Thủ tướng Chính phủ: Từ 01/5/2020, dừng cơ chế điều hành, cho phép hoạt động xuất khẩu gạo trở lại bình thường

Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Phạm Văn Cảnh chủ trì tại điểm cầu tỉnh Long An 

Chiều 28/4, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc có buổi họp trực tuyến với lãnh đạo các tỉnh thành trong cả nước bàn giải pháp điều hành xuất khẩu gạo trong thời gian tới.

Tại điểm cầu trực tuyến tỉnh Long An, Phó Chủ tịch UBND tỉnh - Phạm Văn Cảnh, lãnh đạo Sở Công Thương, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Long An, đại diện doanh nghiệp xuất khẩu gạo dự.

Phát biểu tại buổi họp, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh, buổi họp nhằm bàn giải pháp tốt nhất cho phương án bảo đảm an ninh lương thực, phương án điều hành xuất khẩu gạo để chuỗi sản xuất lúa gạo được lưu thông, phòng, chống dịch bệnh nhưng sản xuất không bị trì trệ, tạo thu nhập ổn định cho người dân.

Kế hoạch và tình hình sản xuất năm 2020 cả nước ước đạt 43,5 triệu tấn lúa

Bộ NN&PTNT cho biết, kế hoạch và tình hình sản xuất năm 2020 cả nước ước đạt 43,5 triệu tấn lúa. Riêng vùng ĐBSCL, vụ Đông Xuân tới nay về cơ bản đã thu hoạch xong 1,54 triệu héc ta gieo trồng, sản lượng ước đạt 10,8 triệu tấn lúa.

Dự báo nhu cầu tiêu thụ trong nước năm 2020 (đã bao gồm cả dự trữ) là 29,9 triệu tấn lúa. Trong đó gồm tiêu thụ của người dân, phục vụ chế biến, phục vụ chăn nuôi, dùng làm giống, giống dự phòng, dự trữ trong nước. Như vậy, sau khi trừ đi nhu cầu tiêu dùng và dự trữ, lượng lúa còn dư có thể xuất khẩu khoảng 13,54 triệu tấn, tương đương khoảng 6,5-6,7 triệu tấn gạo. Riêng vụ Đông Xuân, sau khi trừ đi nhu cầu dự trữ và tiêu dùng, lượng gạo hàng hóa có thể xuất khẩu là khoảng 3 triệu tấn.

Theo số liệu thống kê sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu gạo trong quí I/2020 đạt 1,52 triệu tấn. Tính từ đầu năm đến hết tháng 4, xuất khẩu gạo ước đạt tối đa 1,9 triệu tấn, lượng gạo còn lại có thể xuất khẩu là khoảng 1,3 triệu tấn.

Bộ Công Thương đánh giá, nhờ vào thành công của công tác phòng, chống dịch Covid-19 của cả hệ thống chính trị trong việc bảo đảm nguồn cung hàng hóa thiết yếu cho thị trường trong nước, tâm lý người dân đã ổn định trở lại, không còn hiện tượng mua gom, tích trữ nhu yếu phẩm như tại thời điểm cuối tháng 3/2020. Bên cạnh đó, Việt Nam đã đạt được mục tiêu giãn tiến độ xuất khẩu gạo, để bảo đảm tuyết đối an ninh lương thực quốc gia trong giai đoạn dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp nhất.  

Căn cứ bối cảnh trong và ngoài nước, xét mục tiêu giãn tiến độ xuất khẩu gạo để bảo đảm an ninh lương thực quốc gia trong thời điểm khó khăn nhất đã đạt được, trên cơ sở các số liệu mới nhất về cung - cầu gạo trong nước trước khi bước vào vụ Hè Thu, Bộ Công Thương và các bộ, ngành thống nhất, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ kể từ ngày 01/5/2020, dừng cơ chế điều hành xuất khẩu gạo. Đồng thời, cho phép hoạt động xuất khẩu gạo được trở lại bình thường, tiếp tục thực hiện theo quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo.

