Trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp có thể bị phạt tù

Giải pháp hạn chế nợ đọng, trốn đóng

BHXH, BHYT, BHTN là những chính sách góp phần ổn định cuộc sống cho NLĐ. Tuy nhiên, tình trạng các DN trốn đóng, nợ tiền đóng BHXH, BHYT, BHTN kéo dài vẫn diễn ra khiến NLĐ bị mất hoặc không được hưởng quyền lợi chính đáng. Theo đó, có nhiều trường hợp NLĐ nghỉ hưu, thuyên chuyển công tác, thai sản, ốm đau,... không được hưởng đúng chế độ.

Theo thống kê của BHXH Long An, đến ngày 31/3/2018, tổng số tiền nợ BHXH, BHYT, BHTN gần 233,5 tỉ đồng, chiếm 3,69% so với số phải thu (giảm 33,99% so với tháng trước). Cụ thể, nợ BHXH trên 217,4 tỉ đồng, chiếm 93,1% tổng số nợ; nợ BHTN trên 12,3 tỉ đồng, chiếm 5,29% tổng số tiền nợ; nợ BHYT trên 3,7 tỉ đồng, chiếm 1,61% tổng số tiền nợ.

Trong tổng số nợ đã bao gồm nợ của 15 đơn vị ngưng hoạt động được thi hành án địa phương xác định không còn điều kiện thi hành án gần 15,3 tỉ đồng và nợ của 151 đơn vị giải thể, phá sản, ngưng hoạt động, chủ sử dụng lao động bỏ trốn khỏi địa phương đã xác minh trên 5,3 tỉ đồng.

Cơ quan Bảo hiểm Xã hội tuyên truyền những quy định mới về chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế đến người lao động

Phó Giám đốc BHXH Long An - Lê Thành Liếp thông tin: “Hiện, toàn tỉnh chỉ có 4.538 DN tham gia đóng BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ, đạt khoảng 26% tổng số DN toàn tỉnh. Về nguyên tắc, DN nộp tiền bảo hiểm đến đâu thì cơ quan BHXH giải quyết bảo hiểm cho NLÐ đến đó. Hành vi trốn đóng của DN sẽ làm ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của NLĐ. NLĐ dù được cấp sổ BHXH nhưng do cơ quan, đơn vị chủ quản không đóng BHXH, BHYT, BHTN thì kể như không có giá trị”.

Cần Đước là một trong những địa phương có số nợ đọng cao của tỉnh. Phó Giám đốc BHXH huyện Cần Đước - Trần Thị Hồng Diễm cho biết: “Tháng 3/2018, tình hình trích nộp BHXH, BHYT, BHTN của các đơn vị tuy có chuyển biến hơn so với tháng 02-2018 nhưng nợ bảo hiểm còn ở mức cao (chiếm trên 5% so với kế hoạch thu), chủ yếu vẫn là các DN trước đây cố tình chây ỳ không trích nộp BHXH, BHYT cho NLĐ. Trước thực trạng này, BHXH huyện thường xuyên cử cán bộ đến đôn đốc, nhắc nhở và tăng cường tham mưu, phối hợp thực hiện nhằm hạn chế tình trạng nợ ảnh hưởng đến quyền lợi NLĐ”.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự 2015 được Quốc hội khóa XIV thông qua và chính thức có hiệu lực từ ngày 01/01/2018 quy định xử lý hình sự với hành vi gian lận, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN. Bên cạnh đó, Bộ luật Hình sự quy định nhiều chế tài áp dụng cho các tội danh liên quan đến BHXH, BHYT, BHTN. Cụ thể, người nào có nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ mà gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác không đóng hoặc không đóng đầy đủ theo quy định từ 6 tháng trở lên thuộc một trong những trường hợp: Trốn đóng bảo hiểm từ 50 triệu đến dưới 300 triệu đồng; trốn đóng bảo hiểm cho từ 10 người đến dưới 50 NLĐ đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50-200 triệu đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 1 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm.

Phạt tiền từ 200-500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm với các hành vi: Phạm tội 2 lần trở lên; trốn đóng bảo hiểm từ 300 triệu đến dưới 1 tỉ đồng; trốn đóng bảo hiểm cho từ 50 đến dưới 200 người; không đóng số tiền bảo hiểm đã thu hoặc đã khấu trừ của NLĐ quy định tại điểm a hoặc điểm b, khoản 1, Điều 216 Bộ luật Hình sự 2015.

