Nâng cao ý thức cộng đồng - 'Chìa khóa' để bảo vệ môi trường

Tỉnh cần nâng cao việc chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường, nhất là trong lĩnh vực hoạt động sản xuất, kinh doanh

Còn tồn tại, vướng mắc

Theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường - Võ Minh Thành, thời gian qua, UBND tỉnh ban hành các kế hoạch, triển khai, thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp về công tác quản lý nhà nước về môi trường và hoạt động BVMT trên địa bàn.

Tỉnh triển khai hiệu quả công tác phân loại chất thải tại nguồn; giám sát chặt chẽ hoạt động xả nước thải của các khu, cụm công nghiệp đang hoạt động trên địa bàn tỉnh; tăng cường giám sát hoạt động của các doanh nghiệp (DN) có lưu lượng xả khí thải, nước thải lớn ra môi trường; DN thuộc loại hình sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường để kịp thời phát hiện, có giải pháp ngăn ngừa ô nhiễm và xử lý phù hợp; đề xuất các cơ chế, chính sách, biện pháp nhằm bảo vệ, nâng cao chất lượng đất đai, các giải pháp ngăn chặn tiến trình thoái hóa đất, cải tạo, phục hồi và khai thác, sử dụng đất bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu;... Nhờ đó, môi trường ngày được cải thiện.

Tuy nhiên, hiện nay, công tác quản lý nhà nước lĩnh vực này vẫn còn tồn tại, hạn chế nhất định. Công tác quy hoạch và hoạt động xử lý chất thải rắn trong tỉnh còn khó khăn, thiếu nhà máy có công nghệ hiện đại để phục vụ xử lý chất thải; việc thu hút đầu tư các dự án xử lý rác còn chậm; phân loại rác chưa thật sự hiệu quả; các khu đô thị vẫn chưa có hệ thống xử lý nước thải tập trung tồn tại qua nhiều giai đoạn tại các khu dân cư, đô thị; ô nhiễm môi trường gia tăng tại các địa phương phát triển công nghiệp, nhất là ô nhiễm cục bộ tại một số tuyến kênh, rạch;...

Bà Nguyễn Thị Dung (phường 3, TP.Tân An) phản ánh: “Việc phân loại rác được người dân hưởng ứng, thực hiện tốt nhưng qua theo dõi thông tin, chúng tôi nhận thấy địa phương chưa có biện pháp, giải pháp thu gom, vận chuyển, xử lý hiệu quả. Điều này dẫn đến việc phân loại rác của người dân chưa thực sự đi vào thực tế. Chúng tôi kiến nghị các cấp, các ngành phải có biện pháp giải quyết tốt tình trạng này để phân loại rác thực sự đem lại hiệu quả”.

Bên cạnh đó, trong công tác quản lý nhà nước liên quan đến BVMT tại khu công nghiệp, cụm công nghiệp, DN hoạt động còn nhiều bất cập; một số nơi ô nhiễm, gây bức xúc dư luận;... Ông Nguyễn Thành Công (xã Đức Hòa Đông, huyện Đức Hòa) bức xúc: “Chúng tôi nhiều lần kiến nghị giải quyết vấn đề một số DN hoạt động gây ô nhiễm môi trường, nhất là trong Cụm công nghiệp Đức Hòa Đông.

Tuy nhiên, đoàn đến kiểm tra thì DN hứa khắc phục và điệp khúc lặp đi, lặp lại nhiều năm nhưng tình hình vẫn như vậy, chẳng thay đổi. Chúng tôi sống gần nơi ô nhiễm chỉ mong muốn các đơn vị chung tay làm, không hứa nữa, giải quyết dứt điểm tình trạng ô nhiễm môi trường tại đây”.

Tập trung những giải pháp trọng tâm

Tỉnh cần triển khai hiệu quả hơn nữa việc phân loại rác tại nguồn

Qua giám sát việc chấp hành pháp luật BVMT trên địa bàn, Phó Chủ tịch phụ trách HĐND tỉnh - Mai Văn Nhiều đánh giá cao kết quả thực hiện việc chấp hành pháp luật về BVMT trên địa bàn tỉnh. Tuy nhiên, hiện nay, công tác này vẫn còn nhiều bất cập, tồn tại. Phó Chủ tịch phụ trách HĐND tỉnh đề nghị cần tập trung một số nội dung, giải pháp trọng tâm.

Thứ nhất, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật. UBND tỉnh đẩy nhanh tiến độ ban hành các văn bản quy phạm pháp luật còn thiếu, chủ động lập kế hoạch chi tiết với lộ trình cụ thể và phân công rõ ràng trách nhiệm cho từng cơ quan, đơn vị liên quan trong tham mưu xây dựng ban hành văn bản.