Để duy trì, bảo đảm an ninh lương thực trong trạng thái bình thường mới hiện nay, Bộ Công Thương kiến nghị tiếp tục thực hiện nghiêm việc chỉ xuất khẩu gạo qua cửa khẩu quốc tế (đường bộ, đường sắt, đường biển, đường thủy, đường hàng không). Ban chỉ đạo 389 Quốc gia, Bộ Tài chính chỉ đạo lực lượng hải quan, Bộ Quốc phòng chỉ đạo lực lượng Biên phòng, Bộ Công an chỉ đạo lực lượng công an, Bộ Công Thương chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tăng cường kiểm tra, giám sát chặt chẽ để phòng ngừa, xử lý nghiêm hành vi buôn lậu gạo qua biên giới.

Phát biểu tại buổi họp, lãnh đạo các tỉnh thành có lượng xuất khẩu nhiều, Hiệp hội Lương thực Việt Nam đồng tình với đề xuất của Bộ Công Thương.

Tại Long An, quý I/2020 đã xuất khẩu được 165.355 tấn gạo, giá trị 87,8 triệu USD

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Long An - Phạm Văn Cảnh cho biết, hiện nay trên địa bàn tỉnh Long An có 25 doanh nghiệp xuất khẩu gạo. Quý I/2020 đã xuất khẩu được 165.355 tấn gạo, giá trị 87,8 triệu USD, tăng 25,2% về sản lượng và tăng 43,6% về giá trị. Kể từ khi tạm ngưng xuất khẩu gạo ngày 24/3, doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn như hàng tồn kho nhiều, nhất là ở cảng, nhưng không khai báo hải quan được nên phát sinh nhiều chi phí như lãi ngân hàng, lưu container, lưu bãi, nhân công, bao bì in ấn,...  

Năm 2020, mặc dù có ảnh hưởng của hạn hán, xâm nhập mặn nhưng ít ảnh hưởng đến sản lượng thu hoạch của tỉnh. Đặc biệt các doanh nghiệp xuất khẩu gạo vẫn bảo đảm dự trữ lưu thông theo quy định. Khi doanh nghiệp được xuất khẩu bình thường trở lại, lãnh đạo UBND tỉnh Long An sẽ chỉ đạo các cơ quan chức năng, doanh nghiệp thực hiện nghiêm túc Nghị định số 107/2018/NĐ-CP về việc thường xuyên duy trì mức dự trữ lưu thông tối thiểu tương đương 5% số lượng gạo mà thương nhân đã xuất khẩu trong 6 tháng trước đó, cam kết cung cấp ngay ra thị trường trong nước nếu được Chính phủ yêu cầu.

Phát biểu kết luận tại cuộc họp, dựa trên đề xuất của Bộ Công Thương, các bộ, ngành khác, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận, kể từ ngày 01/5/2020, dừng cơ chế điều hành xuất khẩu gạo. Đồng thời, cho phép hoạt động xuất khẩu gạo được trở lại bình thường, tiếp tục thực hiện theo quy định tại Nghị định số 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo.

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các ngành có liên quan tạo thuận lợi cho doanh nghiệp xuất khẩu gạo. Bộ Công Thương tiếp tục đôn đốc các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo nghiêm túc tuân thủ quy định tại Điều 12 của Nghị định số 107/2018/NĐ-CP; đề nghị 20 thương nhân xuất khẩu gạo lớn nhất ký thỏa thuận với ít nhất là 1 hệ thống siêu thị về việc bảo đảm cung cấp lượng dự trữ lưu thông 5% khi được yêu cầu.

Trường hợp thương nhân không thực hiện việc duy trì mức dự trữ lưu thông theo quy định, hoặc không thực hiện cam kết theo thỏa thuận đã ký, hoặc khai báo không trung thực, đã được nhắc nhở nhưng không khắc phục, cho phép Bộ Công Thương thu hồi Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo đã cấp cho thương nhân đó.

UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chủ động chỉ đạo các Sở Công Thương trên địa bàn tăng cường đôn đốc, giám sát, kiểm tra việc duy trì mức dự trữ lưu thông tối thiểu tương đương 5% của các thương nhân kinh doanh xuất khẩu gạo trên địa bàn, đồng thời chịu trách nhiệm toàn diện trước Thủ tướng Chính phủ về vấn đề này.

Bộ NN&PTNT đẩy mạnh công tác sản xuất nông nghiệp, bảo đảm đáp ứng đủ nguồn cung thóc gạo phục vụ nhu cầu lương thực trong nước và xuất khẩu./.

Mai Hương