Viễn thám trong nông nghiệp được xem là phương thức sản xuất nông nghiệp sáng tạo, đã thu hút được sự quan tâm rộng rãi nhờ vào tính hiệu quả cao và bảo vệ môi trường. Viễn thám là một trong những công nghệ cao được Nhà nước công nhận tại Mục 17 của “Danh mục công nghệ cao được ưu tiên đầu tư phát triển” Quyết định số 38/2020/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.
Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, năm 2022, toàn tỉnh Long An có trên 10.000ha diện tích trồng thanh long đứng thứ hai cả nước (sau Bình Thuận). Trong đó, huyện Châu Thành có diện tích trồng thanh long lớn nhất tỉnh Long An, sản lượng thanh long nghịch mùa chiếm tỷ lệ cao, chủ yếu để phục vụ cho xuất khẩu.
Thanh long xông đèn nghịch mùa là kỹ thuật được người trồng thanh long tại Long An áp dụng rộng rãi nhằm thúc cây ra hoa trái vụ nâng cao năng suất. Phần lớn lợi nhuận của người trồng thanh long phụ thuộc vào xông đèn nghịch mùa vì giá tiêu thụ cao hơn nhiều lần so với thuận mùa. Tuy nhiên, tình trạng thanh long xông đèn nghịch mùa ồ ạt, tràn lan, thiếu thông tin hỗ trợ tại Long An đã dẫn đến sản lượng thanh long nghịch mùa dư thừa trong vụ mùa xông đèn.
Do thị trường tiêu thụ phụ thuộc nhiều vào xuất khẩu, để tránh nguồn cung dư thừa, giá giảm, gây thiệt hại lớn cho người trồng thanh long tại Long An, Trường Đại học Kinh tế Công nghiệp Long An (DLA) xây dựng mô hình dự báo sản lượng thanh long nghịch mùa tỉnh Long An giúp các nhà quản lý, cán bộ nông nghiệp và nông dân trong việc ra quyết định xông đèn thanh long nghịch mùa nhằm tránh nguồn cung dư thừa, giảm thiểu thiệt hại “được mùa, mất giá”, giúp nông dân không bỏ sót cơ hội kinh doanh, ổn định đời sống và đem lại hiệu quả kinh tế cho người trồng thanh long tại tỉnh Long An, hướng tới phát triển nền nông nghiệp bền vững.
Hội thảo “Mô hình dự báo thời kỳ tăng trưởng và sản lượng thanh long nghịch mùa tỉnh Long An” do PGS.TS Lê Đình Tuấn làm chủ nhiệm đề tài
Đối với thanh long nghịch mùa sẽ trải qua các giai đoạn như sau: Xông đèn, ra hoa, ra trái, thu hoạch. Căn cứ vào dữ liệu cung cấp từ ảnh vệ tinh viễn thám, hệ thống phân tích và xác định được mùa vụ tăng trưởng của thanh long nghịch mùa, từ đó dự báo được giai đoạn tăng trưởng của thanh long trong tương lai và đưa ra các thông tin về diện tích thanh long xông đèn, diện tích thanh long ra trái, diện tích thanh long thu hoạch.
Việc xác định giai đoạn tăng trưởng của thanh long nghịch mùa mang ý nghĩa rất quan trọng trong việc hạn chế sản lượng thanh long dư thừa do xông đèn đồng loạt, bên cạnh đó, dựa vào kết quả tính toán và dự báo đưa ra cơ sở vững chắc cho việc quyết định thời điểm xông đèn nhằm cung cấp sản lượng thanh long ổn định ra thị trường.
Hệ thống dự báo sản lượng thanh long nghịch mùa cũng nằm trong phạm vi chuyển đổi số trong nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất. Đây là hệ thống tiên phong trong dự đoán sản lượng nông sản, là bước đi mới cho việc giải quyết vấn đề nông sản tỉnh Long An nói chung và cây thanh long nói riêng.
Dự báo sản lượng thanh long nghịch mùa tại huyện Châu Thành – tỉnh Long An trong năm 2022
Trong bối cảnh tình hình tiêu thụ thanh long còn khó khăn, diện tích thanh long giảm mạnh do nguồn cung vượt xa nhu cầu thì mô hình dự báo sản lượng thanh long nghịch mùa là giải pháp thật sự cần thiết để người sản xuất có thể nắm bắt được tình hình sản lượng thanh long trên địa bàn, từ đó chủ động hơn trong việc quyết định thời điểm cung ứng sản phẩm ra thị trường mang lại hiệu quả kinh tế cho người sản xuất thanh long, đem lại hiệu quả kinh tế cho người trồng thanh long tại tỉnh Long An, hướng tới phát triển nền nông nghiệp bền vững./.
PGS.TS Lê Đình Tuấn - THS. Thái Doãn Ngọc - THS. Ngô Văn Linh