Xây dựng nông thôn mới phải bảo đảm thực chất

Hàng loạt xã nông thôn mới “rớt” nhiều tiêu chí

Qua rà soát của Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM, hầu hết các xã đạt chuẩn NTM, đến nay đều giảm về TC. Theo Phó Chánh Văn phòng Điều phối xây dựng NTM tỉnh - Tô Ngọc Xuân: “Tính đến hết ngày 30/6/2017, toàn tỉnh có 57 xã được công nhận xã NTM. Tuy nhiên, qua rà soát bộ TC NTM được ban hành theo Quyết định 1243/QĐ-UBND, ngày 07/4/2017 của UBND tỉnh thì số TC đạt bình quân toàn tỉnh chỉ còn 13,25 TC, giảm 2,5 TC so với kết quả thống kê tháng 12/2016. Số TC đạt của hầu hết các xã đều giảm”.

Mặc dù được đầu tư nhiều về hạ tầng giao thông nhưng xã nông thôn mới Tuyên Thạnh vẫn cần hoàn thiện, nâng chất tiêu chí này theo yêu cầu của bộ tiêu chí mới

Thống kê của Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng NTM, mức giảm nhiều nhất tập trung ở các TC: Giao thông, thu nhập (giảm 23 xã), TC hộ nghèo (giảm 31 xã), TC tổ chức sản xuất (giảm 82 xã), TC y tế (giảm 50 xã); đặc biệt, TC môi trường có số lượng giảm cao nhất là 85 xã. Riêng tại 57 xã được công nhận xã đạt chuẩn NTM cũng chỉ đạt bình quân 15,48 TC và chỉ có 2 xã đạt đủ 19/19 TC là xã Tân Lân, huyện Cần Đước và xã Thanh Phú, huyện Bến Lức.

Đơn cử, tại huyện Vĩnh Hưng, đến cuối năm 2016, huyện có 2 xã đạt chuẩn xã NTM: Khánh Hưng, Vĩnh Bình. Tuy nhiên, qua rà soát, đánh giá vào cuối tháng 6/2017 thì cả 2 xã không còn đạt đủ 19 TC và đạt cao nhất là xã Vĩnh Bình với 16 TC. Chủ tịch UBND xã Khánh Hưng - Bùi Văn Hiệu cho biết: “Sở dĩ số TC NTM tại xã giảm so với trước đây do các TC được quy định trong bộ TC mới nâng cao hơn bộ TC cũ rất nhiều. Như TC môi trường và an toàn thực phẩm, bộ TC cũ quy định tỷ lệ hộ sử dụng nước hợp vệ sinh 75% thì bộ TC mới quy định tỷ lệ hộ sử dụng nước hợp vệ sinh ≥95%, trong đó, nước sạch ≥65%, trong khi nước sạch đòi hỏi yêu cầu kỹ thuật rất cao và hầu hết các xã vùng sâu, xã biên giới chưa thể có nước sạch. Bên cạnh đó, trong TC này, bộ TC mới còn quy định hộ có nhà tiêu, nhà tắm ≥70% và tỷ lệ cơ sở sản xuất, kinh doanh, thực phẩm bảo đảm an toàn thực phẩm ≥100%, còn bộ TC cũ chưa quy định”.

Ngoài ra, hiện nay, ở hầu hết các xã thuần nông, độc canh cây lúa và các xã có diện tích canh tác bình quân đầu người thấp, các xã vùng Đồng Tháp Mười rất khó khăn trong việc hoàn thành TC thu nhập. Bởi theo bộ TC mới, hiện nay, quy định mức tăng thu nhập bình quân hàng năm khá cao với mức bình quân trên 40 triệu đồng/người/năm và đến năm 2020, thu nhập bình quân đầu người trên 50 triệu đồng/người/năm. Hay như tại xã NTM Tuyên Thạnh, thị xã Kiến Tường, mặc dù xã vừa mới chính thức đón bằng NTM nhưng trong số 19 TC đạt, vẫn còn 3 TC có số điểm chưa toàn diện. Chủ tịch UBND xã Tuyên Thạnh - Huỳnh Thanh Vinh cho biết: “Với đặc thù của xã vùng sâu thì việc hoàn thiện các TC với số điểm tối đa rất khó khăn, nhất là TC giao thông”. Bởi theo ông Vinh, đặc thù của hầu hết các xã thuộc khu vực Đồng Tháp Mười, nhu cầu vốn đầu tư kết cấu hạ tầng về giao thông rất lớn trong khi nguồn vốn phân bổ hàng năm hạn chế nên chưa thể thực hiện được hoàn toàn theo như yêu cầu của bộ TC. “Song, trong khoảng thời gian 5 năm sau công nhận xã NTM, xã sẽ có kế hoạch để tổ chức thực hiện bảo đảm đạt theo yêu cầu của bộ TC mới” - ông Huỳnh Thanh Vinh cho biết thêm.

Cũng theo Phó Chánh Văn phòng Điều phối NTM tỉnh - Tô Ngọc Xuân, bên cạnh việc áp dụng theo TC mới, trước đây, việc thẩm định công nhận xã đạt chuẩn NTM còn áp dụng việc chấm điểm nên việc xã chỉ cần đạt 90/100 điểm và không có điểm liệt là đạt xã NTM nên một số TC chưa đạt tối đa. Bên cạnh đó, nguồn vốn hỗ trợ của ngân sách địa phương và của chương trìnhcòn thấp so với nhu cầu đầu tư. Do đó, rất khó để duy trì và nâng chất các TC NTM, trong khi yêu cầu chất lượng của bộ TC mới ngày càng cao.

