Vụ “Quên bị can suốt 21 năm”: Sẽ xin lỗi và trao tiền bồi thường oan, sai cho ông Phan Văn Lá

Ông Phan Văn Lá 

Chiều nay (23-9), các cơ quan tố tụng huyện Châu Thành, tỉnh Long An sẽ tổ chức xin lỗi ông Phan Văn Lá – người suốt 21 năm bị oan phải làm bị can.

Sáng ngày 23-9, Bí thư Huyện ủy Châu Thành – Trương Văn Biết cho biết, đầu giờ chiều này các cơ quan tố tụng huyện Châu Thành (Công an huyện chủ trì) sẽ tổ chức xin lỗi và bồi thường thiệt hại oan, sai 300 triệu đồng cho ông Phan Văn Lá tại trụ sở UBND xã Vĩnh Công.

Liên quan vụ việc này, theo hồ sơ, tháng 7-1991, ông Phan Văn Lá (SN 1967) và 2 em trai Phan Văn Tân (SN 1976), Phan Văn Châu (SN 1978), ngụ xã Vĩnh Công, huyện Châu Thành bị Công an huyện Châu Thành khởi tố, bắt tạm giam về tội hủy hoại tài sản XHCN theo Điều 138 BLHS 1985.

Ngày 20-11-1991, Công an huyện Châu Thành kết luận điều tra đề nghị truy tố ông Phan Văn Lá, Phan Văn Tân và Phan Văn Châu với hành vi lén lút cắt 68m dây điện thuộc đường dây điện chung tại ấp 1, xã Hiệp Thạnh, huyện Châu Thành vào đêm 21, sáng 22-7-1991. Sau 2 tháng tạm giam, cơ quan điều tra (CQĐT) Công an huyện Châu Thành đã đình chỉ điều tra đối với 2 người em.

Ngày 28-12-1991, Tòa án nhân dân (TAND) huyện Châu Thành mở phiên tòa xét xử và tuyên phạt ông Lá 4 năm tù giam về tội hủy hoại tài sản XHCN. Ông Lá kháng cáo kêu oan.

Ngày 5-9-1992, TAND tỉnh Long An mở phiên tòa xét xử phúc thẩm và hủy bản án sơ thẩm trên của TAND huyện Châu Thành để điều tra, xét xử lại theo thủ tục chung. Lý do, Phan Văn Tân và Phan Văn Châu là vị thành niên nhưng trong quá trình điều tra không có người giám hộ; đồng thời chưa đủ chứng cứ buộc tội ông Phan Văn Lá và lời khai của những người liên quan, người làm chứng có nhiều mâu thuẫn.

Hồ sơ vụ án được giao lại cho CQĐT Công an huyện Châu Thành. Ngày 15-12-1992, Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) huyện Châu Thành quyết định hủy bỏ biện pháp tạm giam đối với ông Lá.

Kể từ đó chẳng ai đề cập đến vụ việc này và cứ thế ông vẫn mang thân phận bị can. Mãi đến ngày 15-8-2012 (21 năm sau), ông Lá làm đơn khiếu nại gửi đến cơ quan tố tụng huyện Châu Thành, yêu cầu đưa vụ án của ông ra xét xử.

Sau khi các cơ quan tố tụng họp bàn, đến ngày 12-9-2013, CQĐT Công an huyện Châu Thành mới ra quyết định đình chỉ điều tra bị can đối với ông.

Sau đó, ông Lá đã có đơn gửi đến các cơ quan công an, tòa án huyện Châu Thành yêu cầu được bồi thường oan hơn 493 triệu đồng và phải được công khai xin lỗi. Theo ông Lá, số tiền này là tính ở ba khía cạnh: Tổn thất tinh thần do bị tạm giam 449 ngày; tổn thất tinh thần do bị khởi tố mà không bị tạm giữ, tạm giam 7.637 ngày; thu nhập bị mất trong thời gian bị tạm giam.

Nhưng 3 cơ quan tố tụng ở địa phương vẫn không thừa nhận trách nhiệm. Về phía TAND huyện Châu Thành và ở tỉnh cho rằng, lỗi trong vụ việc này thuộc về CQĐT Công an huyện Châu Thành. Bởi khi nhận lại hồ sơ, trong hơn 20 năm cơ quan này đã không tiến hành bất kỳ hoạt động điều tra nào để hết thời hạn điều tra nên tòa không có trách nhiệm. Còn về CQĐT và VKSND huyện Châu Thành và ở cấp tỉnh đều cho rằng tòa xét xử sơ thẩm tuyên có tội nên trách nhiệm bồi thường phải thuộc về tòa án.

Trước tình huống trên, Tỉnh ủy Long An đã chủ trì giải quyết khiếu nại của ông Lá nhưng Bộ Công an, VKSND Tối cao và TAND Tối cao không thống nhất được cơ quan nào sẽ bồi thường cho ông Lá. Vì vậy, Tỉnh ủy Long An đã xin ý kiến chỉ đạo của Ban Nội chính Trung ương rồi mới có quyết định cụ thể.

Ngày 8-6, Công an huyện Châu Thành đã chính thức nhận trách nhiệm sẽ bồi thường cho ông Lá.

Đến ngày 6-7, các cơ quan tố tụng huyện Châu Thành, Long An đồng ý bồi thường cho ông Phan Văn Lá 300 triệu đồng./.

Lê Đức