Dù băng qua nhiều nương rẫy, vượt những mỏm đá sắc nhọn, luồn trong những bụi tre đầy gai cùng những cơn đau từ vết thương rỉ máu do gai đâm, côn trùng đốt, bàn tay, bàn chân phồng rộp cũng không làm nao núng tinh thần của những người lính đi tìm, cất bốc, quy tập hài cốt liệt sĩ (HCLS) quân tình nguyện và các chuyên gia Việt Nam hy sinh trên đất bạn Campuchia.

 

 

Battambang là một trong những địa bàn của Campuchia trước đây từng có nhiều căn cứ đóng quân của bộ đội tình nguyện Việt Nam. Những năm qua, nhiều phần mộ liệt sĩ nằm tại đây đã được đồng đội cũ và các đội quy tập đưa về Việt Nam. Vì vậy, khi Đội K73 Long An đến đây vào mùa khô 2021-2022, công tác xác định sơ đồ mộ chí, bản đồ chi tiết các vị trí đã quy tập và chưa quy tập gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, mọi khó khăn dần được tháo gỡ khi Đại tá Vĩnh Chăn Thi - Đội trưởng Đội Hợp tác tỉnh Battambang, từng là người sát cánh cùng quân tình nguyện Việt Nam đã nhiệt tình hỗ trợ Đội K73 Long An.

Cảm kích lòng quả cảm của bộ đội tình nguyện Việt Nam, ông Vĩnh Chăn Thi cùng Đội Hợp tác tỉnh Battambang kết nối với những người trước kia là đồng đội chung chiến hào và cả những người bạn để dẫn đường đến các vị trí chôn cất bộ đội Việt Nam hy sinh. Đại tá xúc động: “Tôi xin chia sẻ với nỗi đau, mất mát của các gia đình Việt Nam có người thân hy sinh. Tôi từng sống chung với bộ đội Việt Nam, sát cánh cùng nhau đánh đuổi chế độ diệt chủng Pon Pot. Những tình cảm đó, tôi không bao giờ quên và sẽ cố gắng tìm kiếm thật nhiều thông tin các liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh để Đội K73 đưa trở về với gia đình, bạn bè, đất nước Việt Nam”.

Khu rừng thuộc làng O Kroc, xã Ta Tau, huyện Sammlot, tỉnh Battambang là một trong những nơi còn nhiều bãi mìn sót lại trong chiến tranh. Để tiếp cận được vị trí nghi có các phần mộ liệt sĩ, cán bộ, chiến sĩ Đội K73 phải cho lực lượng công binh đi trước phối hợp đội hợp tác rà phá bom mìn, mở đường an toàn để vào tìm kiếm. Trong môi trường đầy hiểm nguy như thế, các anh không cho phép mình được sơ hở hay xảy ra sai sót nhỏ nào,...

Với phương châm “phát huy trí tuệ của từng cá nhân, đoàn kết hiệp đồng, lập công tập thể” cùng sự giúp đỡ chí nghĩa, chí tình của những người bạn chung chiến hào với các liệt sĩ năm xưa, Đội K73 đã tìm kiếm, cất bốc và quy tập được 30 HCLS trên địa bàn tỉnh Battambang. Thượng tá Trần Chí Công - Đội trưởng Đội K73, bộc bạch: “Những chuyến băng rừng, lội suối, trèo đèo rất khó khăn, vất vả nhưng khi tìm được hài cốt của các chú, các anh nằm trong rừng sâu, núi thẳm, bao nhiêu nỗi cực nhọc tan biến, thay vào đó là niềm vui khôn xiết đối với tôi và các đồng đội”.

 

Sau nhiều năm chiến tranh trôi qua, nỗi chờ mong được đón người thân trở về với quê hương, cố thổ, dù không là hình hài nguyên vẹn, vẫn luôn canh cánh bên lòng những thân nhân liệt sĩ. Đó cũng là nguyên do hay cơ duyên mà khi đang làm nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập HCLS trên địa bàn tỉnh Svay Rieng, Thượng tá Trần Hùng Cường - Chính trị viên Đội K73, nhận được công văn của Tổng cục Chính trị và đơn của gia đình liệt sĩ về việc xác minh, tìm kiếm thông tin HCLS Hà Đức Lăng, SN 1945, quê tỉnh Phú Thọ, hy sinh ở cầu Tà Nốt, tỉnh Svay Rieng vào năm 1971. Để có thông tin phản hồi sớm nhất cho gia đình liệt sĩ, Thượng tá Trần Hùng Cường và Đại tá Maola - Đội trưởng Đội Hợp tác tỉnh Svay Rieng, không quản đêm khuya, cùng nhau lật lại từng tấm bản đồ quy tập mộ chí, rà soát từng chi tiết, địa điểm, khu vực cụ thể, đối chiếu với thông tin cung cấp rồi lên kế hoạch tìm kiếm.

