Hiểu đúng về HIV để chủ động phòng ngừa

Xét nghiệm HIV sớm

HIV là vi rút gây hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người. Loại vi rút này gây tổn thương hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể người không còn khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh và dẫn tới tử vong. AIDS là giai đoạn cuối cùng của quá trình nhiễm HIV được thể hiện bởi các bệnh: nhiễm trùng cơ hội, ung thư và các căn bệnh liên quan tới rối loạn miễn dịch dẫn đến tử vong. Thời gian chuyển từ HIV sang AIDS tùy thuộc vào hành vi và đáp ứng miễn dịch của từng người.

Xét nghiệm HIV là một trong những “mắt xích” vô cùng quan trọng nhằm hướng tới kiểm soát dịch HIV/AIDS bền vững vào năm 2030

Hiện nay, HIV/AIDS tiếp tục là mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người dân, không chỉ là một vấn đề y tế mà còn ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội và an ninh, trật tự. Vì vậy, hiểu đúng và nắm vững kiến thức về HIV/AIDS là giải pháp quan trọng giúp phòng ngừa lây nhiễm, bảo vệ bản thân và xây dựng cộng đồng an toàn, khỏe mạnh.

Theo bác sĩ Chuyên khoa II Huỳnh Hữu Dũng - Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, người nhiễm HIV vẫn có thể lây truyền vi rút HIV cho người khác ngay cả trong giai đoạn “cửa sổ”. Đây là thời điểm mới nhiễm, khi cơ thể chưa tạo đủ kháng thể để xét nghiệm phát hiện HIV. Vì vậy, những ai có hành vi nguy cơ cần chủ động xét nghiệm sớm để biết tình trạng nhiễm và được tư vấn kịp thời.

HIV ở giai đoạn đầu thường không có triệu chứng, khiến nhiều người không biết mình nhiễm và vô tình lây truyền cho người khác. Điều này khiến họ bỏ lỡ thời điểm điều trị tốt nhất. Xét nghiệm sớm giúp phát hiện kịp thời, cho phép điều trị ARV để kiểm soát tải lượng vi rút, sống khỏe mạnh và giảm nguy cơ lây truyền. Vì vậy, chủ động xét nghiệm HIV là hành động bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng.

Xét nghiệm HIV giúp xác định tình trạng nhiễm và định hướng sử dụng biện pháp dự phòng hoặc chăm sóc phù hợp. Với người âm tính sẽ được tư vấn sử dụng PrEP, quan hệ tình dục an toàn, điều trị Methadone khi cần và thực hiện xét nghiệm định kỳ. Với người dương tính sẽ được tư vấn tâm lý, kết nối điều trị ARV, tiếp cận các dịch vụ chăm sóc hỗ trợ để duy trì sức khỏe lâu dài và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Ngành Y tế tăng cường truyền thông và triển khai rộng rãi dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP)

Thời gian qua, ngành Y tế tỉnh củng cố và mở rộng mạng lưới tư vấn, xét nghiệm HIV; kết hợp với câu lạc bộ đồng đẳng và đội ngũ tình nguyện viên để tiếp cận các nhóm nguy cơ cao như MSM, người tiêm chích ma túy và người bán dâm. Đồng thời, ngành Y tế tăng cường truyền thông và triển khai rộng rãi dịch vụ dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP). Theo thống kê của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, trong 9 tháng năm 2025, toàn tỉnh có 15.416 lượt được tư vấn và xét nghiệm HIV, phát hiện 338 trường hợp dương tính.

Sống khỏe nhờ điều trị sớm

Theo Cục Phòng bệnh - Bộ Y tế, với xu hướng lây nhiễm hiện nay, biện pháp ngừa lây nhiễm HIV tại Việt Nam là cung cấp bao cao su; sử dụng thuốc dự phòng trước phơi nhiễm HIV; tuân thủ điều trị thuốc kháng vi rút HIV để đạt dưới ngưỡng phát hiện. Vì khi tải lượng vi rút HIV dưới ngưỡng phát hiện sẽ không còn lây nhiễm HIV cho bạn tình qua đường tình dục.

Nhờ những tiến bộ trong điều trị ARV, HIV ngày nay không còn là “án tử” như trước đây. Thuốc ARV có tác dụng ức chế vi rút, phục hồi hệ miễn dịch và giảm nguy cơ lây truyền. Người tuân thủ điều trị có thể duy trì sức khỏe ổn định, hạn chế biến chứng, giảm tử vong và sống gần như bình thường. Điều trị sớm còn giúp giảm khả năng lây truyền cho bạn tình, dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con và cộng đồng, đóng góp quan trọng vào chiến lược phòng, chống HIV/AIDS toàn diện.

