Kỳ 2: Đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp ủy, chính quyền địa phương

Bí thư Đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND xã Trường Bình, huyện Cần Giuộc - Đỗ Hiếu Trung trực tiếp xuống địa bàn kiểm tra, đôn đốc việc thi công đường liên ấp, phục vụ nhu cầu đi lại của người dân

Tạo sự thống nhất, liên thông

Xã Trường Bình, huyện Cần Giuộc, qua hơn 1 năm thực hiện mô hình “Bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND cấp xã” có sự phát triển vượt bậc trên tất cả lĩnh vực. Các chỉ tiêu cơ bản Nghị quyết năm 2016 đều đạt và vượt. Công tác cải cách hành chính đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân. Việc vận động xây dựng nông thôn mới, kết cấu hạ tầng phục vụ phát triển KT-XH địa phương được nhân dân đồng tình hưởng ứng. Sau thời gian triển khai, xã thực hiện được 8 công trình phúc lợi theo phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm”. Từ đó, bộ mặt nông thôn ngày càng khởi sắc.

Bà Huỳnh Thị Hoa (66 tuổi), ngụ xã Trường Bình, huyện Cần Giuộc, bày tỏ: “Nhà tôi trên đường liên ấp Miễu Ao Uống (nối liền ấp Phước Thuận, xã Trường Bình đến khu phố 3, thị trấn Cần Giuộc). Trước đây, con đường này rất lầy lội, người dân đi lại khó khăn. Vào mùa mưa, ao tù, nước đọng nhiều nên dễ phát sinh dịch bệnh. Khi được vận động sửa chữa, nâng cấp đường, người dân ai cũng đồng lòng hưởng ứng”.

Có được kết quả trên, phần lớn do xã thực hiện tốt chủ trương thí điểm mô hình “Bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND cấp xã” theo Nghị quyết Trung ương 5 (khóa IX) về “Ðổi mới, nâng cao chất lượng hệ thống chính trị ở cơ sở”. Để thực hiện mô hình, Đảng ủy xã Trường Bình ban hành Quyết định về sửa đổi, bổ sung quy chế làm việc của Ban Chấp hành (BCH) Đảng bộ xã.

Theo Bí thư Đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND xã Trường Bình - Đỗ Hiếu Trung: Đảng ủy chú trọng thực hiện quy tắc tập trung dân chủ. Những vấn đề liên quan đến người dân đều được lấy ý kiến thống nhất trước khi triển khai. Các vấn đề về kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng - an ninh đều được BCH họp bàn, thống nhất ra nghị quyết hoặc kết luận và phân công trách nhiệm cụ thể cho từng thành viên. Trong đó, đồng chí đảm nhận “hai vai” chịu trách nhiệm điều hành, vạch ra nhiệm vụ cần thực hiện hàng tuần và sâu sát từ xã đến ấp. Từ đó, kịp thời nhắc nhở, giải quyết vướng mắc của cán bộ, công chức trong quá trình thực hiện.

Tương tự, tại xã Tân Tập, huyện Cần Giuộc, mô hình này được triển khai từ tháng 7-2016. Qua thực hiện, ý thức, tinh thần trách nhiệm của người đảm nhận đồng thời 2 nhiệm vụ được nâng cao. Bí thư Đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND xã Tân Tập - Nguyễn Thành Nhanh chia sẻ: “Phát huy vai trò của mình, tôi vừa quán triệt tư tưởng cán bộ, đảng viên, vừa triển khai kế hoạch nên có tính thuyết phục hơn. Bản thân người đảm nhận “hai vai” phải chủ động sắp xếp thời gian triển khai kế hoạch phát triển KT-XH phù hợp tình hình thực tế địa phương. Thực hiện nhất thể hóa hai chức danh giúp tinh gọn bộ máy, phù hợp với yêu cầu cải cách bộ máy hành chính nhà nước, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức”.

