Nâng chất, hướng đến xã văn hóa nông thôn mới

Rác thải tại xã văn hóa, xã nông thôn mới Long Trạch, huyện Cần Đước

Khắc phục những hạn chế

Long An hiện có 85 xã đạt chuẩn văn hóa (VH) và 43 xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM). Trong đó, danh hiệu xã VH là “bước đệm” tiến tới xã NTM. Sau thời gian xây dựng xã, phường đạt chuẩn VH và xây dựng NTM, bộ mặt nông thôn trên địa bàn tỉnh có nhiều thay đổi, đời sống người dân cũng chuyển biến tích cực. Hệ thống điện, đường, trường, trạm,… được đầu tư từ Ngân sách Nhà nước kết hợp cùng sức đóng góp của nhân dân vừa mang đến diện mạo mới cho địa phương, vừa phục vụ đời sống người dân. Nếu những tiêu chí “cứng” này đạt khá dễ, chỉ cần đủ kinh phí thực hiện thì với những tiêu chí “mềm”, việc hoàn thành đã khó, giữ vững lại càng khó hơn. Đó là những tiêu chí về môi trường, an ninh trật tự và phong trào dân số - kế hoạch hóa gia đình, tỷ lệ hộ nghèo...

Theo Phó Chủ tịch UBND xã Long Trạch, huyện Cần Đước – Lê Thị Men, xã được công nhận xã VH vào năm 2011 và đạt chuẩn NTM vào tháng 4-2015. Đến nay, các tiêu chí xã VH và NTM đều đạt. Hiện tại, chỉ có dịch vụ “ăn theo” Khu công nghiệp Cầu Tràm như nhà trọ công nhân, an ninh trật tự còn phức tạp. Tuy nhiên, Long Trạch luôn chú ý bảo đảm an ninh trật tự khu vực này.

Đối với tiêu chí môi trường, khó khăn hiện nay của xã là rác thải tự phát của hành khách đi xe buýt hoặc xe đưa rước công nhân vứt bừa bãi dọc Đường tỉnh 826, 835. Chính quyền địa phương phải thường xuyên tuyên truyền, vận động người dân ở dọc tuyến đường này thu gom, dọn dẹp vệ sinh. Đồng thời, các biển cấm đổ rác cũng được cắm ở những khu vực thường xuyên phát sinh rác tự phát. Thời gian qua, chính quyền địa phương và Công an xã đã phát hiện và xử phạt hành chính trên 10 trường hợp xả rác, đổ rác bừa bãi và đa phần những đối tượng này là người ngoài địa phương.

Còn đối với xã VH Bình Tịnh, huyện Tân Trụ, hiện nay đã đạt 17/19 tiêu chí về xây dựng NTM. Theo Chủ tịch UBND xã Bình Tịnh - Phan Minh Thắng, các tiêu chí “nợ” của xã VH là môi trường và tiêu chí dễ vỡ là an ninh trật tự. Đến nay, Trạm Y tế xã chưa đạt bộ tiêu chí quốc gia về y tế, xã hiện chưa có nghĩa trang nhân dân, một vài hộ dân chưa thực hiện tốt việc giữ gìn vệ sinh môi trường và chưa xây dựng nhà tắm, nhà tiêu hợp vệ sinh.

Tương tự Bình Tịnh, xã VH Mỹ Lạc, huyện Thủ Thừa cũng “nợ” tiêu chí môi trường khi tỷ lệ nhà tiêu hợp vệ sinh hiện tại chỉ đạt hơn 52%. Chủ tịch UBND xã Mỹ Lạc - Lê Văn Khuynh cho biết: “Xã đã giao chỉ tiêu cho hội, đoàn thể mỗi năm phải vận động xây dựng 50 nhà tiêu hợp vệ sinh, đồng thời thường xuyên tuyên truyền cho các hội viên và người dân nâng cao ý thức, xóa bỏ tập quán lạc hậu, góp phần bảo vệ môi trường!”.

