Nỗ lực đưa Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá vào cuộc sống

Tuyên truyền phòng, chống tác hại của thuốc lá trong trường học (Ảnh: Ngọc Mận)

Phóng viên (PV): Luật PCTHTL đã có hiệu lực thi hành 10 năm. Bà có thể khái quát việc thực thi Luật trên địa bàn tỉnh trong thời gian qua?

Bà Nguyễn Hoàng Uyên: Tỉnh bắt đầu triển khai các hoạt động PCTHTL từ năm 2015 với sự chỉ đạo, hướng dẫn và hỗ trợ kinh phí của Quỹ PCTHTL - Bộ Y tế. Xác định công tác PCTHTL là trách nhiệm chung nên các sở, ban, ngành, đoàn thể trên địa bàn tỉnh có nhiều hoạt động tích cực nhằm từng bước góp phần thay đổi thói quen hút TL, hướng đến một môi trường sống trong lành, bảo vệ sức khỏe người dân.

UBND tỉnh phân công nhiệm vụ cụ thể đối với từng cơ quan, đơn vị trong tổ chức, triển khai, thực hiện các nội dung của Luật PCTHTL. Ban Chỉ đạo PCTHTL được thành lập từ tỉnh đến xã và trong từng đơn vị. Hiện tại, tỉnh triển khai đầy đủ các quy định về PCTHTL và đạt nhiều kết quả quan trọng, đặc biệt là xây dựng môi trường không khói TL ở cơ quan, đơn vị, địa phương, góp phần chăm sóc sức khỏe nhân dân trên địa bàn tỉnh.

PV: Những hoạt động PCTHTL mà tỉnh đã triển khai là gì, thưa bà?

Bà Nguyễn Hoàng Uyên: Những hoạt động về PCTHTL mà tỉnh đã triển khai trong thời gian qua rất đa dạng như tham mưu lãnh đạo UBND tỉnh ban hành các kế hoạch, chiến lược, văn bản quy phạm pháp luật để công tác PCTHTL trên địa bàn tỉnh được diễn ra thuận lợi, bảo đảm quyền được sống trong bầu không khí trong lành của người dân; tập huấn cho nhiều đối tượng với nhiều nội dung phù hợp để tổ chức, cơ quan, đơn vị, trường học không khói TL; tổ chức giám sát việc xây dựng đơn vị không khói TL; truyền thông về tác hại của TL truyền thống, TL thế hệ mới, chống TL giả, TL nhập lậu, xây dựng môi trường không khói TL, cai nghiện TL, các quy định liên quan đến PCTHTL, cai nghiện TL,... trên báo, đài và các nền tảng mạng xã hội. Sản xuất đa dạng các loại tài liệu truyền thông để cấp phát cho các sở, ngành, đơn vị, người dân; tổ chức Hội thi tìm hiểu về Luật PCTHTL; thực hiện nghiên cứu khoa học đánh giá thực trạng sử dụng TL và tuân thủ thực thi Luật PCTHTL của người dân trên địa bàn; xây dựng mạng lưới cộng tác viên PCTHTL của các sở, ngành, UBND trong toàn tỉnh.

PV: Bà có thể chia sẻ thêm về công tác tập huấn PCTHTL?

Bà Nguyễn Hoàng Uyên: Chúng tôi tập huấn cho cán bộ làm công tác PCTHTL của các cơ quan, đơn vị, trường học trong toàn tỉnh để về tổ chức các hoạt động nhằm xây dựng cơ quan, trường học, cơ sở y tế không khói TL.

Đặc biệt là tập huấn cho cơ sở lưu trú, nhà hàng, khách sạn, quán nước, cơ sở kinh doanh TL biết các quy định để thực thi Luật PCTHTL, chung tay xây dựng môi trường sống trong lành, không khói TL vì đây là những địa điểm bị cấm hút TL nhưng lại có rất nhiều người vi phạm; tập huấn cho hơn 600 cán bộ y tế về tư vấn, điều trị cai nghiện TL để hỗ trợ việc cai TL diễn ra thuận lợi, hạn chế tái nghiện; tập huấn về công tác xử lý vi phạm trong lĩnh vực TL cho cán bộ ngành Công an, Thanh tra,...

Để góp phần đưa Luật vào cuộc sống, chúng tôi tập huấn cho giáo viên những kiến thức về tác hại của TL để các trường học lồng ghép vào các hoạt động ngoại khóa hoặc các môn học có nội dung phù hợp như Giáo dục công dân, Sinh học, Hóa học nhằm trang bị cho các em kiến thức để nói không với TL.

PV: Qua những đợt giám sát, bà nhận thấy việc thực thi Luật PCTHTL của các cơ quan, đơn vị như thế nào?

