Điểm tựa pháp lý cho đối tượng yếu thế

Trong 9 tháng năm 2025, Trung tâm tiếp nhận thụ lý và phân công người TGPL bằng hình thức tham gia tố tụng 430 vụ cho 430 người thuộc diện được TGPL miễn phí của Nhà nước.

Ông Lê Minh Hiền - Giám đốc Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh, cho biết, chất lượng TGPL ngày càng nâng cao. Các trợ giúp viên pháp lý (TGVPL) tích cực, nhiệt tình trong công việc, quyết tâm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người được TGPL. Cơ quan tiến hành tố tụng cũng đánh giá cao vai trò và quan điểm bào chữa, bảo vệ của TGVPL trong nhiều vụ việc cụ thể.

Việc thực hiện chương trình phối hợp về trực trợ giúp pháp lý trong điều tra hình sự, bảo đảm cho người được trợ giúp pháp lý được tiếp cận kịp thời

Đơn cử như trường hợp bào chữa cho bị cáo N.G.H. (sinh năm 2008) thuộc diện được thụ hưởng chính sách TGPL trọng vụ án cướp giật tài sản. Trước đó, N.G.H. đánh và cầm dao đe dọa, buộc chị T.LT.M. (sinh năm 2008) giao một lắc và một nhẫn vàng 18K để đem đi cầm cố với số tiền hơn 12,6 triệu đồng.

Tại phiên tòa, TGVPL đã bày tỏ quan điểm, đưa ra những chứng cứ, lý lẽ thuyết phục, tập trung vào các tình tiết giảm nhẹ như bị cáo chưa đủ 18 tuổi, nhận thức pháp luật còn hạn chế; thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; có tác động gia đình bồi thường cho bị hại;... Từ đó, Hội đồng xét xử Tòa án Nhân dân huyện Dương Minh Châu (nay là Tòa án Nhân dân Khu vực 11 - Tây Ninh) đã xem xét các tình tiết giảm nhẹ và tuyên phạt bị cáo 3 năm tù giam - mức thấp nhất trong khung hình phạt được Viện Kiểm sát Nhân dân đề nghị. Kết quả này cho thấy tác động tích cực từ hoạt động TGPL trong tham gia tố tụng và giá trị nhân văn trong việc tạo điều kiện để người chưa thành niên có cơ hội sửa sai, tái hòa nhập cộng đồng.

TGVPL Nguyễn Thị Ngọc Linh chia sẻ, trong hoạt động tố tụng hình sự, TGVPL có thể tham gia với vai trò là người bào chữa cho bị cáo hoặc người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp cho bị hại. Ở mỗi vị trí, TGVPL đều thực hiện các quyền và nghĩa vụ theo quy định pháp luật như thu thập chứng cứ, trình bày quan điểm, đưa ra lập luận pháp lý nhằm bảo vệ tốt nhất quyền lợi hợp pháp của người được trợ giúp, góp phần bảo đảm công bằng, khách quan trong quá trình xét xử.

Đối với các vụ việc dân sự, TGVPL tham gia tư vấn từ giai đoạn khởi kiện, nghiên cứu và chuẩn bị các giấy tờ, hồ sơ cần thiết, hỗ trợ đương sự lựa chọn phương án giải quyết phù hợp. Trong giai đoạn mở phiên tòa, TGVPL đưa ra quan điểm pháp lý, đánh giá chứng cứ, lập luận bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người được TGPL hoặc phản bác yêu cầu không có căn cứ.

Không chỉ tập trung vào tham gia tố tụng, trong 9 tháng năm 2025, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh còn phối hợp thực hiện hơn 30 đợt truyền thông về công tác TGPL, cấp phát hơn 3.000 tài liệu, tờ gấp pháp luật, tư vấn pháp luật hơn 50 lượt người. Bên cạnh đó, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh còn phối hợp Tòa án Nhân dân tỉnh, Công an tỉnh thực hiện các kế hoạch liên tịch như trực tiếp nhận yêu cầu TGPL qua điện thoại, bố trí trợ giúp viên tham gia trong giai đoạn điều tra hình sự nhằm bảo đảm quyền lợi cho người được TGPL từ những bước đầu tiên trong quá trình tố tụng.

Ông Lê Minh Hiền cho biết thêm, thời gian tới, Trung tâm tiếp tục triển khai sâu, rộng Luật TGPL và các văn bản hướng dẫn thi hành; tăng cường TGPL qua hình thức tham gia tố tụng; tổ chức lấy ý kiến người được TGPL hoặc người thân của người được TGPL; phối hợp chặt chẽ các cơ quan tiến hành tố tụng về TGPL trong hoạt động tố tụng./.

Đào Như