Năm 1974 là năm đầu tiên Việt Nam tổ chức đội tuyển quốc gia học sinh giỏi phổ thông trung học dự thi Olympic Toán học quốc tế.
Từ đó đến nay, cùng với truyền thống 40 năm tổ chức đoàn học sinh giỏi dự thi Olympic Toán học quốc tế, Việt Nam lần lượt mở rộng tham gia các Olympic quốc tế và khu vực dành cho học sinh THPT hàng năm ở các bộ môn: Vật lý, Hóa học, Sinh học, Tin học và tham gia Olympic quốc tế Tiếng Nga tổ chức 03 năm/lần tại Liên ban Nga.
5 học sinh đoạt giải trong kỳ thi Olympic Vật lý quốc tế năm 2013
Học sinh tham dự Olympic được chọn từ các học sinh đã tham dự và đạt giải cao trong kỳ thi học sinh giỏi quốc gia tổ chức cùng năm.
Trong các năm tham gia Olymipic quốc tế và khu vực, các đoàn học sinh giỏi Việt Nam đều chấp hành đúng các nội quy Olympic, thể hiện rõ ý chí vươn lên, hoàn thành về cơ bản mục tiêu đề ra.
Một số đội tuyển có thành tích tương đối ổn định, đoạt nhiều giải, được bạn bè các nước đánh giá cao trong các kỳ thi như đội tuyển Toán, Vật lý, Hóa học. Các đội tuyển này đều có các học sinh hai năm liền đoạt Huy chương Vàng quốc tế. Ví dụ: môn Toán có Ngô Bảo Châu năm 1988 và 1989, Vũ Ngọc Minh năm 2001 và 2002…. Nguyễn Thế Hoàn năm 2014, 2015; môn Vật lý có Nguyễn Tất Nghĩa năm 2007 và 2008; Ngô Phi Long năm 2012, 2013; Vũ Thanh Trung Nam năm 2014, 2015; môn Hóa học có Vũ Minh Châu năm 2008 và 2009.
Trên cơ sở của những thành tích cao đó, Việt Nam lần lượt được cộng đồng Olympic tin cậy mời đăng cai tổ chức các Olympic quốc tế. Năm 2007, là nước chủ nhà Olympic Toán học quốc tế lần thứ 48 (IMO2007). Năm 2008 là nước chủ nhà Olympic Vật lý quốc tế lần thứ 39 (IPhO 2008). Năm 2014 là nước chủ nhà Olympic Hóa học quốc tế lần thứ 46 (IChO 2014) và năm 2016 sẽ là chủ nhà Olympic Sinh học quốc tế lần thứ 27 (IBO 2016).
Cán bộ và các thí sinh Việt Nam tham dự Olympic Hóa học quốc tế năm 2014
Năm 2015, Việt Nam có 7 đoàn học sinh tham dự Olympic khu vực và quốc tế (gồm đoàn Vật lí và Tin học tham dự Olympic khu vực châu Á, 5 đoàn tham dự Olympic quốc tế là Toán, Vật lý, Hóa học, Sinh học và Tin học).
Việc tổ chức thi Olympic khu vực và Quốc tế diễn ra vào tháng 5 và tháng 7/2015. Việt Nam có 7 đoàn dự thi gồm 28 học sinh tham gia với 37 lượt dự thi (với 14 lượt thi khu vực và 23 lượt thi quốc tế) đều đoạt giải và hầu hết kết quả của các đoàn dự thi đều đứng ở vị trí hàng đơn vị trong tổng số hàng chục, hàng trăm các quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia Olympic.
Năm 2015 kết quả cao hơn năm 2014 và cao hơn tất cả các kỳ thi Olympic các năm trước đây, đoạt 12 Huy chương Vàng (chiếm 32,43%), 16 Huy chương Bạc, 6 Huy chương Đồng và 03 Bằng Khen; năm 2014 có 8 đoàn dự thi gồm 42 học sinh, cả 42 học sinh đều đoạt giải nhưng số Huy chương Vàng chỉ chiếm 28,57%, 21 Huy chương Bạc, 8 Huy chương Đồng và 1 Bằng Khen.
Kết quả Olympic khu vực và quốc tế năm 2015 đã góp phần thiết thực thực hiện Nghị quyết 29-NQ/TW Hội nghị lần thứ Tám, BCH Trung ương khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; tạo tiền đề quan trọng trong việc triển khai thực hiện chương trình hành động đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo nước nhà theo tinh thần Nghị quyết 29-NQ/TW./.
Chu Miên/VOV.VN