Hàng loạt hành vi vi phạm liên quan đến dịch Covid-19 sẽ bị xử lý hình sự

Xử lý hình sự đối với hành vi trốn cách ly, khai báo y tế gian đối 

Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân (TAND) Tối cao vừa có công văn gửi TAND các cấp về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19. Đồng thời, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao cũng hướng dẫn chi tiết việc xác định tội danh, áp dụng hình phạt, biện pháp tư pháp và tổ chức xét xử đối với các vụ án liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19.

Theo đó, người được thông báo mắc bệnh, người nghi ngờ mắc bệnh trở về từ vùng dịch bệnh Covid-19 đã được thông báo cách ly thực hiện một trong số các hành vi như: Trốn khỏi nơi cách ly; không tuân thủ quy định về cách ly; từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly; không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối gây lây truyền dịch bệnh Covid-19 cho người khác thì bị coi là trường hợp thực hiện “Hành vi khác gây lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” được quy định tại điểm c, khoản 1, Điều 240 Bộ luật Hình sự năm 2015 và bị xử lý về tội “Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người”.

Người chưa bị xác định mắc bệnh Covid-19 nhưng sống trong khu vực đã có quyết định cách ly, quyết định phong tỏa thực hiện một trong các hành vi như: Trốn khỏi khu vực bị cách ly, khu vực bị phong tỏa; không tuân thủ quy định cách ly; từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly; không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối, gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh bị xử lý về tội “Vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người” theo Điều 295.

Chủ cơ sở kinh doanh, người quản lý cơ sở kinh doanh dịch vụ như quán bar, vũ trường, karaoke, dịch vụ mát-xa, cơ sở thẩm mỹ,... thực hiện hoạt động kinh doanh khi đã có quyết định tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh để phòng, chống dịch bệnh Covid-19 của cơ quan, người có thẩm quyền, gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh bị xử lý về tội “Vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người” theo quy định tại Điều 295.

Đưa thông tin sai sự thật, gây dư luận xấu, gom hàng để bán thu lợi bất chính bị xử lý hình sự

Bên cạnh đó, đối với hành vi đưa lên mạng máy tính, mạng viễn thông thông tin giả mạo, sai sự thật, thông tin xuyên tạc về tình hình dịch bệnh Covid-19 gây dư luận xấu thì bị xử lý về tội “Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông” theo quy định tại Điều 288.

Người có hành vi đưa trái phép thông tin cá nhân, bí mật đời tư, xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của nhân viên y tế, người tham gia phòng, chống dịch bệnh Covid-19, người mắc bệnh, người nghi ngờ mắc bệnh Covid-19 thì bị xử lý về tội “Làm nhục người khác” theo quy định tại Điều 155.

Người có hành vi lợi dụng dịch bệnh Covid-19 đưa ra thông tin không đúng sự thật về công dụng của thuốc, vật tư y tế về phòng, chống dịch bệnh nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác thì bị xử lý về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 174.

Người có hành vi đã, đang hoặc nhằm đưa trái phép thuốc, vật tư y tế dùng vào việc phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ra khỏi biên giới nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam nhằm thu lợi bất chính thì bị xử lý về tội “Buôn lậu” theo Điều 188. Người có hành vi lợi dụng sự khan hiếm giả tạo trong tình hình dịch bệnh Covid-19 để mua vét hàng hóa đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố là mặt hàng bình ổn giá hoặc hàng hóa được Nhà nước định giá nhằm bán lại để thu lợi bất chính thì bị xử lý về tội “Đầu cơ” theo Điều 196.

Đối với những người có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc dùng thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 thì bị xử lý về tội “Chống người thi hành công vụ” theo Điều 330. Trường hợp người có trách nhiệm trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 nhưng không triển khai hoặc triển khai không đầy đủ, không kịp thời các biện pháp phòng, chống dịch bệnh gây hậu quả nghiêm trọng thì bị xử lý về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo Điều 360.

Song song với các hành vi vi phạm liên quan đến công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 bị xử lý hình sự, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao cũng đề nghị áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với trường hợp phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng như làm lây lan dịch bệnh cho từ 2 người trở lên, làm chết người; áp dụng hình phạt chính là phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù nhưng cho hưởng án treo theo đúng quy định của pháp luật đối với trường hợp phạm tội chưa gây ra hậu quả hoặc gây hậu quả ít nghiêm trọng như chưa làm lây lan dịch bệnh. Ngoài hình phạt chính thì tòa án cũng sẽ xem xét áp dụng các hình phạt bổ sung và biện pháp tư pháp theo quy định của Bộ luật Hình sự.

ồng thời, Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đề nghị TAND các cấp cần phối hợp cơ quan điều tra và Viện Kiểm sát cùng cấp áp dụng thủ tục rút gọn đối với vụ án có đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn theo quy định tại Điều 456 Bộ luật Tố tụng Hình sự. Trường hợp vụ án không đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn thì phải đưa ra xét xử trong thời hạn không quá 1/2 thời hạn theo quy định của Bộ luật Tố tụng Hình sự. Bên cạnh đó, trong thời gian có dịch bệnh Covid-19 phải đưa các vụ án liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ra xét xử nhưng phải bảo đảm quy định về phòng, chống dịch và cần có phương án tuyên truyền phù hợp về việc xét xử đối với các vụ án này trên các phương tiện thông tin đại chúng để bảo đảm công tác giáo dục, phòng ngừa chung.

Thụy Anh