Những cách đơn giản để bảo vệ dữ liệu cá nhân trên không gian mạng

Ảnh minh họa. (Ảnh: Minh Sơn/Vietnam+)

Sự việc thông tin nhạy cảm của gần 10 ngàn người dùng Việt Nam được rao bán công khai trên các trang mạng xã hội, website với giá 207 triệu đồng đang gây xôn xao dư luận trong những ngày gần đây.

Cùng với đó, trong thời gian dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, thời lượng sử dụng Internet tăng cao khiến nhiều người dùng có thể trở thành "miếng mồi ngon" cho tội phạm mạng lợi dụng, chiếm đoạt dữ liệu cá nhân. 

Theo F-Secure (Tập đoàn bảo mật từ Phần Lan), dữ liệu cá nhân như số điện thoại, mật khẩu, địa chỉ, ngày tháng năm sinh,… có thể được tội phạm sử dụng với nhiều mục đích xấu. 

Lấy cắp dữ liệu rất dễ xảy ra, kể cả khi người dùng làm mọi thứ đúng như chuyên gia an ninh mạng khuyến cáo. Chính vì vậy, người dùng cần nắm rõ những phương thức để bảo vệ dữ liệu cá nhân của mình trên không gian mạng.

Dùng mật khẩu mạnh và khác nhau

Mật khẩu có thể là mắt xích yếu nhưng nếu sử dụng đúng cách thì vẫn có thể bảo vệ được thông tin cá nhân online. Khi sử dụng mật khẩu khác nhau cho mỗi tài khoản online, hacker không thể xâm nhập vào tất cả các tài khoản sau khi ăn cắp được một mật khẩu. Có vẻ đơn giản nhưng cực kỳ quan trọng nếu bạn muốn bảo vệ danh tính mình trên không gian mạng.

Mật khẩu cũng phải đủ phức tạp. Mật khẩu đơn giản có thể dễ dàng bị bẻ khóa. Thế nên mật khẩu càng dài càng bảo mật. Bạn có thể dùng một câu và dùng số thay cho một vài ký tự. Nhưng tốt nhất là tạo mật khẩu mà chính bạn cũng không nhớ được.

Sử dụng chương trình quản lý mật khẩu

Phần mềm quản lý mật khẩu là một công cụ rất hữu ích. Bạn có thể dùng nó để giữ tất cả các mật khẩu, mã PIN, số thẻ tín dụng và các tài khoản khác an toàn.

Chúng luôn sẵn sàng khi bạn cần và phần mềm thì không bao giờ quên được. Tất cả mọi thứ bạn cần nhớ là một mật khẩu tổng duy nhất để truy cập vào phần mềm lưu trữ các mật khẩu đó. Vì các mật khẩu này chỉ lưu trên thiết bị cài đặt phần mềm (và bất kỳ thiết bị nào kết nối đồng bộ), chúng không thể bị mất cắp trên mạng.

Phần mềm quản lý mật khẩu tốt cũng giúp bạn tạo mật khẩu mạnh, an toàn hơn so với mật khẩu cũ. Khi bạn đăng nhập vào dịch vụ online, có thể cắt dán mật khẩu tự động từ ứng dụng quản lý mật khẩu cài đặt trước đó.

Dùng xác thực 2 lớp

Còn được gọi là xác thực đa phương thức, tức là thêm một lần đăng nhập nữa vào tài khoản online của bạn. Đó có thể là vân tay, mật mã dùng một lần gửi qua tin nhắn. Dùng cách này kể cả ai đó ăn cắp mật khẩu của bạn, vẫn phải dùng vân tay hoặc mật mã dùng một lần để có thể lấy dữ liệu.

Quét, diệt virus và phần mềm mã độc

Dữ liệu cá nhân và mật khẩu vẫn bị ăn cắp ngay trên thiết bị. Phần mềm chứa mã độc có thể đọc bàn phím đang gõ gì và theo dõi nội dung website bạn truy cập.

Chương trình diệt virus sẽ ngăn phầm mềm độc hại không lấy cắp dữ liệu của bạn đồng thời sẽ cảnh báo tới bạn trước khi phần mềm độc hại bị xoá khỏi thiết bị đang sử dụng. Chương trình diệt virus là vô cùng quan trọng để bảo vệ dữ liệu cá nhân của mọi người dùng.

Không cung cấp quá nhiều thông tin cá nhân cho các dịch vụ web

Nhiều dịch vụ online và ứng dụng yêu cầu quá nhiều thông tin cá nhân. Thông tin này lưu lại trên cơ sở dữ liệu của họ. Không may là bạn không thể ngăn tội phạm xâm nhập vào cơ sở dữ liệu đó, lấy cắp dữ liệu của bạn.

Tuy nhiên bạn vẫn có thể không cung cấp thông tin cá nhân của mình trên các dịch vụ online, hoặc đơn giản là nhập vào thông tin không đầy đủ. Khi có ít thông tin của bạn trên mạng, tội phạm sẽ có ít cơ hội ăn cắp hơn. Nên ngay từ đầu khi nhập thông tin, hãy đọc kỹ thông báo và cân nhắc xem có cần thiết không, nếu không cần thiết thì hãy bỏ qua.

Kiểm tra nếu thông tin của bạn đã bị đánh cắp

Hiện có rất nhiều hãng bảo mật cung cấp các công cụ kiểm tra thông tin của người dùng nếu họ nghi ngờ tài khoản của họ bị xâm phạm. Điển hình như hãng bảo mật F-Secure có công cụ kiểm tra miễn phí ID Theft Checker cho bạn biết ngay lập tức phần nào của dữ liệu đã bị xâm phạm. Nếu dữ liệu đã rò rỉ, có thể tội phạm đã truy cập được vào thông tin cá nhân của bạn.

Dịch vụ miễn phí này sẽ gửi email báo cáo chi tiết các nguy cơ dữ liệu bạn có thể bị xâm phạm. Người dùng còn được hướng dẫn cách bảo vệ thông tin của mình. Dịch vụ này hoàn toàn miễn phí, còn không lưu lại thông tin của người dùng. Bạn có thể truy cập: https://www.f-secure.com/en/home/free-tools/identity-theft-checker để kiểm tra. 

Dùng công cụ bảo vệ danh tính

Lấy cắp dữ liệu luôn luôn xảy ra, kể cả nếu bạn làm mọi thứ đúng, thì khả năng dữ liệu của bạn vẫn rò rỉ trên mạng được. Khi dữ liệu bị công bố trên mạng, điều quan trọng là cần phản ứng nhanh ngay khi thông tin bị lấy cắp còn chưa được sử dụng. Đấy là lý do bạn cần đổi mật khẩu ngay để phòng ngừa việc tội phạm mạng lấy cắp danh tính của mình.

Cùng với đó, người dùng có thể sử dụng phần mềm F-Secure ID Protection để giám sát danh tính của mình trực tuyến 24/7.

Phần mềm sẽ báo động khi dữ liệu của bạn bị xâm phạm, bao gồm cả phát tán danh tính và còn giúp bạn lưu trữ các mật khẩu của các tài khoản khác nữa./.

Minh Sơn (Vietnam+)