Mô hình còn giúp xã Tân Tập khắc phục những hạn chế trong công tác quản lý, điều hành; tạo sự thống nhất, liên thông trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ. Vai trò, quyền hạn, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy và UBND cấp xã được tập trung, thống nhất, khắc phục được tư tưởng trông chờ, ỷ lại, đùn đẩy trách nhiệm giữa Bí thư Đảng ủy và Chủ tịch UBND xã.

Bí thư Đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND xã Tân Tập, huyện Cần Giuộc – Nguyễn Thành Nhanh trực tiếp trao quà cho gia đình chính sách

Áp lực “hai vai”

Khi gánh “hai vai”, áp lực công việc rất cao trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, xử lý văn bản và nhất là mất nhiều thời gian hội, họp. Vì vậy, việc kiểm tra, giám sát quá trình thực hiện nhiệm vụ của cán bộ, công chức gặp khó khăn. Chính sách, chế độ đãi ngộ còn hạn chế nên chưa động viên, khuyến khích người thực hiện nhiệm vụ.

Bí thư Đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND xã Trường Bình - Đỗ Hiếu Trung đề nghị: “Để duy trì và phát huy hiệu quả mô hình này, cần ban hành quy chế hướng dẫn thực hiện, triển khai đồng bộ ở các cấp nhằm giảm bớt thời gian hội, họp không cần thiết. Đồng thời, tăng cường cơ chế kiểm tra, giám sát của HĐND và vai trò phản biện của MTTQ, các đoàn thể và có chính sách hỗ trợ cán bộ phù hợp với nhiệm vụ được giao”.

Tại xã Tân Tập cũng gặp không ít khó khăn. Theo Bí thư Đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND xã Tân Tập - Nguyễn Thành Nhanh: “Chỉ riêng hội, họp mất quá nhiều thời gian, vì đa số các cuộc họp đều yêu cầu đích danh bí thư hoặc chủ tịch dự. Vì vậy, thời gian dành cho công tác kiểm tra cán bộ chưa nhiều, đôi khi chưa sâu sát, kịp thời. Khối lượng công việc nhiều, trách nhiệm cao nhưng chế độ chưa tương xứng. Trong điều kiện tinh giản biên chế như hiện nay, nên duy trì và nhân rộng mô hình này, nhưng cấp trên cần có quy định, cơ chế giám sát, kiểm soát quyền lực; tránh dẫn đến độc đoán, chuyên quyền”.

Kinh nghiệm từ xã gặp “sự cố”

Đối với xã Long Thượng, huyện Cần Giuộc, việc thực hiện mô hình “Bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND cấp xã” vừa là cơ hội nhưng cũng là thách thức lớn. Bởi, trước đây, Long Thượng từng gặp sự cố về sai phạm trong lĩnh vực đất đai của các cán bộ lãnh đạo tiền nhiệm. Ở đây, trình độ chuyên môn của một số cán bộ còn hạn chế, thụ động trong thực hiện nhiệm vụ; an ninh, trật tự, tệ nạn xã hội diễn biến phức tạp do địa phương giáp với một số xã của huyện Bình Chánh (TP.HCM); dân nhập cư đông, lòng tin của nhân dân đối với Đảng bộ, chính quyền xã giảm sút vì sự cố ấy.

Trước tình hình trên, Ðảng ủy xã quyết tâm củng cố, kiện toàn, nâng cao năng lực, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở. Để thực hiện mô hình, xã xây dựng quy chế làm việc của BCH Đảng bộ để cán bộ, đảng viên chủ động hơn trong thực hiện nhiệm vụ; phân công các đồng chí trong ban thường vụ, đảng ủy viên làm trưởng đoàn công tác các ấp nhằm bám sát cơ sở, đôn đốc, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.

