Bài cuối: Tiếp tục nỗ lực nâng cao công tác giảm nghèo

Những năm qua, công tác giảm nghèo của tỉnh đạt nhiều kết quả nổi bật, tuy nhiên, cũng còn gặp không ít khó khăn, rất cần sự chung tay của các cấp, các ngành và toàn xã hội, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân.

Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội - Lê Tấn Dũng tặng quà tết cho người nghèo trên địa bàn tỉnh
Nhiều người ngại thoát nghèo

Sáng sớm, chúng tôi đến thăm gia đình anh L.T.N, ngụ xã Bình Hòa Tây, huyện Mộc Hóa, tỉnh Long An. Khi đến đầu đường, chúng tôi hỏi thăm nhà anh N. thì người dân trong xóm ai cũng biết. Bởi, anh “nổi tiếng” về "thành tích" uống rượu và nhiều vợ. Quả thật, chúng tôi bước chân vào nhà đã thấy chai rượu, vài trái me và một người đàn ông tự rót rượu ngồi uống một mình. 

Thấy người lạ đến nhà, anh N. mời chúng tôi cùng uống rượu. Được biết, gia đình anh thuộc diện hộ nghèo của xã, từng được địa phương hỗ trợ bò giống. Song vừa hỗ trợ được vài ngày là anh đem bán bò để lấy tiền đi nhậu. Không lo đời sống cho vợ con, chán người chồng rượu chè, bê tha, 3 người vợ lần lượt ra đi. Một người hàng xóm của anh N. khẳng định: “N. uống rượu nhiều hơn uống nước, tối ngày say xỉn, ai mà chịu nổi! Chính quyền địa phương nhiều lần đến nhắc nhở, khuyên răn cũng chẳng thấm vào đâu. Đảng và Nhà nước có nhiều chính sách dành cho người nghèo, vì vậy, chỉ có làm biếng mới không thoát nghèo được”.

Rời nhà anh N., chúng tôi đến thăm gia đình bà H.T.X và ông P.V.M, ngụ thị trấn Thạnh Hóa, huyện Thạnh Hóa, vừa được đưa ra khỏi danh sách hộ cận nghèo của địa phương. Bà X. nói: “Vợ chồng tôi già, không làm ra tiền, thường xuyên đau ốm, vậy mà chính quyền địa phương đưa ra khỏi danh sách hộ cận nghèo. Đưa ra khỏi danh sách hộ cận nghèo, vợ chồng tôi mất nhiều chính sách ưu đãi như bảo hiểm y tế, tiền điện,...”.

Qua tìm hiểu, chúng tôi biết, vợ chồng bà X. có 6 người con đều có nhà cửa khang trang, công việc ổn định. Thế nhưng, không hiểu vì lý do gì, vợ chồng bà X. lại tách hộ khẩu, xây nhà ở riêng. Trong khi đó, đánh giá, xếp loại đối tượng hộ nghèo, cận nghèo dựa vào thu nhập và mức độ thiếu hụt tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản, từ đó, gia đình bà được đưa vào danh sách hộ cận nghèo.

Năm 2019, thị trấn Thạnh Hóa tổ chức bình xét công khai đối tượng hộ nghèo, cận nghèo, đồng thời căn cứ vào tình hình thực tế của gia đình, quyết định đưa gia đình bà X. ra khỏi hộ cận nghèo. Thiết nghĩ, đây là việc làm đúng đắn nhằm nâng cao trách nhiệm của con cái đối với cha mẹ và xã hội, nhất là tránh việc lợi dụng chính sách để trục lợi. 

Xóa dần tâm tý thụ động của người nghèo

Đảng và Nhà nước có nhiều chính sách ưu đãi dành cho người nghèo nhằm giúp họ vượt qua khó khăn, vươn lên ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, một số người nghèo có tâm lý trông chờ, ỷ lại vào sự giúp đỡ của Đảng và Nhà nước, không siêng năng làm việc, sống bám xã hội. Tại Hội nghị tổng kết công tác lao động, người có công và xã hội năm 2019, Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Phạm Tấn Hòa nhấn mạnh: “Giúp đỡ người nghèo phải đúng đối tượng. Cụ thể, chúng ta không thể hỗ trợ xây nhà tình thương cho người nghèo khi họ còn khả năng lao động nhưng không chí thú làm ăn, nhậu nhẹt. Làm như vậy sẽ tạo tâm lý hưởng thụ cho người nghèo, phải xóa dần tâm lý trông chờ, ỷ lại của họ”.

