Khói thuốc lá chứa tới hơn 7000 chất phần lớn là chất độc hại, trong đó có khoảng 60 chất là tác nhân gây ung thư, đặc biệt nguy hiểm nhất là nicotin. Nicotin dưới dạng tinh khiết là một chất lỏng trong suốt, có mùi khó chịu và vị đắng, dễ tan trong nước và dễ dàng xâm nhập vào cơ thể qua đường miệng, hô hấp, thậm chí qua cả da.

Khi hút thuốc lá hoặc sống chung với người hút thuốc, khói thuốc hít qua phổi ngấm vào máu, tích luỹ lâu ngày trở thành điều kiện và nguyên nhân gây nên các bệnh tim mạch, viêm nhiễm đường hô hấp gây tổn thương trong lòng mạch máu.

Theo Tổ chức Y tế thế giới, sử dụng thuốc lá là nguyên nhân gây ra hơn 8 triệu ca tử vong trên toàn cầu mỗi năm. Trong đó có hơn 7 triệu người tử vong do sử dụng thuốc lá trực tiếp và khoảng 1,2 triệu người tử vong do hút thuốc lá thụ động. Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu trong số 10 yếu tố nguy cơ đe dọa sức khỏe người dân ở các nước đang phát triển và gây ra 25 căn bệnh khác nhau như ung thư phổi, ung thư thanh quản, ung thư khoang miệng, ung thư bàng quang và các bệnh tim mạch, hô hấp, gây bất lực ở nam giới,…

Người không hút thuốc lá nhưng hít phải khói thuốc lá của người khác (hút thuốc thụ động) cũng bị ảnh hưởng tới sức khỏe và có nguy cơ mắc các bệnh giống như người hút thuốc lá, nhất là trẻ nhỏ, phụ nữ có thai, người cao tuổi và người có bệnh về hô hấp.

 

UBND cấp huyện chú trọng kiện toàn Ban chỉ đạo, phân công trách nhiệm cho Trung tâm y tế chịu trách nhiệm tổ chức triển khai thực hiện các hoạt động PCTHTL trên địa bàn. Một số cơ quan, đơn vị đưa nội dung xây dựng môi trường không hút thuốc lá vào tiêu chí đánh giá thi đua của mỗi cán bộ, công chức, viên chức. Nhiều mô hình bệnh viện, trường học không hút thuốc lá được nhân rộng.

 

Giám đốc Sở Y tế Long An  - Huỳnh Minh Phúc cho biết: “Với vai trò, nhiệm vụ của cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo PCTHTL, Sở Y tế ban hành nhiều văn bản, thành lập đoàn giám sát hàng năm; chỉ đạo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật xây dựng kế hoạch và báo cáo đúng quy định, theo dõi, giám sát việc thực hiện của các cơ quan, đơn vị. Ngành Y tế phối hợp các sở, ban, ngành, đoàn thể trong tỉnh đẩy mạnh các hoạt động truyền thông, tập huấn phổ biến, triển khai Luật PCTHTL và tổ chức ký cam kết xây dựng môi trường không khói thuốc lá trong cơ quan, đơn vị và trường học. Ngoài truyền thông qua các phương tiện thông tin đại chúng, tổ chức treo băng rôn trên các trục đường chính, tại các cơ quan, đơn vị, việc tổ chức lễ mít-tinh nhằm hưởng ứng Ngày Thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá cũng được quan tâm”.

 

Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh phối hợp các ngành, đoàn thể đẩy mạnh truyền thông trực tiếp và in panô, tờ bướm, áp phích, bảng di động truyền thông giáo dục sức khỏe, biển quảng cáo điện tử phát thông điệp về PCTHTL. Công tác truyền thông còn thực hiện thông qua các phóng sự, buổi tọa đàm, chuyên trang trên Báo Long An về PCTHTL. Từ đó, nâng cao hiểu biết của cộng đồng để chung tay PCTHTL.

Nhận thấy được thuốc lá có mối đe dọa cho sức khỏe con người, nhất là cho bản thân và người thân, ông Trịnh Văn Triều (phường 7, TP.Tân An) đã cai nghiện thuốc lá thành công bằng sự quyết tâm và kiên trì của mình. “Trước đây, nếu ngày nào không hút thuốc là tôi cảm thấy rất khó chịu nên hút rất nhiều. Do một lần bị bệnh liên quan đến phổi và được nhiều người khuyên nên bỏ thuốc nên tôi quyết tâm “nói không với thuốc lá”. Bỏ được thuốc, tôi thấy sức khỏe mình cải thiện rõ rệt” – anh Triều chia sẻ.

Đến nay, hầu hết các đơn vị đều dán bảng cấm hút thuốc ở những nơi quy định; gắn biển báo “Cơ quan không khói thuốc lá”, “Bệnh viện không khói thuốc lá”, “Ngôi trường không khói thuốc lá” và các đề can cấm hút thuốc ở phòng làm việc, phòng họp, nhà xe, căng tin, cổng ra vào,…

 

Các cơ quan, đơn vị sở, ngành tỉnh thực hiện tốt công tác PCTHTL, tuyên truyền dưới nhiều hình thức đến cán bộ, công chức, người lao động tại đơn vị như lồng ghép vào các cuộc họp giao ban, sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt ngoại khóa; tổ chức ký cam kết từ đầu năm giữa các cá nhân, phòng, ban, công đoàn với lãnh đạo về thực hiện công tác PCTHTL.