Sau khi cách chức Bí thư Đảng ủy xã - Tạ Văn Ngon và Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã - Huỳnh Quốc Thắng với những sai phạm nêu trên, Huyện ủy viên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Huyện ủy Cần Giuộc - Ngô Thanh Tuấn được chỉ định, bổ nhiệm giữ chức vụ Bí thư Đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND xã Long Thượng. Chỉ trong 3 tháng (từ tháng 4 đến tháng 7-2017), Long Thượng xử lý, tháo dỡ 17 căn nhà xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp; lập biên bản, xử lý 318 trường hợp vi phạm hành chính; giải quyết cho 18 trường hợp có nhu cầu thực tế được chuyển mục đích sử dụng đất.

Được biết, số hồ sơ tồn đọng trong năm 2016 là 452 hồ sơ với tổng diện tích đất 12ha, tập trung ở ấp Tân Điền và Long Thới. Đến nay, xã giải quyết khoảng 200 hồ sơ có nhu cầu thực tế (chủ yếu là đất thừa kế); còn lại là nhu cầu tách thửa, phân nền,... thì xã kiểm tra, xác minh chặt chẽ và không giải quyết nhằm tránh nguy cơ hình thành khu dân cư tự phát như trước đây.

Anh Lê Quang Vũ, ngụ ấp Long Hưng, xã Long Thượng, chia sẻ: “Do có nhu cầu ra riêng, vợ chồng tôi được cha mẹ cho một phần đất nông nghiệp của gia đình để xây nhà. Sau khi đề nghị xin chuyển mục đích sử dụng đất, ấp họp xét, UBND xã duyệt cho tôi 150m2 theo nhu cầu thực tế. Tôi rất phấn khởi vì được chính quyền địa phương quan tâm, tạo điều kiện an cư, lạc nghiệp”.

Bí thư Đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND xã Long Thượng – Ngô Thanh Tuấn luôn quan tâm, kịp thời xem xét, giải quyết nhu cầu chính đáng của người dân

Bí thư Đảng ủy đồng thời là Chủ tịch UBND xã Long Thượng - Ngô Thanh Tuấn chia sẻ: “Khi đảm nhận “hai vai”, cần xác định đúng vai trò, chức năng, nhiệm vụ của mình, lấy mục tiêu phục vụ nhân dân là trên hết; giải quyết công việc khách quan, không cảm tính. Để thực hiện tốt mô hình nhất thể hóa hai chức danh trên, cần lựa chọn cán bộ chủ chốt có năng lực, bản lĩnh, quyết đoán, nhận được sự tín nhiệm cao của cán bộ, đảng viên và nhân dân. Để tránh việc “vừa đá bóng, vừa thổi còi”, cấp ủy, HĐND, UBND cấp trên cần thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra quá trình thực hiện; MTTQ và các đoàn thể cần làm tốt công tác giám sát. Hàng tháng, xã họp và phân công nhiệm vụ cụ thể từng người, từng ngành để có căn cứ đánh giá, so sánh, nhắc nhở, phê bình và khen thưởng hợp lý.

Đặc biệt, cán bộ, đảng viên phải gương mẫu, bám sát cơ sở nắm tình hình, kịp thời giải quyết tâm tư, nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Thời gian tới, xã tăng cường các biện pháp củng cố đoàn kết nội bộ, giữ vững và nâng chất xã văn hóa, nông thôn mới, góp phần khôi phục, củng cố, vun đắp niềm tin trong nhân dân”.

Những kết quả bước đầu thực hiện thí điểm mô hình nhất thể hóa hai chức danh bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND cấp xã góp phần đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp ủy, điều hành của chính quyền địa phương. Theo đó, việc triển khai thực hiện nhiệm vụ chính trị được đồng bộ, việc ban hành chủ trương, nghị quyết của cấp ủy, xây dựng chương trình, kế hoạch của UBND sâu sát và kịp thời. Mô hình còn góp phần tinh giản biên chế và cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong thời gian tới./.

Ngọc Mận-Phạm Ngân
(còn tiếp)