Sáng tạo trong giáo dục, cảm hóa, vững vàng trong quản lý giam giữ

Sáng tạo trong giáo dục, cảm hóa

Mở đầu câu chuyện với chúng tôi, Thượng tá Võ Văn Bình - Phó Giám thị Trại giam Long Hòa, cho biết: “Ở trại giam không phải chỉ có bức tường cao và hàng rào kẽm gai. Quan trọng hơn là những chương trình giáo dục, những mô hình cảm hóa để phạm nhân thay đổi nhận thức, tích lũy kỹ năng khi trở về xã hội”.

Trong 10 năm qua, Trại giam Long Hòa kiên trì triển khai nhiều cách làm sáng tạo trong giáo dục, cảm hóa phạm nhân. Trại mở hàng trăm lớp học với quy mô đa dạng: 340 lớp giáo dục công dân cho hơn 12.600 lượt phạm nhân, 28 lớp văn hóa cho gần 400 phạm nhân và 30 lớp dạy nghề (may công nghiệp, cơ khí hàn, điện lạnh, xây dựng, cắt tóc, trồng rau an toàn,...) cho gần 950 phạm nhân, trong đó hơn 560 người được cấp chứng chỉ nghề.

Trại giam Long Hòa mở nhiều lớp dạy nghề, giúp phạm nhân có sự chuyển biến rõ rệt trong nhận thức và hành động (Ảnh: Phan Cường)

Các hoạt động giáo dục thường xuyên được duy trì với gần 927.000 lượt phạm nhân tham gia giáo dục chung, hơn 53.800 lượt tham gia giáo dục riêng và hơn 2.800 lượt giáo dục cá biệt. Đặc biệt, trại còn mở thêm 212 lớp giáo dục đầu vào, 102 lớp giáo dục đầu ra và duy trì các lớp xóa mù chữ. Nhờ đó, phần lớn phạm nhân chuyển biến rõ rệt trong nhận thức và hiểu rõ hành vi sai trái của mình, xem quá trình chấp hành án là cơ hội rèn luyện, sớm được tái hòa nhập cộng đồng.

Đơn vị duy trì phát động các phong trào thi đua ngắn hạn, dài hạn, các cuộc thi, hội diễn,... thu hút phạm nhân tham gia. Điển hình như phong trào Thi đua chấp hành án phạt tù, cuộc thi viết Thư gửi lời xin lỗi, hội diễn Tiếng hát tình đời, cuộc Thi viết cảm nhận về sách,... Ngoài ra, đơn vị còn phối hợp các sở, ngành, đoàn thể liên quan và gia đình phạm nhân tổ chức Hội nghị gia đình phạm nhân, đồng thời duy trì các chương trình ý nghĩa: Thắp sáng ước mơ hoàn lương, Hành trình của niềm tin, Ánh sáng hy vọng. Các hoạt động vui chơi, thể thao, phát thanh, thư viện, báo chí dành cho phạm nhân cũng được duy trì thường xuyên. Nhờ đó, phạm nhân có thêm niềm tin, động lực, an tâm tư tưởng, ra sức rèn luyện, cải tạo.

Ở Phân trại số 1, chúng tôi gặp một phạm nhân từng thường xuyên vi phạm nội quy, xếp loại cải tạo kém. Phạm nhân này chia sẻ: “Ban đầu, tôi chỉ nghĩ làm cho xong án. Nhưng rồi được cán bộ kiên trì động viên, cho đi học nghề, tham gia văn nghệ, thể thao... tôi dần thay đổi suy nghĩ. Giờ tôi chỉ mong sớm trở về, làm lại từ đầu”.

Điểm nổi bật ở Trại giam Long Hòa là ứng dụng công nghệ thông tin vào giáo dục, giúp phạm nhân có cơ hội tiếp cận tri thức mới. Thượng tá Võ Văn Bình, Phó Giám thị nhấn mạnh: “Chúng tôi quán triệt quan điểm cảm hóa phạm nhân bằng sự nghiêm khắc nhưng nhân văn. Phải để họ thấy được trách nhiệm với bản thân, gia đình và xã hội. Khi thay đổi trong tư tưởng, họ mới có thể làm lại cuộc đời”.