Bà Nguyễn Hoàng Uyên: Hàng năm, tỉnh đều thành lập đoàn giám sát việc xây dựng cơ quan, đơn vị, trường học không khói TL, qua đó, phân tích, đánh giá, làm rõ thuận lợi, khó khăn, nguyên nhân tồn tại, hạn chế để có định hướng, giải pháp cụ thể tham mưu Ban Chỉ đạo PCTHTL tỉnh xây dựng kế hoạch hành động trong thời gian tới. Đến nay, có hơn 950 lượt đơn vị được giám sát và có gần 200 đơn vị được công nhận Đơn vị đạt tiêu chuẩn không khói TL.

Qua giám sát cho thấy, 100% cơ quan, đơn vị, trường học đều treo biển cấm hút TL trong khuôn viên. Công tác giám sát việc thực thi Luật được các đơn vị triển khai nghiêm túc, thể hiện qua biên bản giám sát, sổ cập nhật các hoạt động xây dựng cơ quan, đơn vị, trường học không khói TL. Không có hiện tượng sử dụng, mua bán, quảng cáo TL trong khuôn viên đơn vị, trường học. Không nhận tài trợ từ các tổ chức, cá nhân có liên quan đến TL.

Các địa phương đưa nội dung quy định về việc hạn chế, tiến tới không hút TL trong các lễ cưới, lễ tang và lễ hội trên địa bàn vào quy ước, hương ước khu dân cư. Có các hình thức động viên, khen thưởng cá nhân, tổ chức thực hiện tốt công tác PCTHTL,...

Giáo viên thường xuyên trình chiếu các video clip về tác hại của thuốc lá cũng như khói thuốc lá đối với sức khỏe con người để học sinh chủ động phòng tránh (Ảnh: Ngọc Mận)

PV: Công tác truyền thông trong thời gian qua được thực hiện như thế nào, thưa bà?  

Bà Nguyễn Hoàng Uyên: Để các kiến thức về TL và các chính sách, quy phạm pháp luật trong lĩnh vực PCTHTL đến với đông đảo quần chúng nhân dân, trong 10 năm qua, hàng triệu lượt thông tin được chuyển tải đến người dân bằng nhiều hình thức như nói chuyện chuyên đề trong khu dân cư, trường học, cơ quan; phát thanh lưu động; tuyên truyền qua hệ thống báo, đài, các nền tảng mạng xã hội với các thể loại như phóng sự, tọa đàm, tin thời sự, spot, video, bài truyền thanh,… về việc thực hiện nghiêm túc các quy định PCTHTL truyền thống, TL thế hệ mới, tăng cường công tác đấu tranh chống buôn lậu, kinh doanh trái phép TL, tác hại của TL, cai nghiện TL, quyền, trách nhiệm, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong PCTHTL,...

Hàng trăm ngàn tài liệu truyền thông như bích chương, tờ bướm, decal, biển mica cấm hút TL, panô chân đứng, panô treo tường, băng rôn, DVD, video clip,... được sản xuất với nội dung về xây dựng môi trường không khói TL, tác hại của TL truyền thống và TL thế hệ mới, quy định cấm hút TL, cai nghiện TL,...

Bên cạnh đó, tỉnh cũng tổ chức 7 hội thi cho cán bộ, viên chức, người lao động và học sinh tìm hiểu Luật PCTHTL với hơn 1.000 thí sinh tham gia. Đây cũng là lực lượng tuyên truyền viên đưa kiến thức về PCTHTL đến với nhiều người hơn.

Nhờ đa dạng hóa nhiều loại hình tuyên truyền, nhiều kênh truyền thông đã góp phần nâng cao tỷ lệ người dân tuân thủ Luật PCTHTL và ngày càng có nhiều người bỏ TL, không hút TL ở những nơi có quy định cấm.

PV: Tuy đạt nhiều kết quả khả quan nhưng việc thực thi Luật PCTHTL còn khó khăn gì không, thưa bà?

Bà Nguyễn Hoàng Uyên: Mặc dù ý thức chấp hành Luật của đại đa số người dân đã nâng lên nhưng còn tình trạng sử dụng TL tại quán ăn, nhà hàng, bến xe.

Việc xử lý vi phạm hành chính đối với người có hành vi hút TL nơi công cộng theo Nghị định số 117/2020/NĐ-CP, ngày 28/9/2020 của Chính phủ về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế hầu như chưa thực hiện được. Khi phát hiện có người vi phạm chỉ dừng lại ở nhắc nhở là chính do hút TL chỉ diễn ra trong thời gian ngắn, bất chợt, khó kiểm soát.

Việc kinh doanh TL chưa đúng quy định còn xảy ra nhiều nơi, chưa được kiểm soát, quản lý tốt. Tình trạng buôn lậu TL diễn ra phức tạp trên địa bàn tỉnh do có đường biên giới quốc gia dài giáp nước bạn Campuchia.

Công tác xử lý đối với các hành vi buôn bán TL nhập lậu, TL giả hết sức khó khăn do các hành vi này diễn ra bất chợt, lén lút, manh động, có tổ chức; thẩm quyền xử phạt chưa được mở rộng, trong khi đơn vị có thẩm quyền thì lực lượng lại hạn chế.

PV: Xin cảm ơn bà!./.

Thanh Bình (thực hiện)