Dân số (DS) là một bộ phận quan trọng của chiến lược phát triển đất nước. Nghị quyết số 21-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Hội nghị lần thứ sáu, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về công tác DS trong tình hình mới xác định rõ: “Công tác DS phải chú trọng toàn diện các mặt quy mô, cơ cấu, phân bố, đặc biệt là chất lượng DS và đặt trong mối quan hệ hữu cơ với các yếu tố kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo đảm phát triển nhanh và bền vững”.
Chính sách DS phải bảo đảm cân bằng, hài hòa giữa quyền và nghĩa vụ của mọi người dân; giữa việc tuyên truyền, vận động, nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi với thực thi nghiêm kỷ cương pháp luật; giữa việc mở rộng, ứng dụng các kỹ thuật mới với việc nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân.
Tháng hành động quốc gia về DS và Ngày DS Việt Nam (26/12) được tổ chức vào tháng 12 hàng năm nhằm góp phần đưa chính sách DS vào cuộc sống và hiện thực hóa Nghị quyết số 21-NQ/TW.
Tháng hành động quốc gia về DS năm 2023 và Ngày DS Việt Nam năm nay có chủ đề “Tham gia tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn vì hạnh phúc gia đình, vì tương lai đất nước” hướng tới mục tiêu nâng cao nhận thức của mọi người về vai trò quan trọng của việc tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn, giúp các cặp đôi chuẩn bị tâm lý sẵn sàng cho cuộc sống hôn nhân và chuẩn bị sức khỏe để sinh ra những đứa trẻ khỏe mạnh, góp phần nâng cao chất lượng DS.
Đây là việc làm không chỉ thể hiện sự quan tâm đến sức khỏe, nhất là sức khỏe sinh sản của bản thân mà còn thực hiện trách nhiệm đối với tương lai hạnh phúc gia đình, sự phát triển KT-XH bền vững và chất lượng nòi giống.
Sau hơn 60 năm thực hiện chính sách DS - kế hoạch hóa gia đình, nước ta đã đạt thành tựu toàn diện về quy mô, cơ cấu, phân bố, đặc biệt là chất lượng DS. Hiện nay, việc “dừng lại ở 2 con để nuôi dạy tốt” trở thành chuẩn mực của văn hóa sinh sản, được toàn xã hội đồng thuận.
Tuy nhiên, công tác DS và phát triển đang gặp nhiều khó khăn, thách thức với những vấn đề mới nảy sinh. Đó là cơ cấu DS có những biến đổi nhanh; tình trạng già hóa DS đến sớm hơn; tỷ lệ nạo phá thai ở độ tuổi vị thành niên, thanh niên còn cao; mất cân bằng giới tính khi sinh;... làm ảnh hưởng đến chất lượng nòi giống và tình hình phát triển KT-XH.
Từ thực tiễn trên, cần phải tăng cường truyền thông, giáo dục về DS và phát triển, nhất là chủ đề “Tham gia tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn vì hạnh phúc gia đình, vì tương lai đất nước”.
Để thực hiện hoàn thành các mục tiêu, chỉ tiêu về công tác DS và phát triển, Nghị quyết số 21-NQ/TW và Tháng hành động quốc gia về DS, Ban Chỉ đạo công tác DS và phát triển tỉnh chỉ đạo tăng cường các hoạt động truyền thông về DS, qua đó tạo sự ủng hộ của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp và sự đồng thuận của dư luận xã hội; động viên các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia thực hiện chương trình DS và phát triển; lồng ghép hiệu quả với các hoạt động truyền thông khác của địa phương.
Cần tập trung vận động mọi thanh niên trước khi kết hôn nên tham gia tư vấn và khám sức khỏe trước hôn nhân, trước hết là các đối tượng có nguy cơ cao. Kế hoạch triển khai, thực hiện công tác DS năm 2023 trên địa bàn tỉnh của UBND tỉnh, chỉ tiêu đề ra có 95% cặp kết hôn được tư vấn và kiểm tra sức khỏe tiền hôn nhân.
Tuyên truyền về mục đích, ý nghĩa, lợi ích và tầm quan trọng của việc tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh tật trước sinh và sơ sinh. Qua đó, giúp phát hiện và điều trị sớm một số bệnh tật có thể ảnh hưởng đến vấn đề tình dục, mang thai, sinh đẻ; phòng tránh một số dị tật bẩm sinh cho con cái trong trường hợp người cha hoặc người mẹ mắc các bệnh nguy hiểm có thể di truyền.
Cung cấp các kiến thức về sức khỏe sinh sản, sức khỏe tình dục để nam/nữ trong độ tuổi sinh đẻ hiểu biết và phòng tránh thai an toàn; tránh các bệnh lây truyền qua đường tình dục; chăm sóc thai kỳ tốt để sinh con khỏe mạnh; đẩy mạnh tuyên truyền để bảo đảm trẻ vị thành niên, thanh niên, công nhân tiếp cận tốt hơn các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản - kế hoạch hóa gia đình, góp phần giảm thiểu tình trạng mang thai ngoài ý muốn, phá thai, dự phòng vô sinh và nâng cao chất lượng DS.
Để thực hiện đạt các mục tiêu về DS trong giai đoạn 2021-2025, cần tiếp tục đẩy mạnh, duy trì thực hiện công tác DS và phát triển trên tất cả các mặt về quy mô, cơ cấu, chất lượng DS và phân bổ dân cư, trong đó phải xác định công tác DS là một nội dung quan trọng trong chiến lược phát triển đất nước và lồng ghép hiệu quả với các hoạt động của các sở, ngành, đoàn thể và các chương trình KT-XH khác./.
Tân An