Tỉnh Svay Rieng là một trong những địa bàn quen thuộc với hơn 20 năm Đội K73 có mặt để thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc, quy tập và hồi hương HCLS quân tình nguyện và các chuyên gia Việt Nam hy sinh trên đất bạn Campuchia trở về với quê hương, bản quán,... Đã có nhiều HCLS được tìm thấy ở đây. Nhưng đến giờ, nơi đây vẫn còn những thông tin mộ chí mà người dân cung cấp để tiếp tục cuộc tìm kiếm. Những vết đất loang lổ đào lên, lấp lại của những lần tìm kiếm trước vẫn còn đó. Sẽ khó khăn cho những lần tìm kiếm tiếp theo nhưng có sá gì, các chiến sĩ của Đội hy vọng một ngày không xa, các chú, các anh còn nằm lại đâu đó trên mảnh đất này sẽ sớm đoàn tụ với đồng đội trong các nghĩa trang liệt sĩ tại quê nhà Việt Nam.

Trung tá Trần Hùng Cường - Chính trị viên Đội K73, cho biết, trong quá trình tìm kiếm HCLS tại địa bàn tỉnh Svay Rieng, Đội nắm được thông tin, trước đây có đơn vị bộ đội Việt Nam mang bí danh H11 là Tiểu đoàn Huấn luyện Đặc công bị pháo địch oanh tạc dẫn đến khoảng 60-70 chiến sĩ hy sinh. Hiện nay, địa hình rất rộng nhưng Đội K73 mong tìm được các chú, các anh.

Suốt 4 tháng không ngừng nỗ lực tìm kiếm, 5 HCLS quân tình nguyện Việt Nam hy sinh tại địa bàn tỉnh Svay Rieng được Đội K73 tìm thấy, đưa về nước. Đó là kết quả của những ngày làm việc xuyên trưa dưới cái nắng như thiêu, như đốt, là những bữa cơm ăn vội ngoài thực địa; đào lên, lấp xuống hàng chục mét khối đất, đá nhưng vẫn không có kết quả... Điều đó dường như đã là chuyện thường ngày đối với mỗi cán bộ, chiến sĩ làm nhiệm vụ.

Vất vả, nhọc nhằn nhưng tuyệt nhiên không một lời than vãn. Các thành viên trong Đội hiểu rằng, hành trình đang thực hiện không chỉ là trách nhiệm mà còn là nghĩa vụ thiêng liêng, mệnh lệnh từ sâu thẳm trái tim tri ân, uống nước nhớ nguồn.

Đến nay, Đội K73 với hành trình hơn 20 năm, qua 21 giai đoạn của hành trình tìm kiếm thiêng liêng, đã có 2.248 bộ hài cốt và 6 ngôi mộ tập thể (280 hài cốt) liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam hy sinh trên đất bạn được tìm thấy và hồi hương. Con số này vẫn chưa dừng lại bởi những chuyến xe đi tìm HCLS quân tình nguyện và các chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Campuchia còn tiếp tục khởi hành. Đó là sứ mệnh thiêng liêng và đầy trách nhiệm đối với sự hy sinh cao cả của thế hệ cha anh đã không tiếc máu xương vì nền hòa bình, tình đoàn kết, gắn bó bền chặt giữa đất nước Việt Nam - Campuchia./.

 

Campuchia còn được gọi là đất nước Chùa Tháp, Phật giáo là quốc giáo với khoảng 90% người dân theo đạo Phật. Chính vì vậy, mỗi lần sang Campuchia, Đội K73 luôn chú trọng sống thích nghi và tôn trọng phong tục, tập quán của nhân dân nước bạn. Công việc tìm kiếm HCLS quân tình nguyện và các chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Campuchia phải cơ động, tìm kiếm trong các khu vực rừng sâu, núi thẳm. Đội K73 thường xin tá túc trong các ngôi chùa để thuận tiện cho việc tìm kiếm. Sau khi ổn định chỗ ở, đơn vị tổ chức sinh hoạt, họp bàn biện pháp xây dựng mối quan hệ với các sư, sãi và người dân. Phải để nhà chùa quý mến, người dân tin tưởng thì nhiệm vụ tìm kiếm, quy tập HCLS quân tình nguyện và các chuyên gia Việt Nam tại Campuchia mới có thể thành công.