Nhờ chủ trương, định hướng đúng đắn, cách làm sáng tạo ngay từ đầu nhiệm kỳ nên chất lượng giáo dục ngày càng nâng cao. Hằng năm, phạm nhân xếp loại khá, tốt đều đạt trên 90%; phạm nhân xếp loại kém 0,6%, vi phạm nội quy chiếm tỷ lệ thấp và giảm rõ rệt theo từng năm. Nhiều người sau khi ra trại đã ổn định việc làm, tránh tái phạm. Đó chính là thành công lớn nhất của công tác giáo dục, cảm hóa.

Giữ vững an toàn giam giữ

Song song với giáo dục, cảm hóa, nhiệm vụ then chốt của Trại giam Long Hòa là quản lý giam giữ an toàn tuyệt đối. Mỗi ngày, hằng trăm lượt cán bộ, chiến sĩ túc trực, kiểm tra, tuần tra hệ thống các công trình giam giữ. Từng quy trình đều được thực hiện nghiêm ngặt, từ kiểm tra thân thể, đồ dùng của phạm nhân đến công tác quản lý hồ sơ. Tuy nhiên, nhiệm vụ không chỉ là “giữ cho chặt”. Điều làm nên sự khác biệt ở đây chính là thái độ nhân văn trong quản lý. Cán bộ quản giáo ở đây đều cho rằng: “Điều khó nhất là vừa nghiêm khắc, vừa gần gũi. Có lúc phạm nhân bướng bỉnh, thậm chí phản ứng gay gắt nhưng cần phải bình tĩnh, kiên trì giải thích. Nhiều khi chỉ một lời động viên cũng khiến họ thay đổi”.

Thượng tá Nguyễn Hữu Thuận, Phó Giám thị phát biểu chỉ đạo tại Lễ Khai giảng các lớp đào tạo nghề sơ cấp cho phạm nhân (Ảnh: Phan Cường)

Nhờ sự kết hợp hài hòa giữa kỷ cương, nghiêm minh và nhân văn trong thực hiện nhiệm vụ, nhiều năm liền, đơn vị bảo đảm an toàn tuyệt đối, không xảy ra tình trạng trốn thoát, gây rối tập thể hay sự cố nghiêm trọng. Hệ thống nội quy được duy trì chặt chẽ nhưng không biến trại giam thành một không gian khép kín, căng thẳng. Ngược lại, phạm nhân vẫn có môi trường cải tạo tích cực, được học tập, lao động, vui chơi trong khuôn khổ cho phép, nhờ vậy giữ được tinh thần ổn định, hạn chế mâu thuẫn và vi phạm. Đây chính là nét nổi bật của Trại giam Long Hòa: “Kỷ cương được gìn giữ mà nhân văn vẫn được lan tỏa”.

Hướng tới chặng đường mới, Trại giam Long Hòa đặt mục tiêu tiếp tục đổi mới phương pháp giáo dục, đa dạng hóa mô hình đào tạo, dạy nghề để phạm nhân có thêm hành trang khi trở về cộng đồng. Cùng với đó là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong quản lý, nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, chiến sĩ và siết chặt kỷ luật giam giữ. Mục tiêu cao nhất là bảo đảm an toàn tuyệt đối và tạo môi trường cải tạo hiệu quả, giúp phạm nhân thật sự thay đổi và tái hòa nhập xã hội bền vững.

Những bức tường, song sắt của Trại giam Long Hòa vẫn ngày ngày khép lại nhưng trong không gian ấy, nhờ sự tận tâm, kiên trì của cán bộ, chiến sĩ, nhiều phạm nhân có cơ hội thay đổi, tìm thấy ánh sáng để bước tiếp. Bằng những cách làm hay, sáng tạo trong giáo dục, cảm hóa và sự vững vàng trong công tác bảo đảm an toàn giam giữ, Trại giam Long Hòa đang trở thành điển hình rõ ý nghĩa nhân văn của công tác thi hành án hình sự, mở ra con đường hướng thiện và gieo niềm tin vào ngày trở về cho các phạm nhân./.

Ngọc Mận