NSƯT Mỹ Châu: Tài danh của người con đất Thủ Thừa

Nổi danh từ thời thiếu nữ

NSƯT Mỹ Châu (Nguyễn Thị Mỹ Châu) sinh ra tại huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An trong một gia đình không ai theo nghệ thuật. Lúc 8 tuổi, thấy chị thích ca vọng cổ, mẹ chị tìm thầy dạy cho con. Bà gởi chị cho nhạc sĩ Bảy Vân (hiện là nghệ nhân đờn tài tử gần 80 tuổi ở TP.Tân An) đến mấy năm, Mỹ Châu học vững vàng gần hết 20 bài tổ nhạc tài tử và nhiều thể điệu cải lương. Vì thế, khi còn là nữ sinh, Mỹ Châu đã trở thành hạt nhân nòng cốt của phong trào văn nghệ trong nhà trường, chị ca cả tân nhạc, vọng cổ và đóng kịch.

Một hôm, trường tổ chức liên hoan văn nghệ, ông bầu Cang phát hiện giọng ca lạ của chị nên xin phép gia đình cho Mỹ Châu theo gánh hát để vừa rèn nghề, vừa kế thừa đào chánh. Lúc đó, Mỹ Châu mới 11 tuổi.
Vai đào con nổi tiếng trong thời gian ở gánh Tiếng Chuông của Mỹ Châu trong vở “Giai nhân bên suối mộng”, cũng là vai đầu đời bước vào nghề của chị. Mấy năm sau, Mỹ Châu về gánh Út Bạch Lan – Thành Được đảm nhận vai đào chánh.

Chị còn được NSƯT Út Bạch Lan bổ sung thêm kỹ thuật ca ngâm, kinh nghiệm biểu diễn. Sau đó, chị được gánh Thủ Đô II mời về hát chánh với nghệ sĩ Tấn Tài, Thùy Dương cũng là vai chánh đầu đời của chị trong vở “Hai lần thu hẹn”; và vai này nổi đình nổi đám, ăn khách trên sân khấu Thủ Đô II khá lâu.
Kế đó, chị về hát nhì và chánh cùng NS Minh Phụng ở Công ty Kim Chung, với những vai nổi tiếng như: Mai Thảo trong “Trinh nữ lầu xanh”, Hoa Lệ Tuyền trong “Gió giao mùa”, Bảo Trân trong “Kiếm sĩ dơi”,…
Năm 17 tuổi, chị đoạt Huy chương Vàng giải Thanh Tâm (1967).

Trước 1975, NSƯT Mỹ Châu nổi tiếng với nhiều bài tân cổ giao duyên, bởi chị có thể ca chuẩn nhạc quãng tám (octave), nên khi ca nhạc là chị sử dụng kỹ thuật thanh đới khác với ngân nga luyến láy khi ca vọng cổ.

Những vai diễn để đời

15 năm sau giải phóng (1975-1990) là giai đoạn cải lương cực thịnh. Nếu trước năm 1975, NSƯT Mỹ Châu nổi bật những vai màu sắc, kiếm hiệp thì từ sau 1975, chị thành công với nhân vật có số phận, trạng thái và hành động thực tế hơn, không có mũ rộng áo cao hay xiêm y lộng lẫy như kiếm hiệp như vai Lan trong “Tìm lại cuộc đời”, Hiếu trong “Khách sạn Hào Hoa”, Hiền trong “Ánh lửa rừng khuya” (Đoàn CL Sài Gòn II); nổi bật là trên sân khấu Đoàn Văn công TP.HCM (nay là Nhà hát Trần Hữu Trang): Công chúa Ngọc Hân trong “Tâm sự Ngọc Hân”, Nguyễn Thị Tồn trong “Muôn dặm vì chồng”, Nàng Hai trong “Nàng Hai Bến Nghé”…
Và những năm đầu giải phóng chị còn nổi tiếng với những bài vọng cổ như: Trở lại Mỹ Tho, Bông so đũa của Trọng Nguyễn, Trái tim thành phố, Đôi mắt dòng sông của Thanh Bình…

Vai Nguyễn Thị Tồn là một trong những vai NSƯT Mỹ Châu bộc lộ tài ca diễn tạo cảm xúc cho khán giả nhất. Chị ca diễn bằng tâm trạng bi thương của một phụ nữ Nam bộ vượt núi trèo non muôn dặm từ Vĩnh Long ra kinh thành Huế để kêu oan cho chồng là Bùi Hữu Nghĩa (quan Tri phủ Trà Vang - tỉnh Vĩnh Long). Lớp diễn Bà Tồn gặp Quan Bộ lại Thượng thư có thể xem là lớp hay nhất trong vở, được công chúng nhớ đến nhiều nhất.

NSƯT Mỹ Châu được tạo hóa ban tặng cho nhiều lợi thế để trở thành đào chánh, trước tiên là vóc dáng quý phái sang trọng, làn hơi chất giọng truyền cảm và năng khiếu nghệ thuật được hình thành từ nhỏ, lại được thầy Bảy Vân đào tạo bài bản.

Đặc biệt, chị có đôi mắt buồn nên vào những vai đào thương mùi, khi diễn cảm tâm trạng nhân vật rất dễ nhập vai chinh phục mọi đối tượng. Bên cạnh đó không thể không nói đến làn hơi chất giọng lạ của chị, một loại hơi giọng lạ và cả kỹ thuật ca ngâm cũng lạ hơn so với nhiều nghệ sĩ tài danh khác./.

Đỗ Dũng