“Khi đi làm nhiệm vụ, mỗi CBCS tự quán triệt sâu sắc tinh thần trách nhiệm, làm tốt công tác đối ngoại để góp phần mang lại thành công cho nhiệm vụ bởi hành động nhỏ nhất của từng cá nhân có thể ảnh hưởng đến hình ảnh của Quân đội Nhân dân Việt Nam, công tác đối ngoại quốc phòng của lực lượng vũ trang tỉnh. Chính vì vậy, mỗi cá nhân đều quyết tâm lan tỏa hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ trong lòng người dân nước bạn” là khẳng định của Thượng tá Trần Chí Công - Đội trưởng Đội K73.

Với phương châm xây dựng lòng tin từ nhà chùa phải làm từ việc nhỏ nhất, mỗi buổi sáng thức dậy từ lúc 4 giờ 30 phút, CBCS Đội K73 cùng nhau quét dọn khuôn viên chùa. Sau khoảng 30 phút, khuôn viên chùa sạch sẽ tinh tươm, góp phần tạo nên nét đẹp tôn nghiêm trong ngôi chùa cổ kính. Sư thầy Chan Pheak Kđey, chùa Pà Hui, xúc động: “Bộ đội Việt Nam ăn ở rất sạch sẽ. Tôi rất hài lòng với nếp sống của Đội K73. Thời tiết mưa gió thất thường, tôi mời Đội K73 vào chính điện tá túc để bảo đảm sức khỏe cho công việc”.

Từ lời đề nghị của sư thầy Chan Pheak Kđey, Đội K73 vui mừng khôn xiết khi tấm chân tình của Đội được nhà chùa hiểu rõ. Cũng từ đó, Đội K73 có thêm nhiều việc giúp nhà chùa. Chứng kiến cảnh mỗi lần mưa xuống, con đường đất dẫn vào chính điện chùa Pà Hui sình lầy, gây khó khăn cho người dân đến hành lễ, CBCS Đội K73 không quản vất vả, cùng các sư, sãi trộn bêtông đổ đường đi, xây dựng các đường viền lối đi.

Sau những tiếng nói, cười xua tan mệt nhọc giữa tiết trời oi bức, con đường bêtông hiện ra trong niềm vui chung của nhà chùa và người dân trên địa bàn. Bên cạnh đó, anh em chiến sĩ còn mượn đất nhà chùa để tăng gia sản xuất. Không chỉ giúp Đội K73 cải thiện bữa ăn, những vườn rau xanh mơn mởn còn được Đội K73 tặng lại nhà chùa và người dân đến hành lễ. Căn bếp nhà chùa cũng nổi lửa thường xuyên nhờ CBCS tìm kiếm và bổ củi giúp.

Tấm chân tình của bộ đội Việt Nam đã xóa nhòa khoảng cách giữa 2 nền văn hóa của 2 dân tộc. Mỗi tối, anh em trong Đội K73 cùng các sư, sãi trao đổi, tâm sự với nhau. Dưới gốc cây bồ đề cổ thụ, những câu chuyện về cuộc sống, văn hóa, phong tục, tín ngưỡng của người dân Việt Nam cũng như cuộc sống của người dân, sư, sãi trong chùa được 2 bên chia sẻ với những lời nói, nụ cười thân thiện. Từ đó, hình ảnh Bộ đội Cụ Hồ của Đội K73 ngày càng lan tỏa, mỗi lần di chuyển chỗ ở đều được đón tiếp nhiệt tình và chu đáo của các sư, sãi, chính quyền và nhân dân nước bạn.

 

"Đi dân nhớ, ở dân thương" là phương châm của CBCS Đội K73 khi thực hiện nhiệm vụ trên đất bạn. Mỗi nơi đến, Đội K73 đều góp phần lan tỏa hình ảnh “Quân tình nguyện Việt Nam năm xưa” và tấm lòng trước sau như một của quân, dân Việt Nam đối với người dân láng giềng Campuchia. Có những câu chuyện thật xúc động về những việc làm ý nghĩa của CBCS Đội K73 trong hành trình đi tìm đồng đội. Một buổi sáng, chị Phay - người dân địa phương, vào phụ giúp chùa Pà Hui thì bị chóng mặt, ngất xỉu. Thiếu úy Quân nhân chuyên nghiệp Hồ Minh Nhật - y sĩ Đội K73, nhanh chóng xử lý và khám bệnh, cấp thuốc. Sau 2 ngày, chị Phay hồi phục sức khỏe. Hôm đơn vị chuyển địa bàn công tác, chị Phay bịn rịn không muốn chia tay. Chị ôm chặt từng CBCS, chụp ảnh lưu niệm và chúc các anh bình an, hoàn thành nhiệm vụ,...

