Ấm tình người trong phiên tòa cuối năm

Minh họa: HP

Buổi sáng một ngày của tháng cuối năm, như thường lệ, tôi hay ghé sang Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh để xem mấy vụ án được đưa ra xét xử. Hôm ấy, tòa vắng hoe, lác đác vài chiếc xe máy của đương sự đến tham gia các vụ án dân sự. Bữa nay cũng chẳng có chiếc xe bít bùng chở phạm nhân nào đậu trong sân tòa. Tôi gọi ly cà phê ngồi tán gẫu với chị chủ quán. Đang ngồi nói chuyện, anh thanh niên ngoài 30 tuổi lầm lũi dắt xe gắn máy vào gửi rồi gọi ly nước, ngồi một mình. Tôi cũng không để ý lắm. Xong mấy câu chuyện phiếm với chị chủ quán, tôi gửi ba lô, bước vào tòa. Thấy tôi, anh thư ký, cũng là bạn tôi, liền hỏi: “Nay dự phúc thẩm hả?”. Tôi còn ngớ người vì chẳng thấy phạm nhân nào được áp giải đến, thì anh cho hay, “Có vụ hình sự phúc thẩm, lát xử!”, rồi mất hút với tập hồ sơ giấy tờ trên tay. 

Mong điều kỳ diệu trong phiên tòa phúc thẩm

Tôi quay trở lại quán nước, hóa ra, người ngồi một mình lúc nãy trong quán nước sân tòa chính là bị cáo được tại ngoại trong phiên xử phúc thẩm hôm nay. Anh tên K., quê ở Vĩnh Long, nhiều năm nay làm tài xế cho một công ty tại huyện Đức Hòa. Tháng 7 năm trước, trong quá trình điều khiển xe tải, anh vô tình gây tai nạn khiến một người tử vong. Tòa sơ thẩm tuyên anh mức án 6 tháng tù. Anh tâm sự: “Tôi kháng cáo không phải phủ nhận bản án của tòa sơ thẩm mà chỉ mong một điều kỳ diệu đến với mình trong phiên tòa phúc thẩm hôm nay”.

Phiên tòa phúc thẩm xử anh rất vắng. Cả căn phòng rộng thênh thang chỉ có Hội đồng xét xử (HĐXX), cô thư ký và vị đại diện Viện Kiểm sát (VKS). Không một người thân nào đi cùng bị cáo. Phía dưới, lác đác mấy anh cảnh vệ làm nhiệm vụ bảo vệ phiên tòa. Theo vị đại diện VKS giữ quyền công tố tại phiên tòa, hành vi phạm tội của anh K. được xác định khi rạng sáng ngày 10/7/2016, anh điều khiển xe ôtô tải mang biển số 54C-763.60 lưu thông trên Đường tỉnh 825 thuộc địa phận ấp Bình Tiền 2, xã Đức Hòa Hạ, huyện Đức Hòa, theo hướng từ TP.HCM về thị trấn Đức Hòa. Khi đến gần cổng công ty, anh cho xe rẽ trái thì xảy ra va chạm với xe môtô biển số 52P7-9187 do anh Lê Chí Nguyện điều khiển chở Lại Văn Thảo, đang lưu thông theo hướng ngược lại. Tai nạn làm anh Lê Chí Nguyện tử vong tại hiện trường, riêng anh Lại Văn Thảo bị thương nhẹ. Trong phiên xử sơ thẩm, TAND huyện Đức Hòa tuyên anh K. 6 tháng tù giam. Và trong phiên xử phúc thẩm này, vị đại diện VKS cũng đề nghị HĐXX giữ nguyên mức án như tòa sơ thẩm đã tuyên. 

Trong suốt quá trình xét hỏi lẫn tranh luận, bị cáo đều thừa nhận hành vi phạm tội, không trốn tránh và trả lời tất cả những câu hỏi của HĐXX lẫn vị đại diện VKS. Lắp bắp trong những câu nói cuối cùng trước khi HĐXX nghị án, anh cho biết: “Tòa xử bị cáo mức án 6 tháng tù là đúng, nhưng xin HĐXX xem xét cho bị cáo được hưởng mức án treo. Bị cáo còn mẹ già ở quê bị bệnh tim, chỉ một mình bị cáo chăm sóc, phụng dưỡng...”. 

Bản án ấm tình người

Trong lúc HĐXX vào nghị án, bị cáo ngồi lọt thỏm giữa hàng ghế kế bên vành móng ngựa, hai tay cứ siết chặt vào nhau, đôi khi ánh mắt nhìn về phía cô thư ký phiên tòa như mong muốn một tia hy vọng cho lời khẩn nguyện chân thành. 

Gần 30 phút sau, 3 vị trong HĐXX bước ra với bản án. Thẩm phán Lê Hùng Cường - Chủ tọa phiên tòa, cho rằng: “Quá trình xét xử, bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải, sau khi gây tai nạn, đã bồi thường cho gia đình nạn nhân, gia đình nạn nhân cũng có đơn bãi nại đối với bị cáo. Bị cáo chưa có tiền án, tiền sự, gia đình khó khăn, mẹ bị cáo bị bệnh tim và bị cáo là người nuôi dưỡng trực tiếp. Mặt khác, trong vụ tai nạn, bị hại cũng có một phần lỗi. Xét thấy bị cáo có nơi ở ổn định, nơi cư trú rõ ràng, không cần thiết cách ly ra khỏi xã hội, giao chính quyền địa phương quản lý cũng đủ để giáo dục bị cáo trở thành người tốt”. Từ đó, HĐXX quyết định giữ nguyên mức án của tòa sơ thẩm nhưng cho bị cáo được hưởng án treo. 

Đến lúc này, tôi mới thấy khuôn mặt bị cáo giãn ra, miệng không ngừng cảm ơn HĐXX sau nhiều giờ căng thẳng, bởi điều kỳ diệu xảy ra. Những ngày cuối năm này sẽ là những ngày thật vui đối với gia đình anh. Tôi cũng chợt cảm thấy vui lây niềm vui của anh sau phiên tòa phúc thẩm.

Trong nhiều năm phụ trách mảng tòa án, được chứng kiến hàng trăm vụ án xét xử từ mức án nhẹ nhất đến cả những bản án phải áp dụng khung hình phạt cao nhất là tử hình, tôi thấy được sự nghiêm minh của pháp luật. Nhưng trong số đó cũng có không ít vụ án mà bản án luôn thể hiện sự khoan hồng của pháp luật, dang rộng vòng tay để những người phạm tội có cơ hội sửa chữa lỗi lầm, làm lại cuộc đời. 
Miên man trong dòng suy nghĩ, ngoài kia, không khí tết tràn vào mọi ngõ ngách cùng dòng người hối hả hoàn tất các công việc cũng như mua sắm cuối năm. Những bản nhạc xuân, những chùm đèn lồng, mai vàng như gọi tết đến. Và tôi chợt nghĩ, tết vừa ghé nhà anh - bị cáo trong phiên xử ấm tình người./.

Kiên Định