Ứng dụng AI vào làm báo: Cơ hội, thách thức và câu chuyện trách nhiệm

Phóng viên Mỹ Uyên (Báo và Đài Phát thanh Truyền hình Long An) ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong quy trình sản xuất tin, bài

Hiện nay, việc ứng dụng AI trong lĩnh vực báo chí không còn là điều xa lạ. Nhiều phần mềm hỗ trợ viết nhanh, phân tích từ khóa, dựng tiêu đề thu hút hay tạo bản tin tổng hợp đã và đang được áp dụng tại các tòa soạn. Tuy mức độ ứng dụng còn khiêm tốn nhưng nhiều phóng viên trẻ đã chủ động tiếp cận và khai thác AI một cách linh hoạt trong công việc.

Phóng viên Lê Toàn Mỹ Uyên (Báo và Đài Phát thanh Truyền hình Long An) chia sẻ: “Khi viết tin nhanh, tôi sử dụng công cụ AI để gợi ý cách sắp xếp nội dung và rút ngắn thời gian biên tập. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là khâu kiểm tra và chỉnh sửa cuối cùng, phần việc chỉ con người mới có thể đảm nhận. Không thể để máy móc thay mình xác minh thông tin”.

Theo chị Uyên, AI không làm mất đi vai trò của người làm báo mà đặt ra yêu cầu mới: Người làm báo cần am hiểu công nghệ, chủ động làm chủ công cụ để phục vụ mục tiêu thông tin chính xác, nhân văn và trung thực. Tuy nhiên, AI cũng đi kèm những rủi ro tiềm ẩn. Việc lạm dụng các công cụ tự động có thể dẫn đến nội dung thiếu chiều sâu, máy móc và rập khuôn. Đặc biệt, khi AI tạo nội dung mà không có kiểm chứng, nguy cơ sai lệch, lan truyền tin giả, định kiến vô thức hay xuyên tạc sự thật là hoàn toàn có thể xảy ra. Chính vì vậy, vai trò của người biên tập, kiểm duyệt, định hướng thông tin càng trở nên quan trọng.

Phóng viên Lê Kế Vương (Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Truyền thanh huyện Tân Trụ) ghi hình tại cơ sở - một trong những phóng viên trẻ ứng dụng AI vào làm báo

Phóng viên Lê Kế Vương (Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Truyền thanh huyện Tân Trụ) cho biết: “Tôi từng thử dùng AI để hỗ trợ viết kịch bản truyền hình. Nó gợi ý khá nhanh cấu trúc nội dung nhưng phần cảm xúc, tình người, chi tiết đời sống thì chưa thể thay thế được trải nghiệm thực tế. Với báo chí, cảm xúc và sự chân thực là điều mà chỉ con người mới truyền tải được”.

Cũng theo anh Vương, từ viết bản tin, dựng hình ảnh, xử lý âm thanh đến cá nhân hóa nội dung cho từng đối tượng độc giả, AI có thể nâng cao chất lượng tác phẩm báo chí. Tuy nhiên, điều cốt lõi vẫn là nhà báo phải làm chủ công nghệ và giữ vững bản lĩnh nghề nghiệp, không để công cụ lấn át tinh thần phản biện, tính nhân văn, điều làm nên giá trị của nghề báo.

Tại Báo và Đài Phát thanh Truyền hình Long An, thời gian qua, đơn vị tổ chức các lớp tập huấn cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên nhằm cập nhật xu hướng, hướng dẫn sử dụng AI đúng cách trong sản xuất nội dung. Mục tiêu là giúp người làm báo tiếp cận công nghệ để hỗ trợ tác nghiệp hiệu quả nhưng không đánh mất dấu ấn sáng tạo và trách nhiệm nghề nghiệp.

AI không chỉ là xu hướng mà là một phần của “tương lai hiện tại” trong báo chí. Người làm báo hôm nay không thể đứng ngoài cuộc cách mạng này nhưng cũng không nên mất phương hướng trước sức mạnh công nghệ. Vấn đề không nằm ở việc AI có thể làm gì mà là nhà báo sẽ dùng AI như thế nào để phục vụ tốt nhất sứ mệnh thông tin, giáo dục và phản biện xã hội./.

Hà Lan