Hiện số bệnh nhân HIV còn sống đang quản lý tại Tây Ninh là 8.451 ca nội tỉnh và 1.148 ca ngoại tỉnh, trong đó 7.554 bệnh nhân đang được điều trị ARV, cho thấy chương trình điều trị mang lại hiệu quả thiết thực và đang được duy trì ổn định trên địa bàn. Những con số và kết quả điều trị ARV trên thực tế đã được minh chứng qua câu chuyện đời sống hằng ngày của bệnh nhân. Nhiều người nhiễm HIV sau khi được phát hiện sớm và điều trị kịp thời đã ổn định sức khỏe, duy trì sinh hoạt bình thường và tự tin hòa nhập cộng đồng.

Anh N.T.T. (ngụ xã Bến Lức) chia sẻ: “Khi biết mình nhiễm HIV, tôi rất hoang mang, lo lắng cho tương lai của con và gia đình nhưng nhờ được bác sĩ tư vấn, điều trị ARV sớm, sức khỏe tôi ổn định, con tôi vẫn khỏe mạnh. Giờ tôi cảm thấy tự tin hơn và khuyên bạn bè cũng nên đi xét nghiệm định kỳ”.

Ý thức về phòng, chống HIV không chỉ đến từ ngành Y tế mà còn cần sự đồng hành của người dân. Nhiều người khi đã trải qua quá trình xét nghiệm và điều trị ARV đều trở thành “đại sứ truyền thông” tại cộng đồng, khuyến khích bạn bè, người thân chủ động xét nghiệm và chăm sóc sức khỏe.

Chị L.T.T.L. (ngụ xã Tầm Vu) cho biết: “Ban đầu tôi rất sợ, không dám xét nghiệm nhưng khi hiểu rõ lợi ích của điều trị ARV và được tư vấn, tôi đi xét nghiệm và kết quả tốt. Giờ tôi thấy việc chủ động là điều quan trọng nhất, không chỉ bảo vệ bản thân mà còn giúp người khác yên tâm”. Những chia sẻ này cho thấy, sự chủ động của người dân trong việc thực hiện xét nghiệm và điều trị sớm HIV góp phần quan trọng trong chiến lược phòng, chống HIV/AIDS, giúp hạn chế ca nhiễm mới và nâng cao chất lượng sống cho người nhiễm.

Chủ động xét nghiệm và điều trị HIV sớm là giải pháp quan trọng, vừa phòng ngừa hiệu quả, vừa giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm

Xét nghiệm HIV sớm không chỉ là quyền lợi của cá nhân mà còn là trách nhiệm đối với gia đình và cộng đồng. Phát hiện sớm giúp người nhiễm điều trị kịp thời, kiểm soát tải lượng vi rút, nâng cao sức khỏe và giảm nguy cơ lây truyền. “Phòng bệnh hơn chữa bệnh”: hiểu đúng về HIV, xét nghiệm định kỳ và điều trị sớm là cách hiệu quả nhất để bảo vệ mình và những người xung quanh. Trên cơ sở đó, ngành Y tế Tây Ninh khuyến cáo: Chủ động xét nghiệm HIV định kỳ, đặc biệt là những người thuộc nhóm nguy cơ cao; tuân thủ điều trị ARV nếu phát hiện nhiễm HIV, giúp duy trì sức khỏe ổn định và giảm khả năng lây truyền; chia sẻ thông tin đúng, chống kỳ thị, tạo môi trường thân thiện, nhân văn cho người nhiễm HIV; tham gia các chương trình truyền thông và giáo dục cộng đồng, nâng cao nhận thức chung về HIV/AIDS.

Chủ động xét nghiệm và điều trị HIV sớm là giải pháp quan trọng, vừa phòng ngừa hiệu quả, vừa giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm, góp phần xây dựng một cộng đồng an toàn và khỏe mạnh. Nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành Y tế, các tổ chức xã hội và chính mỗi người dân, Tây Ninh đang từng bước tạo ra môi trường mà mọi người đều có thể tiếp cận dịch vụ y tế, được sống khỏe mạnh và cùng nhau đẩy lùi HIV/AIDS./.

Huỳnh Hương