Khó cấp “sổ đỏ” vì đất phân lô, bán nền bằng giấy viết tay

Từ khi thực hiện Luật Đất đai 2013, TP HCM đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (còn gọi là sổ đỏ) mới cho hơn 34.000 hộ. Tiếp tục tháo gỡ khó khăn trong công tác này, thành phố đã ban hành Quyết định 33/2014 để tạo thuận lợi cho người dân được tách thửa, xây dựng nhà cửa, ổn định cuộc sống.

Tuy nhiên, vẫn còn hơn 120.000 thửa đất trên địa bàn thành phố không được cấp sổ vì nhiều lý do, ảnh hưởng trực tiếp đến hàng trăm ngàn người dân. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến khiếu kiện ở một số địa phương khi tiến hành giải tỏa, đền bù.

Quản lý nhà đất gặp nhiều khó khăn có một phần do việc chuyển mục đích sử dụng đất sai thẩm quyền.

Từ khi Luật đất đai 2013 có hiệu lực ngày 1/7/2014, Quận 8, TP HCM đã cấp mới được gần 3.000 sổ đỏ cho người dân. Đây là địa phương có đến 10.000 nhà lấn chiếm kênh, rạch, nhiều nhất trong các quận, huyện của TP HCM. Việc người dân không được cấp sổ đỏ khiến công tác quản lý của chính quyền địa phương gặp nhiều khó khăn.
Trong khi đó, khung giá đền bù đối với loại nhà, đất không có sổ là rất thấp, khiến công tác giải tỏa đền bù của quận trong các dự án bị vướng mắc. Đến thời điểm này, Quận 8 chỉ cấp giấy chứng nhận được cho gần 76.000 căn nhà và thửa đất, chiếm tỷ lệ 89%.

Ông Huỳnh Minh Thái, người dân ở phường 8, quận 8 cho rằng, một số hộ lấn chiếm kênh rạch, nếu không đảm bảo được vệ sinh môi trường cần phải xử lý nghiêm. Trong khi đa phần người dân đều đồng ý theo chủ trương của thành phố, chỉ còn một số hộ không chấp hành, gây khó khăn là không chấp nhận được.

Luật đất đai hiện hành đã mở ra cánh cửa cho những hộ dân có đất sang nhượng bằng giấy viết tay, những hộ đã sinh sống ổn định trước khi có quy hoạch. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện Luật đất đai theo Nghị định 43 của Chính phủ, TP HCM đang gặp một số khó khăn như: Khó xác định thời điểm chuyển nhượng bằng giấy viết tay; đất lấn chiếm, không phù hợp quy hoạch. Bên cạnh đó, khung giá đất của thành phố còn quá cao nên nhiều hộ không có tiền nộp thuế để được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Ông Nguyễn Văn Thanh, Giám đốc Văn phòng đăng ký đất đai quận 8 cho rằng, hiện quận 8 có trên 10.000 căn nhà nằm trên và ven kênh, rạch. Những nhà này không đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận. UBND quận đang có kế hoạch giải tỏa để chỉnh trang đô thị nhưng việc này phụ thuộc vào các dự án đầu tư, khi giải tỏa sẽ phải bồi thường luôn một lượt.

Để tháo gỡ khó khăn trong công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, UBND TP HCM đã ban hành Quyết định 33/2014, quy định về diện tích tối thiểu được tách thửa.

Theo Quyết định này, tại các huyện Bình Chánh, Củ Chi, Hóc Môn, Nhà Bè, Cần Giờ, diện tích đất ở tối thiểu được tách thửa là 120 mét vuông và chiều rộng mặt tiền thửa đất không nhỏ hơn 7 mét đối với đất chưa có nhà; 80 mét vuông và chiều rộng mặt tiền thửa đất không nhỏ hơn 5 mét đối với đất có nhà.

Trên thực tế, quy định này chưa tháo gỡ được khó khăn trong việc cấp sổ đỏ cho hơn 120.000 thửa đất và nhà của người dân. Sau hơn 1 năm triển khai Quyết định này, trên 24 quận, huyện của thành phố cũng chỉ cấp được gần 4.500 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TN&MT TP HCM lý giải: Nguyên nhân thứ nhất là do người dân không có nhu cầu cấp giấy chứng nhận. Thứ hai là các trường hợp mua bán giấy tay thời gian gần đây. Thứ ba là một số trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất sai thẩm quyền. Ngoài ra, còn một số trường hợp chưa xác định được nguồn gốc và giấy tờ chưa đầy đủ.

Ngoài con số hơn 120.000 thửa đất chưa được cấp giấy chứng nhận mà Sở TN&MT thống kê được, còn có hàng ngàn lô đất đã được phân lô, bán nền bằng giấy viết tay ở các quận, huyện vùng ven phát sinh trong khoảng 2 năm nay.

Những lô đất được phân có diện tích phổ biến từ 40 – 50 mét vuông thường hợp thức hóa bằng thủ tục “đồng sở hữu”. Hình thức này cho phép 2,3 hộ hoặc nhiều hơn dùng chung một sổ đỏ, hộ khẩu hoặc các giấy tờ liên quan. Tuy nhiên, hình thức này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ tranh chấp tài sản.

Ông Nguyễn Văn Trường, Phó Chủ tịch UBND huyện Nhà Bè cho biết, căn cứ vào Luật đất đai 2013, huyện đã chỉ đạo cho các xã, thị trấn rà soát lại toàn bộ các trường hợp chưa được cấp giấy và sẽ tiến hành một đợt nữa để giải quyết quyền lợi cho người dân.

Hiện nay, TP HCM đã cấp 1,4 triệu giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong tổng số hơn 1 triệu 523.000 thửa đất, chiếm tỷ lệ hơn 94%. Năm nay, thành phố tiến hành thu hồi 491 dự án với diện tích gần 3.300 ha. Đồng thời chấp thuận chủ trương chuyển mục đích sử dụng trồng lúa dưới 10 ha cho hộ gia đình, cá nhân với tổng diện tích 1.246 ha trên địa bàn 4 quận và 5 huyện ngoại thành.

Để thực hiện tốt hơn công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, TP HCM đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền để người dân chủ động đến đến làm thủ tục đăng ký đất đai. Đối với những hộ đã ở ổn định từ trước 1/7/2004, phù hợp với quy hoạch, thành phố sẽ có giải pháp để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người dân./.

Thành Trung/VOV.VN