Từng bước kiểm soát dịch HIV

Chú trọng triển khai loại hình xét nghiệm phát hiện các ca mới nhiễm HIV trong vòng 12 tháng

Giai đoạn 2020-2024, DA EPIC mở rộng và đa dạng hóa các loại hình tư vấn xét nghiệm HIV. Các địa phương triển khai các hoạt động như thông báo, tư vấn xét nghiệm cho bạn tình, bạn chích của người nhiễm HIV; tiếp cận, xét nghiệm HIV thông qua mạng lưới người có hành vi nguy cơ cao.

Ngoài ra, người nhiễm HIV được tư vấn, cung cấp sinh phẩm tự xét nghiệm để chủ động làm xét nghiệm cho bạn tình, bạn chích hoặc thông báo, vận động bạn tình, bạn chích, người có hành vi nguy cơ cao trong mạng lưới xã hội của họ đến cơ sở y tế làm xét nghiệm HIV.

Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh - Thạc sĩ Nguyễn Hoàng Uyên cho biết: “Long An là một trong những địa phương đi đầu trên cả nước triển khai loại hình xét nghiệm phát hiện các ca mới nhiễm trong vòng 12 tháng. Trong 5 năm, hơn 6.300 lượt khách hàng nguy cơ cao được xét nghiệm HIV tại cộng đồng và hơn 14.900 lượt khách hàng nguy cơ cao được xét nghiệm HIV tại cơ sở y tế. Qua đó, phát hiện hơn 1.900 ca nhiễm HIV mới, trong đó 98% khách hàng có kết quả xét nghiệm dương tính được chuyển gửi thành công đến cơ sở điều trị ARV. Cùng với đó, mô hình Cải thiện chất lượng trong giảm kỳ thị, phân biệt đối xử và mô hình Nhóm cộng đồng hỗ trợ nâng cao dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS tại cơ sở y tế (CAB) triển khai hiệu quả, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao”.

Hoạt động điều trị dự phòng trước phơi nhiễm HIV (PrEP) được triển khai hiệu quả. Một trong những điểm sáng của DA là vận dụng sớm và linh hoạt các sáng kiến, mô hình mới như PrEP lưu động, PrEP từ xa, mô hình phòng khám toàn diện và các mô hình lồng ghép. Điều này giúp hỗ trợ người có nguy cơ cao nhiễm HIV vượt qua các rào cản về nhận thức, tâm lý và địa lý để dễ dàng tiếp cận dịch vụ.

Việc điều trị PrEP giúp phòng ngừa lây nhiễm HIV trên 98%; trong 5 năm, tỉnh có hơn 3.900 khách hàng được điều trị.

Thực hiện các giải pháp nâng cao tỷ lệ phát hiện bệnh nhân lao nhiễm HIV

Nổi bật trong cung cấp dịch vụ điều trị HIV của DA là mô hình điều trị trong ngày, điều trị nhanh. Khi có kết quả xét nghiệm khẳng định HIV, bệnh nhân (BN) được khám và điều trị ARV trong cùng ngày, giúp nhanh chóng phục hồi miễn dịch, giảm mất dấu và giảm lây truyền HIV trong cộng đồng.

DA có hơn 1.700 BN mới được điều trị ARV, nâng tổng số BN đang điều trị lên đến hơn 3.600 BN (chiếm 92% tổng số BN cả tỉnh); đồng thời, hơn 11.900 lượt BN được xét nghiệm tải lượng HIV, trong đó BN có tải lượng HIV dưới ngưỡng ức chế là 99,1%.

Với mục tiêu “lấy người bệnh làm trung tâm”, từ năm 2022, tỉnh triển khai sàng lọc, quản lý bệnh không lây nhiễm, bệnh đồng nhiễm như cao huyết áp, đái tháo đường, rối loạn lipid máu, ung thu cổ tử cung, sức khỏe tâm thần, viêm gan,... góp phần bình đẳng giới, bình đẳng trong tiếp cận điều trị, nâng cao chất lượng cuộc sống người nhiễm HIV.

Nhằm giảm gánh nặng bệnh lao cho người nhiễm HIV, DA tiên phong trong sử dụng phác đồ ngắn hạn, hiệu quả để điều trị lao tiềm ẩn cho những BN đủ tiêu chuẩn. BN hoàn thành điều trị lao tiềm ẩn đạt 97%.

Đặc biệt, phòng xét nghiệm tải lượng HIV của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh là đơn vị chuyên khoa đầu tiên của hệ thống dự phòng, chính thức đưa vào hoạt động từ tháng 9/2023, cung cấp dịch vụ được bảo hiểm y tế chi trả cho hơn 3.000 BN của các phòng khám ngoại trú trong và ngoài tỉnh. Qua đó, giúp BN đang điều trị ARV được xét nghiệm tải lượng định kỳ, chủ động lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ, rút ngắn thời gian vận chuyển mẫu và nhận kết quả.

Thạc sĩ Nguyễn Hoàng Uyên đánh giá: “Với sự hỗ trợ của DA EPIC, công tác phòng, chống HIV/AIDS của tỉnh đạt chỉ tiêu đề ra. Tỉnh cơ bản kiểm soát được dịch HIV. Tuy nhiên, còn nhiều ca nhiễm HIV mới trên địa bàn tỉnh không có can thiệp trực tiếp của DA".

Ngành Y tế chú trọng trang bị kiến thức về HIV, điều trị ARV và PrEp tại các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh

Vì vậy, tỉnh tiếp tục đẩy mạnh tìm ca HIV mới chuyển gửi điều trị ARV và chuyển gửi các ca HIV âm tính điều trị PrEP. Ngành Y tế tiếp tục tăng cường phối hợp các nhóm đồng đẳng viên (CBO) trên địa bàn trong việc tiếp cận, cung cấp các dịch vụ dự phòng và điều trị HIV cho khách hàng là MSM (nam quan hệ tình dục đồng giới). Công tác truyền thông rộng rãi thông điệp K=K (Không phát hiện = Không lây truyền) tiếp tục được đẩy mạnh.

Ngành Y tế tăng cường phổ biến các dịch vụ về phòng, chống HIV/AIDS cho các ngành, đoàn thể, tập trung vào đối tượng MSM trẻ và lực lượng lao động lưu động, đặc biệt là tại các khu công nghiệp, trường học trên địa bàn tỉnh.

Ngoài ra, ngành Y tế tiếp tục tận dụng các hệ thống HIV do PEPFAR (Kế hoạch cứu trợ khẩn cấp của Tổng thống Hoa Kỳ về phòng, chống AIDS) hỗ trợ để sử dụng cho đa bệnh và lồng ghép các bệnh không lây, viêm gan, bệnh lây truyền qua đường tình dục vào các dịch vụ HIV; đồng thời, thực hiện các giải pháp nâng cao tỷ lệ phát hiện BN lao nhiễm HIV và tăng cường phát hiện người nhiễm mới HIV qua xét nghiệm Recency (sinh phẩm xét nghiệm nhanh), hoàn thành các mục tiêu cam kết với Ban Quản lý DA EPIC Trung ương trước ngày 30/9/2024, kết thúc hành trình 5 năm thực hiện DA EPIC để bước sang chu kỳ mới trong công tác phòng, chống HIV/AIDS./.

Ngọc Mận