Hố xí hợp vệ sinh (thuộc tiêu chí môi trường) là một trong những tiêu chí “nợ” ở một số xã văn hóa, xã nông thôn mới

Hướng tới xã văn hóa nông thôn mới

Ngày 2-12- 2011, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH, TT&DL) ban hành Thông tư số 17/2011/TT - BVHTTDL quy định chi tiết về tiêu chuẩn, trình tự, thủ tục xét và công nhận “Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới”; áp dụng cho các xã trong phạm vi cả nước thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM.

Các tiêu chí của Thông tư không nhiều nhưng cũng bao gồm các mặt đời sống xã hội và có sự khác biệt so với các tiêu chí xã VH hay NTM. Tiêu chuẩn “Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới” tại Điều 4 của Thông tư 17/2011/TT – BVHTTDL gồm: Giúp nhau phát triển kinh tế; nâng cao chất lượng xây dựng gia đình VH, thôn, làng, ấp, bản VH và tương đương; xây dựng thiết chế và phong trào VH, thể thao cơ sở; xây dựng nếp sống văn minh, môi trường VH nông thôn và chấp hành chủ trương, đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước và quy định của địa phương.

Cho đến nay, tỉnh ta vẫn chưa có xã nào được công nhận là xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới và lộ trình đến đích vẫn còn rất nhiều khó khăn. Cụ thể tại Điều 3 - Thẩm quyền, thời hạn công nhận có quy định: “Xã đạt chuẩn văn hóa nông thôn mới” do Chủ tịch UBND huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh công nhận; được thực hiện 2 năm đối với công nhận lần đầu và 5 năm đối với công nhận lại.

Giám đốc Sở VH, TT&DL- Phạm Văn Trấn cho biết: Sở VH-TT&DL tham mưu UBND tỉnh triển khai đến tất cả các địa phương trong toàn tỉnh về Thông tư 17/2011/TT-BVHTTDL của Bộ VH, TT&DL. Tuy nhiên, chính quyền một số địa phương cũng có nơi chưa nắm rõ về nội dung của thông tư này. Bởi vì hiện nay, các tiêu chí NTM thực hiện theo quy định của Trung ương và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh về xây dựng xã VH. Vì vậy, mô hình xã VH và xã NTM đều do UBND tỉnh công nhận. Tuy nhiên, theo quy định của Thông tư 17/2011/TT – BVHTTDL thì xã văn hóa nông thôn mới lại do UBND huyện công nhận. Đây là một điều bất hợp lý mà vừa qua, tại Hội thảo do Bộ VH, TT&DL tổ chức tại tỉnh Bình Thuận, các tỉnh cũng đã có kiến nghị về vấn đề này, trong đó, có Sở VH, TT&DL Long An.

Bộ tiêu chí xã văn hóa nông thôn mới theo Thông tư 17/2011/TT - BVHTTDL so với bộ tiêu chí xã NTM, xã VH cũng có một số điểm tương đồng. Hiện tại, UBND cấp huyện sẽ xét địa phương nếu đã được công nhận xã VH và xã NTM thì sẽ tiếp tục đạt xã văn hóa nông thôn mới. Tuy nhiên, thời gian tới, tỉnh sẽ tập trung chú trọng, nâng chất xã VH nên địa phương phải có trách nhiệm nâng cao các tiêu chí đã đạt cho thật bền vững. Sở sẽ soạn thảo lại và tổ chức lấy ý kiến của các lãnh đạo địa phương để có một hướng đi chung nhưng trên cơ sở nâng cao chất lượng. Còn hiện tại, năm 2015, nhằm phục vụ công tác thi đua của cụm Tây Nam bộ, sở “kết hôn” cho 43 xã đã đạt chuẩn xã VH và xã NTM hiện có để nếu đủ điều kiện thì UBND huyện công nhận và không cần phúc tra lại./.

Khánh Ly-Cát Tường