Thứ hai, tiếp tục nâng cao năng lực kiểm tra, giám sát, chú trọng và nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát môi trường thông qua việc rà soát các nguồn lực (con người, kinh phí, trang thiết bị, công nghệ) phục vụ công tác giám sát, giúp phát hiện và xử lý kịp thời các vi phạm về môi trường; thiết lập hệ thống kiểm tra định kỳ và đột xuất đối với các dự án đầu tư, tập trung vào việc xử lý nghiêm các trường hợp hoạt động không có giấy phép môi trường hoặc vi phạm các quy định về BVMT; sớm ban hành cơ chế phối hợp giữa các sở, ngành và chính quyền địa phương nhằm bảo đảm tính đồng bộ, tránh chồng chéo hoặc bỏ sót trách nhiệm trong công tác kiểm tra, giám sát, giúp cải thiện chất lượng quản lý và BVMT trên toàn tỉnh.

Thứ ba, quy hoạch và đầu tư hạ tầng môi trường phải hiệu quả, ưu tiên đầu tư xây dựng và hoàn thiện hệ thống thu gom, xử lý nước thải đô thị, khu dân cư tập trung cũng như các cụm công nghiệp hiện chưa có hoặc có hệ thống xử lý nhưng chưa đáp ứng yêu cầu về môi trường, góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường nước, cải thiện chất lượng sống của người dân và bảo đảm sự phát triển bền vững tại các khu vực. Đẩy nhanh tiến độ xây dựng, hoàn thiện và đưa vào vận hành các nhà máy xử lý chất thải rắn theo quy hoạch được phê duyệt, đặc biệt chú trọng các dự án nhà máy đốt rác phát điện nhằm tận dụng nguồn năng lượng từ chất thải; tăng cường công tác quy hoạch đồng bộ hệ thống hạ tầng xử lý nước thải và chất thải rắn trên toàn tỉnh, nghiên cứu xây dựng các chính sách khuyến khích xã hội hóa đầu tư trong lĩnh vực môi trường.

Thứ tư, nâng cao ý thức và thay đổi hành vi của cộng đồng, triển khai mạnh mẽ các chương trình truyền thông sâu, rộng về BVMT; cần xây dựng và thực hiện các cơ chế khuyến khích thiết thực nhằm thúc đẩy sự tham gia của người dân trong hoạt động thu gom, trả lại các sản phẩm thải loại đặc thù như rác thải điện tử, pin xe điện, túi nylon và các vật liệu có thể tái chế, góp phần giảm thiểu lượng chất thải nguy hại ra môi trường, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, tạo thói quen tiêu dùng thân thiện với môi trường trong cộng đồng.

Thứ năm, quản lý chất lượng môi trường nước, không khí và đất. Chỉ đạo ngành chuyên môn có kế hoạch tổ chức khảo sát và đánh giá định kỳ chất lượng nguồn nước mặt, nước ngầm và không khí tại các khu vực trọng điểm có nguy cơ ô nhiễm cao. Kết quả đánh giá cần được công khai, minh bạch để người dân và các DN nắm bắt, nâng cao ý thức BVMT và phối hợp trong công tác quản lý.

Thứ sáu, tăng cường phối hợp và phân cấp quản lý, sớm ban hành quy chế phối hợp giữa Sở Công Thương, Ban Quản lý Khu kinh tế cùng các sở, ngành liên quan nhằm nâng cao hiệu quả quản lý môi trường trong các khu, cụm công nghiệp.

Thứ bảy, huy động và sử dụng hiệu quả nguồn lực tài chính. Cần ưu tiên tăng tỷ trọng ngân sách địa phương cho các dự án cấp bách, tìm kiếm nguồn vốn hỗ trợ từ Trung ương và các tổ chức quốc tế nhằm nâng cấp hạ tầng kỹ thuật liên quan đến BVMT; kêu gọi xã hội hóa và thu hút đầu tư tư nhân, cùng với Quỹ BVMT sẽ giúp huy động thêm nguồn lực cần thiết; đề xuất với cấp thẩm quyền điều chỉnh danh mục chi sự nghiệp môi trường để bổ sung kinh phí đầu tư nhằm sử dụng hiệu quả nguồn vốn sự nghiệp môi trường.

Cuối cùng, tỉnh, sở, ngành, địa phương phải thực hiện nghiêm các kết luận giám sát của HĐND tỉnh. Trong đó, cần tập trung ưu tiên xử lý các tồn tại môi trường đã được nêu rõ trong các nghị quyết, thông báo nhằm khắc phục những hạn chế hiện có, góp phần nâng cao chất lượng môi trường và phát triển bền vững./.

Châu Sơn - Trần Quân