Phạt tiền từ 500 triệu đến 1 tỉ đồng hoặc bị phạt tù từ 2-7 năm với các hành vi: Trốn đóng bảo hiểm 1 tỉ đồng trở lên; trốn đóng bảo hiểm cho 200 người trở lên; không đóng số tiền bảo hiểm đã thu hoặc đã khấu trừ của NLĐ quy định tại điểm b hoặc điểm c, khoản 2, Điều 216 Bộ luật Hình sự 2015;...

Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20-100 triệu đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1-5 năm. Ngoài ra, các hành vi gian lận về BHYT như giả mạo hồ sơ, thẻ BHYT hoặc sử dụng thẻ BHYT được cấp khống, thẻ BHYT giả, thẻ bị thu hồi, thẻ bị sửa chữa, thẻ BHYT của người khác trong khám, chữa bệnh hưởng chế độ BHYT trái quy định; lập hồ sơ bệnh án, kê đơn thuốc khống hoặc kê tăng số lượng hoặc thêm loại thuốc;... cũng bị xử lý hình sự tùy theo mức độ vi phạm.

 Người lao động làm việc từ 1-3 tháng sẽ được tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc

“Tín hiệu vui” cho người lao động

Hiện nay, nhiều điều, khoản quan trọng của Luật BHXH 2014 chính thức có hiệu lực. Đó là mở rộng thêm 2 nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc; sửa đổi quy định về mức đóng, hưởng chế độ BHXH hàng tháng; tăng dần số năm đóng BHXH để được hưởng mức lương hưu tối đa; Nhà nước hỗ trợ tiền đóng BHXH cho người tham gia BHXH tự nguyện. Đặc biệt là tăng chế tài xử lý đối với một số tội vi phạm pháp luật về BHXH. Theo đó, quy định về xử lý hình sự đối với tội trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ tại Điều 216 của Bộ luật Hình sự 2015 bắt đầu có hiệu lực thi hành.

Nhiều quy định mới về chính sách BHXH, BHYT chính là tín hiệu vui đối với NLĐ. Anh Nguyễn Văn Cường làm việc tại Khu công nghiệp Cầu Tràm (huyện Cần Đước) chia sẻ: “Việc trốn đóng, chậm đóng BHXH, BHYT, BHTN của DN làm ảnh hưởng quyền lợi NLĐ. Vì vậy, khi một số chính sách BHXH, BHYT quan trọng có hiệu lực giúp chúng tôi an tâm lao động, sản xuất mà không lo bị mất quyền lợi chính đáng của mình”.

Tham gia BHXH, NLĐ được hưởng các chế độ khi ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất. Còn khi tham gia BHYT, NLĐ cũng được hưởng nhiều quyền lợi khi khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu,...

Chị Huỳnh Thị Pha, làm việc tại Khu công nghiệp Thuận Đạo (huyện Bến Lức), bày tỏ: “Công ty nơi tôi làm việc thực hiện tốt chế độ, chính sách cho NLĐ. Hai lần nghỉ hậu sản, tôi đều được hưởng chế độ theo chính sách BHXH. Khi ốm đau, bệnh tật cũng được khám, chữa bệnh bằng thẻ BHYT do công ty cấp nên tôi an tâm gắn bó lâu dài với công việc hiện tại”.

Việc xử phạt DN vi phạm nhằm bảo đảm công bằng, bình đẳng trong kinh doanh giữa các DN. Đóng BHXH, BHYT, BHTN cho NLĐ chính là thực hiện nghĩa vụ, làm tròn trách nhiệm giữa chủ sử dụng lao động và NLĐ của các DN.

Tham gia bảo hiểm y tế, người lao đông được hưởng nhiều quyền lợi khi khám chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu

Để hạn chế tình trạng trốn đóng, nợ đọng, các cơ quan chức năng cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp hơn nữa, tích cực thanh, kiểm tra, xử phạt nghiêm minh và tăng cường công tác tuyên truyền, vận động đối với các DN và NLĐ. Qua đó, hạn chế tình trạng cố tình trục lợi vi phạm về BHXH, BHYT như hiện nay và bảo vệ quyền lợi chính đáng cho NLĐ.

Ngọc Mận - Huỳnh Hương