Chung tay ngăn chặn hoạt động tín dụng “đen”

Đại biểu Đặng Thanh Bình, đợn vị huyện Bến Lức, chất vấn tại kỳ họp

Còn diễn biến phức tạp

Theo Đại tá Lê Hồng Nam, tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan hoạt động TDĐ trên địa bàn tỉnh diễn biến phức tạp. Nhóm này thường lợi dụng những người dân có hoàn cảnh khó khăn, không có việc làm, thu nhập thấp khi cần vốn làm ăn, mua bán mà không đủ điều kiện vay vốn tại các ngân hàng. Một số nhóm đối tượng, cá nhân (người địa phương và ngoài tỉnh) dán tờ rơi, quảng cáo, giới thiệu cho vay không cần thế chấp; hình thức vay bằng tiền mặt, trả theo ngày, tuần, tháng; thủ tục vay đơn giản, chỉ viết giấy nợ; khi người vay không có khả năng trả nợ hoặc trả nợ không đúng hạn, đối tượng dùng thủ đoạn đổ chất bẩn, chất thải vào nhà,... hoặc gọi điện, nhắn tin uy hiếp, khủng bố tinh thần, tụ tập đông người tại nơi làm việc của người vay để gây sức ép buộc trả nợ.

Ngoài ra, còn có thủ đoạn cho vay số tiền lớn có thế chấp tài sản nhưng không làm hợp đồng cầm cố tài sản mà đối tượng cho vay yêu cầu người vay phải làm hợp đồng mua bán các loại tài sản trên. Nếu quá hạn vay mà người vay tiền không có khả năng trả nợ, đối tượng cho vay sẽ chiếm hữu tài sản bằng hợp đồng mua bán đã ký trước đó.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền

Đại tá Lê Hồng Nam cho rằng, Công an tỉnh tham mưu UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh và UBND các huyện, thị xã, thành phố tăng cường phòng ngừa, ngăn chặn các hoạt động cho vay nặng lãi; triển khai kế hoạch thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm và vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động TDĐ. Đồng thời, chỉ đạo công an các đơn vị, địa phương rà soát, bổ sung hồ sơ quản lý các ổ, nhóm đối tượng có biểu hiện hoạt động TDĐ để có biện pháp đấu tranh, xử lý. Tổ chức kiểm tra các cơ sở cầm đồ, kinh doanh tài chính nhằm kịp thời phát hiện các tổ chức, cá nhân vi phạm. Phối hợp các ngành, đoàn thể đẩy mạnh công tác tuyên truyền về phương thức, thủ đoạn và hậu quả của việc vay vốn với lãi suất cao để người dân nắm, phát hiện, tố giác các hành vi vi phạm liên quan đến hoạt động TDĐ trên địa bàn tỉnh.

Thời gian qua, ngành công an gặp không ít khó khăn, vướng mắc khi xử lý những đối tượng liên quan đến hoạt động này. Bởi các cơ sở kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự liên quan đến hoạt động cho vay có thế chấp tài sản: giao dịch người cho vay với người vay chỉ hợp đồng bằng miệng, tự thỏa thuận lãi suất, không thể hiện lãi suất trên hợp đồng vay nên rất khó phát hiện đối tượng cho vay nặng lãi.

Hơn nữa, đối tượng cho vay kiểu TDĐ hầu hết là các cá nhân từ nơi khác đến, thủ đoạn cho vay tinh vi, thông qua việc phát tờ rơi nơi công cộng, mạng xã hội, hình thức cho vay không cần thế chấp tài sản mà chỉ cần giấy chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu, thủ tục đơn giản, khi vay không có hợp đồng vay tiền, người vay tiền chỉ ghi giấy nhận nợ đưa cho người cho vay cùng với giấy chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu,...

Đối tượng vay là người nghèo, gặp khó khăn, đau ốm,... người buôn bán nhỏ ở vỉa hè, công nhân có thu nhập thấp, người vay tiền để sử dụng vào hoạt động vi phạm pháp luật,...

Một bộ phận người dân còn hạn chế trong việc nhìn nhận hậu quả và tác hại mà hoạt động TDĐ gây ra, một phần do lo sợ bị đe dọa, khống chế, khủng bố về tinh thần nên không tố giác đối với hành vi vi phạm; nhiều trường hợp không hợp tác với cơ quan công an khi được mời làm việc. Hoạt động cho vay TDĐ là hoạt động “ngầm” nên công tác quản lý, nắm bắt thông tin khó khăn, nhiều vụ việc chỉ bị phát hiện khi người vay bỏ trốn khỏi địa phương hoặc không còn khả năng chi trả, bị đe dọa đến tính mạng, sức khỏe, người vay tiền mới trình báo cơ quan công an.

Hiện tại, quy định của pháp luật về hình sự và dân sự về xử lý hành vi vi phạm liên quan đến hoạt động TDĐ chưa rõ ràng. Vì vậy, để xử lý hình sự các đối tượng cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự phải thỏa mãn cả hai yếu tố: “Lãi suất gấp 5 lần lãi suất cao nhất được quy định trong Bộ luật Dân sự” và “thu lợi bất chính từ 30 đến dưới 100 triệu đồng”. Thế nhưng, việc xác định lãi suất và số tiền thu lợi bất chính ít hơn quy định đối với một người vay cũng không giải thích rõ là của một hay nhiều người,...

Các đối tượng cho vay nặng lãi thường dán, phát tờ rơi nơi công cộng

Vì vậy, ngành công an kiến nghị cần sửa đổi, ban hành văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh các quan hệ liên quan đến hoạt động TDĐ. Có hướng dẫn thống nhất trong áp dụng Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 về cách tính lãi suất và cách tính tiền thu lợi bất chính trong hoạt động cho vay để làm cơ sở xử lý các hành vi liên quan đến TDĐ.

Ngành ngân hàng có giải pháp quản lý chặt hoạt động tín dụng của các tổ chức, cá nhân; đơn giản hóa thủ tục cho vay, đưa ra nhiều hình thức vay, đồng thời mở rộng hoạt động của quỹ tín dụng nhân dân để mọi người dễ tiếp cận nguồn vốn, lãi suất thấp, rút ngắn thời gian xét duyệt cho vay, tăng cường kiểm tra hoạt động của các công ty tư vấn tài chính để kịp thời xử lý các hành vi vi phạm.

Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh - Phạm Văn Rạnh yêu cầu, trước tình trạng cho vay nặng lãi hiện nay, Ban Nội chính cần phối hợp các ngành liên quan tham mưu chọn lựa một số vụ việc, đưa ra xử lý để người dân thấy được tác hại, hệ lụy của vay nặng lãi. Ngành công an, các địa phương, đơn vị trong thời gian tới cần tuyên truyền trong công nhân, nông dân về tác hại của vay nặng lãi. Ngân hàng Nhà nước cần làm việc với các ngân hàng thương mại tạo điều kiện để người dân tiếp cận các nguồn vốn vay; phát động người dân tố giác các đối tượng cho vay nặng lãi; công an cơ sở cần quan tâm tham mưu cấp ủy, UBND các địa phương cùng thực hiện để ngăn chặn tình trạng cho vay nặng lãi,...

Nguyệt Nhi-An Kỳ