Các trường THCS, THPT phát động hội thi vẽ tranh phòng, chống tác hại của thuốc lá trong trường học; thi hái hoa dân chủ; rung chuông vàng; kể chuyện từ bỏ thuốc lá của Bác Hồ. Đồng thời, tuyên truyền, vận động phụ huynh học sinh ký cam kết không hút thuốc trong khuôn viên trường học. Một số trường còn thường xuyên trình chiếu các video clip về tác hại thuốc lá cũng như khói thuốc lá đối với sức khỏe con người để học sinh chủ động phòng tránh.

 

Năm 2023, Ban Chỉ đạo Phòng, chống tác hại của thuốc lá (PCTHTL) tỉnh Long An đã tổ chức Hội thi tìm hiểu Luật PCTHTL của học sinh trong trường học. Hội thi thu hút 150 thí sinh của 15 đội đến từ các trường THPT trên địa bàn tỉnh. Tham gia hội thi, thí sinh trải qua 3 phần thi: Chào hỏi, thi kiến thức và phần thi sân khấu hóa. Đây là hoạt động giúp học sinh trao đổi, chia sẻ kiến thức và thực hành các hoạt động PCTHTL; đồng thời, nâng cao năng lực đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên trong việc truyền thông, vận động học sinh PCTHTL tại cơ sở trường học, gia đình và xã hội.

Tại các địa phương, Luật PCTHTL được quan tâm triển khai sâu rộng. Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND thị trấn Thạnh Hóa – Phan Vũ Cường cho biết: “Chúng tôi đưa nội dung PCTHTL vào kế hoạch hoạt động hàng năm và đưa quy định cấm hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ của cơ quan, đơn vị. Công tác tuyên truyền, vận động được triển khai bằng nhiều hình thức nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe con người, môi trường sống và sự phát triển KT-XH địa phương”.

 

Theo đánh giá của Ban Chỉ đạo PCTHTL tỉnh, đến nay toàn tỉnh 84,4% người đứng đầu các cơ quan, đơn vị gương mẫu thực hiện các quy định về cấm hút thuốc lá; 84% cơ quan, đơn vị đưa quy định cấm hút thuốc lá vào quy chế nội bộ của cơ quan, đơn vị; 82,5% đơn vị đăng ký xây dựng mô hình, đơn vị không khói thuốc lá; 80,5% đơn vị đưa vào kế hoạch hành động hàng năm của đơn vị; 100% người dân tại cộng đồng hiểu biết về tác hại của thuốc lá; 99,2% người dân tại cộng đồng hiểu biết về các bệnh do hút thuốc lá gây ra;…

Ngoài ra, toàn tỉnh có 65 trường học được công nhận đạt tiêu chuẩn không khói thuốc lá, 100% trường học trên địa bàn tỉnh ký cam kết xây dựng trường học không khói thuốc lá.

Bên cạnh kết quả đã đạt, hiện vẫn còn một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức, người dân chưa nâng cao nhận thức và chưa nói “không” với tác hại của thuốc lá. Bởi vì, những chế tài và hình thức xử phạt cho người hút thuốc lá nơi công cộng vẫn chưa đi vào thực chất, chưa có tính răn đe.

Một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức, người dân chưa nâng cao nhận thức và chưa nói “không” với tác hại của thuốc lá (Ảnh do Ban Chỉ đạo Phòng, chống tác hại thuốc lá tỉnh cung cấp)

 

Hút thuốc lá không chỉ gây tổn hại đối với sức khỏe bản thân người sử dụng mà còn ảnh hưởng đến những người xung quanh khi hít phải khói thuốc. Tác hại của việc hút thuốc lá còn ảnh hưởng xấu đến môi trường sống, làm tăng gánh nặng kinh tế do chi phí chăm sóc y tế lớn để điều trị các bệnh liên quan đến thuốc lá. Vì vậy, xây dựng môi trường không khói thuốc lá là việc làm cần thiết và rất cần sự chung tay của cả cộng đồng. Người đứng đầu các cơ quan, đơn vị cần phát huy vai trò nêu gương trong thực thi Luật PCTHTL./.

Ngày 24/5/2023, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 568/QĐ-TTg phê duyệt Chiến lược Quốc gia về PCTHTL đến năm 2030 (Chiến lược). Quan điểm của Chiến lược giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong cộng đồng là mục tiêu quan trọng trong việc giảm các yếu tố nguy cơ đối với sức khỏe, giảm tỷ lệ tử vong do sử dụng các sản phẩm thuốc lá gây ra, thực hiện các cam kết của Việt Nam khi tham gia Công ước Khung về kiểm soát thuốc lá và cam kết về phát triển bền vững đến năm 2030. Giai đoạn 2023-2025, giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nhóm nam từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 39%, nhóm nữ từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 1,4%; giảm tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá tại nơi làm việc xuống dưới 30%, tại nhà hàng xuống dưới 75%, tại quán bar, cà phê xuống dưới 80%, tại khách sạn xuống dưới 60%; ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các sản phẩm thuốc lá mới khác trong cộng đồng. Giai đoạn 2026-2030, giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nhóm nam từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 36%; nhóm nữ từ 15 tuổi trở lên xuống dưới 1%. Giảm tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá tại nơi làm việc xuống dưới 25%; tại nhà hàng xuống dưới 65%; tại quán bar, cà phê xuống dưới 70%; tại khách sạn xuống dưới 50%. Tiếp tục ngăn ngừa việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các sản phẩm thuốc lá mới khác trong cộng đồng.