cảnh khu vực và thế giới đặt cùng với chính sách phát triển của Việt nam, Nhật Bản trong những năm tới, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nhấn mạnh những nội dung chính về tầm nhìn cho phát triển quan hệ Việt Nam - Nhật Bản trong thời gian tới

Việt Nam và Nhật Bản ngày nay có nhiều lợi ích tương đồng. Nhật Bản là nước phát triển tiên tiến, Việt Nam là nước đang phát triển, đang tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá; hai nước có rất nhiều tiềm năng để bổ sung, tương trợ lẫn nhau; sự phát triển của nước này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nước kia. Việt Nam và Nhật Bản chia sẻ và ủng hộ lẫn nhau trong nhiều vấn đề khu vực và quốc tế, cùng có lợi ích chung trong việc duy trì hoà bình, ổn định và thúc đẩy hợp tác, phát triển bền vững ở khu vực và trên thế giới.

Nhân dân hai nước chúng ta có tình cảm hữu nghị chân thành với nhau. Việt Nam hoan nghênh một Nhật Bản phát triển giàu mạnh, phồn vinh, đóng góp ngày càng tích cực cho hoà bình, an ninh và phát triển của khu vực và thế giới. Một Việt Nam giàu mạnh, độc lập, tự chủ, hội nhập quốc tế, tích cực đóng góp xây dựng cho khu vực và thế giới cũng phù hợp với lợi ích trước mắt và lâu dài của Nhật Bản.

Tăng cường quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản là phù hợp với lợi ích của nhân dân hai nước, của khu vực và thế giới. Vì vậy, Việt Nam xác định Nhật Bản là đối tác quan trọng hàng đầu và lâu dài của Việt Nam, coi đây là chủ trương nhất quán, xuyên suốt và là sự lựa chọn chiến lược trong chính sách đối ngoại của Việt Nam.

Trên cơ sở những kết quả phát triển của quan hệ hai nước những năm qua và để khai thác, phát huy ngày càng đầy đủ hơn các tiềm năng hợp tác giữa hai nước, thời gian tới, chúng ta cần nỗ lực tiếp tục thúc đẩy toàn diện và làm sâu sắc hơn nữa quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam - Nhật Bản theo phương châm "tăng cường tin cậy, kết nối kinh tế, mở rộng hợp tác, phát triển bền vững, hướng tới tương lai".

Về tăng cường tin cậy chính trị, Tổng Bí thư nhấn mạnh hai bên cần tiếp tục duy trì thường xuyên các chuyến thăm và tiếp xúc cấp cao; tiếp tục phối hợp chặt chẽ, phát huy các cơ chế hợp tác đối thoại hiện có giữa hai nước. Cùng với sự tin cậy chính trị, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chỉ rõ: quan hệ kinh tế giữa hai nước tiếp tục là điểm nhấn quan trọng trong tầm nhìn chung Việt Nam – Nhật Bản.

Về kết nối kinh tế, đây là trọng tâm và là động lực phát triển của quan hệ Đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam - Nhật Bản. Kết nối kinh tế sẽ có sức lan toả và tầm ảnh hưởng rộng lớn, nhất là khi hai nước tham gia vào các liên kết kinh tế khu vực và toàn cầu. Trên nền tảng thành công về hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư của những năm qua, cần tiếp tục khai thác, phát huy hơn nữa các tiềm năng, lợi thế so sánh và sự bổ sung lẫn nhau để tăng cường thúc đẩy kết nối giữa hai nền kinh tế. Làm được như vậy, sẽ góp phần thúc đẩy phát triển bền vững của mỗi nước một cách thiết thực và hiệu quả.

Tổng Bí thư hy vọng, đẩy mạnh kết nối kinh tế cùng với việc triển khai có hiệu quả Hiệp định đối tác kinh tế Việt Nam - Nhật Bản (VJEPA) sẽ góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu tăng kim ngạch thương mại hai chiều lên 50 tỉ USD và tăng gấp đôi dòng đầu tư Nhật Bản vào Việt Nam vào năm 2020.

Về mở rộng hợp tác, Tổng Bí thư cho biết hai bên sẽ đẩy mạnh hợp tác một cách thực chất trong nhiều lĩnh vực khác, như văn hoá, thể thao, du lịch, giáo dục, đào tạo, khoa học - công nghệ, bảo vệ môi trường, phòng chống thiên tai, ứng phó với biến đổi khí hậu, v.v... tăng cường hợp tác trong lĩnh vực chống khủng bố, an ninh mạng, phòng chống tội phạm công nghệ cao, v.v...; hợp tác về pháp luật và tư pháp, đồng thời, cũng cần đẩy mạnh giao lưu nhân dân.

Sự gắn bó về tình cảm hữu nghị, sự chia sẻ về văn hoá, và sự tương đồng về lợi ích là những nhân tố thuận lợi rất cơ bản cho phát triển quan hệ giữa hai nước chúng ta. Nhà tư tưởng nổi tiếng Nhật Bản Y-ô-si-đa Sô-in từng nói “Thành tâm hợp tác tất có thành quả tốt đẹp”. Với những gì đã đạt được trong những năm qua và tầm nhìn mới về quan hệ hai nước và thái độ hợp tác chân thành, chúng ta tin tưởng rằng, quan hệ Việt Nam - Nhật Bản sẽ ngày càng phát triển cả về chiều rộng và chiều sâu, trở thành mối quan hệ "tâm đầu ý hợp", "tin cậy" và "đồng cảm", Tổng Bí thư khẳng định.

Bài nói chuyện của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng được cử tọa gần 400 người gồm các chính khách, nhà quản lý, học giả, nhà nghiên cứu, chức sắc tôn giáo, sinh viên, nhà báo… hoan nghênh nhiệt liệt bằng những tràng vỗ tay kéo dài.

Tiếp đó, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng đã trao đổi với các vị khách tham dự buổi nói chuyện. Những ý kiến, câu hỏi về vấn đề kinh tế của Việt Nam trước tác động phức tạp của thị trường tài chính thế giới sau khi Trung Quốc phá giá nhân dân tệ; hợp tác Việt Nam- Nhật Bản; về tình hình biển Đông đã được Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trả lời, giải đáp hoặc trao đổi lại.

Cũng nhân dịp này, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng đã tiếp ông Naotoshi Okada, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Tập đoàn truyền thông Nikkei./.

Vũ Duy, Bùi Hùng, Ngọc Huân/VOV – Tokyo