Hiểu được những nguyên nhân, hạn chế trên, ngành Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) tỉnh tăng cường thông tin, tuyên truyền qua các cuộc đối thoại hộ nghèo, cận nghèo, phân loại đối tượng nghèo để tìm cách hỗ trợ phù hợp. Trưởng phòng LĐ-TB&XH huyện Mộc Hóa - Võ Hữu Đức cho biết: “Huyện Mộc Hóa phân loại hộ nghèo, cận nghèo theo 3 nhóm, gồm: Hộ nghèo, cận nghèo thuộc đối tượng bảo trợ xã hội; hộ nghèo, cận nghèo chí thú làm ăn và hộ nghèo, cận nghèo không chí thú làm ăn. Trên cơ sở đó, địa phương sẽ đăng ký số hộ nghèo, cận nghèo thoát trong năm, đồng thời có biện pháp hỗ trợ phù hợp, hiệu quả, không chạy theo thành tích. Ngoài ra, hàng năm, lãnh đạo huyện còn tổ chức đối thoại với nhân dân về các chính sách cho người nghèo từ Trung ương đến địa phương, trong đó giải thích cụ thể, rõ ràng cho người dân hiểu, tránh trường hợp thắc mắc, khiếu nại”.

Còn tại xã Bình Hiệp, thị xã Kiến Tường, việc bình xét hộ nghèo, cận nghèo được diễn ra công khai, minh bạch. Thông thường cuối năm, xã tiến hành bình xét hộ nghèo, cận nghèo, trong đó có ít nhất 60% người dân trong ấp tham gia. Tại đây, người dân tự đóng góp ý kiến cho từng hộ gia đình khi muốn vào danh sách hộ nghèo, cận nghèo hay thoát nghèo. Sau đó, tiến hành bỏ phiếu kín dựa trên từng tiêu chí xét hộ nghèo, cận nghèo theo phương pháp đa chiều. Nhờ vậy, xã có hàng chục hộ nghèo, cận nghèo tự nguyện viết đơn ra khỏi hộ nghèo, cận nghèo và chất lượng cuộc sống nhân dân ngày càng đi lên.

Giám đốc Sở LĐ-TB&XH - Nguyễn Hồng Mai cho biết: “Thời gian tới, ngành LĐ-TB&XH tiếp tục xây dựng kế hoạch rà soát hộ nghèo, cận nghèo định kỳ, bảo đảm chính xác, khách quan, không chạy theo thành tích; phân loại từng đối tượng hộ nghèo về thu nhập, nghèo thiếu hụt, nghèo bảo trợ xã hội; tổ chức khen thưởng những tấm gương tự nguyện viết đơn ra khỏi hộ nghèo và những tấm gương thoát nghèo tiêu biểu; đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm khuyến khích người nghèo có ý chí vươn lên thoát nghèo; huy động các nhà hảo tâm, công ty, doanh nghiệp chung tay chăm lo người nghèo. Công tác giảm nghèo giai đoạn 2021-2025, ngành sẽ đề xuất Trung ương đề ra mục tiêu giảm nghèo cụ thể, xem xét tách nhóm hộ nghèo bảo trợ xã hội ra khỏi chỉ tiêu giảm nghèo hàng năm, trong đó xây dựng chính sách hỗ trợ riêng; đề nghị sớm ban ngành chuẩn hộ nghèo mới áp dụng cho giai đoạn 2021-2025,...”.

Có thể khẳng định, công tác giảm nghèo của tỉnh đã đạt và vượt kế hoạch đề ra. Song công tác này phải được làm thường xuyên và liên tục nhằm tránh tình trạng tái nghèo và phát sinh nghèo, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống nhân dân./.

Lê Ngọc