Với cậu bé Via Sa Na, có lẽ, những ngày bên CBCS Đội K73 là kỷ niệm không quên. Cha mẹ Via Sa Na thường xuyên đau yếu, không thể chăm lo cho em nên gửi Via Sa Na vào nương nhờ nơi cửa Phật. Biết được hoàn cảnh của bé, CBCS Đội K73 cùng nhà chùa chăm sóc Via Sa Na trong những ngày trú quân tại chùa. Khuôn mặt ngây thơ của Via Sa Na ánh lên niềm vui mỗi khi được nhận quà hay mặc những chiếc áo mới từ CBCS mua tặng. Mỗi buổi chiều, cậu bé lại quấn quýt bên CBCS chơi đá cầu, đá bóng.

Xã Kompongtrach, huyện Romeas Hesk là một trong những địa bàn khó khăn của tỉnh Svay Rieng, xa trung tâm tỉnh, sóng điện thoại chập chờn. Nhiều con đường đất đỏ, bụi bay mù mịt. Người dân nơi đây chủ yếu trồng lúa nước, phải phụ thuộc vào thời tiết nên đời sống còn bấp bênh. Trước khó khăn đó, với phương châm giúp bạn là tự giúp mình, Đội K73 có nhiều hoạt động thiết thực góp phần chia sẻ khó khăn với người dân.

Một ngày chủ nhật, tại Tiểu đoàn 1, Tiểu khu Quân sự tỉnh Svay Rieng đóng quân ở xã Kompongtrach có rất nhiều người dân đến từ rất sớm để nhận quà từ Đội K73. Ân cần, chu đáo, CBCS Đội K73 hướng dẫn người dân ngồi vào những chiếc ghế được xếp sẵn. Ngoài cổng doanh trại, có 3 chiến sĩ túc trực để dìu các cụ già yếu, đi lại khó khăn vào đến tận nơi nhận quà.

Sau khi có mặt đông đủ, hơn 40 phần quà gồm gạo và các nhu yếu phẩm dùng cho sinh hoạt thường ngày được Thượng tá Trần Chí Công - Đội trưởng và Thượng tá Trần Hùng Cường - Chính trị viên Đội K73, trao tận tay người dân. Đó là những phần quà được Đội K73 đưa sang từ Việt Nam. Tuy giá trị vật chất không cao nhưng đó là tấm lòng, tình cảm của cả Đội dành cho người dân nơi đóng quân.

 

Ông Bombo - một trong những hộ dân được nhận quà, xúc động nói: “Gia đình tôi có 6 miệng ăn. Những ngày này đang phải chạy ăn từng bữa, được bộ đội Việt Nam giúp đỡ, tôi rất vui. Cảm ơn bộ đội Việt Nam!”. Ông Kong Thuon - Xã trưởng xã Kompongtrach, huyện Romeas Hesk, tỉnh Svay Rieng, chia sẻ: “Chúng tôi rất cảm động khi Đội K73 chia sẻ với chính quyền sở tại về những khó khăn của người dân. Chúng tôi trân trọng những việc làm ý nghĩa của Đội K73. Chính quyền xã đã thông báo cho người dân giúp đỡ Đội K73 tìm kiếm thông tin về liệt sĩ quân tình nguyện và các chuyên gia Việt Nam hy sinh tại đây”.

Làng Ou Da, xã Buan, huyện SompuaLun, tỉnh Battambang là một trong những ngôi làng còn khó khăn. Mặc dù người dân chăm chỉ sản xuất nhưng điều kiện khí hậu, thời tiết khắc nghiệt khiến đất đai bạc màu, cây cối không thể sinh trưởng tốt. Mùa khô nắng hạn lâu ngày nên cây mì (loại cây chủ lực của người dân) thiếu nước, đang chết dần. Để kiếm thêm cái ăn, người dân nơi đây tận dụng các vách đá để trỉa bắp, cải thiện đời sống gia đình. Bữa no, bữa đói là câu chuyện thường xuyên của người dân nơi đây.

 

Thấu hiểu nỗi khó khăn của người dân, ngày ba bữa cơm, CBCS Đội K73 đều trân trọng dành phần để giúp đỡ người dân nơi đây. Bữa cơm bộ đội tuy không có các món sơn hào, hải vị nhưng cũng làm ấm lòng người dân nước bạn. “Việt Nam - Hồ Chí Minh, Việt Nam - Hồ Chí Minh...” là lời của cô Chan Thuong khi nói về tình cảm dành cho Đội K73.

Những việc làm nghĩa tình của Đội K73 đã làm lay động trái tim nhân dân nước bạn. Họ đã viết tiếp truyền thống tự hào của quân tình nguyện Việt Nam năm xưa, tiếp tục xây đắp tình hữu nghị Việt Nam - Campuchia đời đời bền vững, tốt đẹp./.

 ------------------------------------------------------------------------------------------