Báo động tình trạng ngập úng, sạt lở

Đường Bờ Bắc Bảy Ngàn bị sạt lở lần thứ hai

Đến hẹn lại... lo

Đồng Tháp Mười là vựa lúa lớn của tỉnh, trung bình cung cấp hơn 2 triệu tấn lương thực/năm. Đường giao thông ở vùng Đồng Tháp Mười thường kết hợp làm đê bao để thuận lợi cho người dân đi lại, sản xuất nông nghiệp. Những năm gần đây, thời tiết diễn biến phức tạp, khó lường, cộng với sự tác động từ con người khiến tình hình sạt lở, sụt lún đất và ngập úng tăng lên theo chiều hướng đáng lo ngại.

Trưởng ấp Tây Bắc, xã Tân Thạnh Võ Văn Nhiệm cho biết: “Tháng 10/2024, triều cường lên, nước lũ tăng nhanh làm tuyến đê kênh Trấp (hay còn gọi kênh Tám Sử) bị vỡ, với chiều dài trên 30m. Người dân phải cùng nhau gia cố tạm và bơm nước rút nước ra cứu lúa. May mắn vụ lúa đó nông dân không bị thiệt hại nhiều. Tuy nhiên, khi thu hoạch xong, nhiều đoạn trên tuyến đê nước tràn qua, vào ruộng làm ngập sâu khoảng 1,2m, nông dân không thể bơm rút nước ra để gieo sạ đúng khung thời vụ né rầy theo khuyến cáo của ngành chuyên môn”.

Hậu quả là vụ lúa Đông Xuân 2024-2025, toàn diện tích - khoảng 180ha - lúa gieo sạ trễ hơn lịch thời vụ gần 2 tháng. Điều này làm dịch bệnh tấn công, chi phí sản xuất tăng, năng suất giảm. Ông Võ Văn Khen, ngụ ấp Tây Bắc, xã Tân Thạnh, cho biết: “Gia đình tôi có 3ha đất trồng lúa nằm trong tuyến đê bao kênh Trấp. Do sạ trễ, dịch bệnh tấn công, vụ Đông Xuân 2024-2025, năng suất lúa chỉ đạt 6 tấn/ha, thấp hơn bên ngoài 2 tấn/ha. Vụ Hè Thu, năng suất 5 tấn/ha, thấp hơn bên ngoài 1,5 tấn/ha. Riêng vụ 3 này, diện tích lúa mới được 35 ngày tuổi, còn gần 2 tháng mới thu hoạch nhưng mực nước đang dâng cao, nước đã mấp mé bờ kênh, chỉ cần nước dâng lên khoảng 3cm sẽ tràn qua đê vào ruộng. Những lần tiếp xúc cử tri, người dân đều kiến nghị chính quyền địa phương bố trí kinh phí khắc phục nhưng đến nay vẫn chưa thấy”.

Năm 2011, tuyến đê bao kênh Trấp được hình thành, với chiều dài 1.200m, phục vụ sản xuất cho 180ha lúa, cây ăn trái. Qua thời gian sử dụng, tuyến đê bao đã xuống cấp, bị sụt lún nghiêm trọng. Ngoài điểm đê bể 30m đã được gia cố tạm thì trên tuyến đê này có gần 400m đã bị sụt lún nghiêm trọng. Thực trạng trên rất cần các cấp, các ngành vào cuộc ngay, bởi nước lũ đang lên, có thể tràn qua đê vào ruộng bất cứ lúc nào, nguy cơ ảnh hưởng đến diện tích sản xuất nông nghiệp rất lớn.

Ông Lê Minh Trí, ngụ ấp Tây Bắc, xã Tân Thạnh, nói: “Chỉ cần địa phương phát động gia cố tuyến đê theo phương châm “Nhà nước và Nhân dân cùng làm”, người dân đồng tình hưởng ứng ngay. Làm được điều này, người dân không còn thấp thỏm, lo âu mỗi khi nước lũ về, đồng thời tạo dư luận tốt và lòng tin của Nhân dân vào những buổi tiếp xúc cử tri”.

Người dân khổ vì sạt lở, sụt lún đất

Sạt lở không chỉ xảy ra ở những con sông lớn, với lượng tàu thuyền qua lại thường xuyên mà còn xảy ra ở các kênh nội đồng, đe dọa đến sinh hoạt, sản xuất của người dân. Điển hình, có thể nhắc đến điểm sạt lở dài khoảng 40m tại kênh Đầu ngành kinh tế, xã Nhơn Ninh, xảy ra khoảng 2 năm nhưng vẫn chưa được khắc phục. Cứ mùa lũ về là nước lại tràn vào, gây thiệt hại cho cây trồng, vật nuôi của người dân trong khu vực.

Bà Cao Thị Xuân, ngụ xã Nhơn Ninh, bức xúc nói: “Gia đình có 3.000m² đất trồng các loại cây ăn trái, chưa được 1 năm, nước lũ tràn vào làm cây chết. Bỏ đất trống thì tiếc nên chỗ nào cây chết tôi trồng lại. Chúng tôi đã kiến nghị địa phương sửa chữa rất nhiều lần tại các cuộc tiếp xúc cử tri. Tại đây, các cấp, các ngành nói tuyến đê bao không thuộc thẩm quyền, không có kinh phí. Rốt cuộc, chỉ người dân chúng tôi khổ”.