Xây dựng nông thôn mới phải thực chất

Về xã NTM Mỹ Lộc, một trong những xã NTM được huyện Cần Giuộc chọn làm điểm để xây dựng xã NTM kiểu mẫu. Trong khi những xã khác đang khó khăn về TC an ninh, trật tự (ANTT) và TC môi trường thì Mỹ Lộc nổi lên trở thành điểm sáng trong thực hiện 2 TC này. Chủ tịch UBND xã Mỹ Lộc - Nguyễn Tấn Phục cho biết: “Ngay sau khi được công nhận xã NTM vào tháng 3-2015, xã phát động nhân dân chung sức nâng chất các TC. Những TC cần nâng chất đều được xã triển khai đến từng hộ dân thông qua các cuộc họp, hội nghị và được người dân chia sẻ, đồng thuận rất cao. Việc gì muốn thành công cũng phải xuất phát từ nhân dân. TC về môi trường đang là một trong những TC còn yếu của hầu hết các xã được công nhận NTM thì tại Mỹ Lộc xây dựng được mô hình thu gom rác, phân loại, xử lý rác tại nguồn và xây dựng hố rác tự hoại. Từng hộ dân tự phân loại từng loại rác vô cơ, hữu cơ vừa để hạn chế ô nhiễm môi trường, vừa tận dụng nguồn phân bón hữu cơ để phục vụ sản xuất”. Hiện nay, xã đang triển khai xây dựng 6 hố đốt rác tập trung, mỗi hố có thể sử dụng được cho khoảng hơn 10 hộ dân. Phần đất đặt hố đốt rác cũng được người dân tự nguyện bỏ ra để xây dựng. Từ đó, xóa được những điểm tập kết rác ven đường cũng như tạo cảnh quan môi trường ngày càng xanh, sạch, đẹp của một xã NTM. Bên cạnh đó, với đặc thù của một xã giáp ranh TP.HCM, tình hình ANTT khá phức tạp, số người từ địa phương khác đến sinh sống khá đông, tiềm ẩn nhiều yếu tố ảnh hưởng đến ANTT. Trước tình hình đó, xã huy động nguồn vốn xã hội hóa từ doanh nghiệp và người dân tiến hành lắp đặt 390 mắt camera ANTT và trở thành điểm sáng về mô hình ANTT được nhân rộng trong toàn huyện. Không dừng lại ở đó, mô hình này hiện được chia nhỏ dưới hình thức nhóm, hộ gia đình tự quản về ANTT và gắn camera an ninh. Đến nay, toàn xã thành lập được 33 nhóm hộ với 200 hộ dân tự nguyện tham gia, lắp mới thêm được 13 mắt camera an ninh với kinh phí xã hội hóa gần 50 triệu đồng. “Trước yêu cầu ngày càng cao trong xây dựng xã NTM, xã đang tập trung nâng chất 3 TC quan trọng: ANTT, môi trường và hình thức tổ chức sản xuất với mục tiêu xây dựng, nâng chất các TC phải đi vào thực chất, không chạy theo hình thức, để mọi người đến với địa phương có thể cảm nhận được những nét mới trên xã NTM” - ông Nguyễn Tấn Phục cho biết thêm.

Nâng chất tiêu chí môi trường, xã Mỹ Lộc đã xây dựng nhiều hố đốt rác đảm bảo yêu cầu môi trường xanh - sạch - đẹp trên xã nông thôn mới

Phó Chánh Văn phòng Điều phối xây dựng NTM tỉnh - Tô Ngọc Xuân cho biết thêm: “Xây dựng NTM phải bảo đảm thực chất, không chạy theo thành tích sẽ là yếu tố quan trọng trong việc xét công nhận đối với tất cả các xã đã và đang trong quá trình xây dựng NTM”. Thực hiện quyết tâm ấy, trong việc rà roát các TC tại các xã được công nhận đạt chuẩn NTM thời gian qua, Ban Điều phối xây dựng NTM tỉnh luôn đề cao yếu tố thực chất, đánh giá TC theo thực tế mỗi địa phương, TC nào chưa đạt, chưa khắc phục thì kiên quyết không công nhận. Như trong lộ trình xây dựng NTM tại xã Tân Kim, huyện Cần Giuộc dự kiến về đích năm nay nhưng TC ANTT của xã chưa bảo đảm nên hồ sơ đề nghị công nhận NTM của xã Tân Kim, chúng tôi phải gác lại”.

Tổng kết Chương trình xây dựng NTM giai đoạn 2011-2015 và phát động phong trào thi đua “Long An chung sức xây dựng NTM” giai đoạn 2016-2020 vào đầu tháng 5/2017, Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng ban Chỉ đạo xây dựng NTM tỉnh - Trần Văn Cần nhấn mạnh, kiên quyết rút danh hiệu NTM đối với những địa phương được công nhận trước đây nhưng nợ TC, không khắc phục, hoàn thiện theo yêu cầu. Xây dựng NTM đúng thực chất, không chạy theo thành tích đang là mục tiêu hướng đến của tỉnh Long An./.

Kiên Định