Cùng sống trong tuyến đê bao kênh Đầu ngành kinh tế, ông Nguyễn Văn Bình bị thiệt hại do nguồn nước ô nhiễm từ bên ngoài tràn vào ao nuôi ếch. Ông Bình kiến nghị: “Phải xử lý điểm đê bị bể thì nước mới không tràn vào vườn và nhà dân. Từ tháng 7 đến tháng 10, năm nào người dân cũng phải sống chung với ô nhiễm, ngập úng”.

Năm 2023, đường Bờ Bắc Bảy Ngàn được trải nhựa, từ đó người dân đi lại, vận chuyển hàng hóa dễ dàng. Niềm vui đường mới chưa được bao lâu thì năm 2024, sạt lở bắt đầu xảy ra, với chiều dài trên 40m. Trước tình hình này, địa phương yêu cầu đơn vị thi công gia cố, khắc phục. Khắc phục vừa xong, hết thời gian bảo trì, sạt lở lại tiếp tục xảy ra tại điểm sạt lở cũ. Đáng nói là, nhiều vết nứt giữa đường ngày càng lan rộng, chưa có dấu hiệu dừng lại. Trường hợp không gia cố, khắc phục kịp thời, sạt lở có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Giữa đêm 28/4/2025, một vụ sạt lở, sụt lún đất nghiêm trọng xảy ra tại bờ Nam kênh Bảy Thước thuộc xã Nhơn Hòa Lập, làm nhiều khối đất đá rơi xuống sông. Đất ở đoạn giữa hầu như đã không còn. Ở giữa điểm sạt lở, mặt đan đã lún xuống so với hai bên khoảng 3cm, nguy cơ gây tai nạn giao thông rất lớn, thậm chí đe dọa đến sức khoẻ, tính mạng của người dân khi lưu thông qua đây. Nguyên nhân sạt lở do mưa nhiều, mực nước xuống thấp, bên dưới kênh không có bờ kè và lưu lượng tàu thuyền lớn qua lại làm sạt cát, đất lấn sâu bên trong tuyến đường.

Chính quyền địa phương đã bố trí biển cảnh báo cấm xe ba bánh, bốn bánh nhằm hạn chế phương tiện giao thông qua lại. Song, vừa qua, điểm sạt lở này tiếp tục lan rộng, phân nửa mặt đan đường bị "hà bá" nuốt chửng. Đến nay, điểm sạt lở vẫn chưa được khắc phục, gây hoang mang dư luận, bức xúc trong Nhân dân.

Ông Nguyễn Văn Một, ngụ xã Nhơn Hòa Lập, nói: “Sạt lở xảy ra gần 3 tháng không ai giải quyết, khắc phục, người dân lo lắng, hoang mang. Nếu giải quyết dứt điểm thì một phần đan đã không rơi xuống sông. Sắp vào năm học mới, học sinh qua lại tuyến đường này rất nguy hiểm. Tôi đề nghị chính quyền địa phương phải khắc phục ngay, đừng đùn đẩy trách nhiệm, người dân khổ lắm”.

Mơ ước về tuyến đê bao khép kín

Diện tích lúa nằm trong tuyến đê bao kênh Trấp gieo sạ trễ hơn khu vực khác gần 2 tháng. Điều này làm cho dịch bệnh, sâu rầy phát sinh, ảnh hưởng đến sản xuất của người dân

Thực hiện Đề án Phát triển bền vững 1 triệu hécta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030, huyện Thạnh Hóa (cũ) chọn Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp 4.0, xã Thạnh Phước làm điểm triển khai đề án, với diện tích 40ha, giống lúa ST24. Tại đây, một doanh nghiệp ký kết bao tiêu đầu ra, với điều kiện diện tích lúa bao tiêu phải làm được 3 vụ.

Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ Nông nghiệp 4.0 Nguyễn Văn Lành cho biết: “Xã quy hoạch 100ha thực hiện Đề án 1 triệu hécta đều nằm trong khu đê bao Cù Lao, ấp Đình, xã Thạnh Phước. Song, hiện tuyến đê bao chưa khép kín, không thể làm 3 vụ. Thời gian qua, chính quyền địa phương đầu tư kinh phí xây dựng khép kín được 2/3 tuyến đê bao, chỉ còn 2 cống chưa được xây dựng và 1km tuyến đê thấp hơn nơi khác khoảng 70cm. Chỉ cần đầu tư phần còn lại, tuyến đê bao Cù Lao sẽ khép kín, đồng nghĩa Đề án 1 triệu hécta sẽ được triển khai nhanh chóng, hiệu quả”.

Việc xây dựng đê bao khép kín còn giúp người dân không lo lắng khi mùa lũ về, bởi hiện nay, mực nước ngoài sông đã mấp mé kênh, trong khi lúa Hè Thu vẫn chưa thu hoạch. Ông Võ Văn Hải, ngụ ấp Đình, xã Thạnh Phước, bày tỏ: “Hy vọng 2 cống sớm được bố trí kinh phí xây dựng, tạo ra tuyến đê bao khép kín. Có đê bao khép kín, người dân có thể trồng nhiều loại cây ăn trái kết hợp làm du lịch. Cù lao này có cảnh quan môi trường đẹp, gần sông, cây trái phát triển tốt, thích hợp cho phát triển du lịch sinh thái miệt vườn”.

Nhiều loại hình thiên tai diễn biến phức tạp, khó lường đang làm ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sản xuất, đe doạ đến sức khoẻ, tính mạng của người dân. Hy vọng thời gian tới, các cấp, các ngành sớm có giải pháp căn cơ, bền vững để giải quyết dứt điểm các kiến nghị, bức xúc của cử tri nói chung và trong công tác khắc phục sạt lở, phòng, chống ngập úng nói riêng./.  

Lê Ngọc