Cai nghiện thuốc lá thành công nếu quyết tâm

Cai nghiện thuốc lá vì sức khỏe những người xung quanh (Ảnh: Internet)

- Phóng viên (PV): Thưa BS, việc từ bỏ TL có phải là điều dễ dàng?

BS Huỳnh Hữu Dũng: TL là chất gây nghiện vì có chứa nicotin. Với bất kỳ chất gây nghiện nào thì việc từ bỏ cũng không hề dễ dàng. Tuy nhiên, các BS sẽ giúp việc từ bỏ TL được thuận lợi hơn qua 4 bước.

- PV: BS có thể nói về bước 1 trong 4 bước cai nghiện TL?

BS Huỳnh Hữu Dũng: Bước 1 là người hút TL suy nghĩ và điền bảng so sánh về “lợi - hại” của “hút - cai” TL đối với bản thân.

Ví dụ, hút TL có “lợi” cho bản thân như làm giảm căng thẳng, buồn bã, tăng hưng phấn trong công việc, là công cụ giao tiếp,... Còn nếu bỏ TL thì có thể tăng cân sau khi cai, khó tập trung làm việc,...

Tuy nhiên, hút TL có hại: Người hút bị ho do tác hại của TL, bệnh hen suyễn của con trẻ hoặc người lớn tuổi trong nhà sẽ nặng thêm do hít phải khói TL hoặc đang muốn có con mà hút TL có thể dẫn tới vô sinh; hút TL gây tốn tiền, làm cho con bắt chước hút theo;...

Cai TL có lợi cho sức khỏe như dễ thở hơn, ít ho hơn, tránh được nguy cơ mắc các bệnh ung thư có liên quan đến TL,...

- PV: Sau khi đã liệt kê lợi - hại của việc từ bỏ TL thì bước thứ 2 là gì, thưa BS?

BS Huỳnh Hữu Dũng: Bước 2 là người cai TL suy nghĩ và liệt kê các việc có thể thực hiện để tăng lợi ích của cai TL, giảm “lợi ích” của hút TL, tăng tác hại của hút TL, giảm “tác hại” của cai TL.

Ví dụ như khi buồn bã, căng thẳng thì dự định sẽ làm gì để giải tỏa hoặc tìm cách nào khác để tăng sự tập trung trong công việc, suy nghĩ về sự khỏe mạnh của cha mẹ, những đứa con yêu thương khi mình từ bỏ TL,...

- PV: Bước thứ 3 có khó thực hiện không, thưa BS?

BS Huỳnh Hữu Dũng: Bước 3 là người hút TL chuẩn bị các “chỗ dựa” cần thiết khi cai TL.

Người hút TL tự định ra một ngày bắt đầu cai TL phù hợp với điều kiện thực tế của bản thân nhưng ngày thực hiện không nên quá xa ngày có ý định cai TL vì nếu để lâu, ý định cai TL có thể không còn. Sau khi chọn được ngày thì nói ý định cai TL cho mọi người biết; đồng thời, dọn dẹp khỏi tầm tay các vật dụng liên quan đến TL như gạt tàn, hộp quẹt, TL.

Người cai TL nên nhờ mọi người xung quanh hỗ trợ bằng cách không hút TL trước mặt và không mời hút TL. Nhờ mọi người cảm thông về sự thay đổi tính tình nếu có, chịu khó lắng nghe, chia sẻ mỗi khi gặp khó khăn trong quá trình cai TL.

Còn nếu thèm hút TL đột ngột, hãy uống một ly nước mát, đi bộ một vòng, hít thở thật sâu 3 lần. Nếu thèm TL khi thấy người khác hút, hãy tránh đi đến những nơi có nhiều người hút TL. Nếu thèm hút TL khi uống cà phê, sau khi ăn cơm, hãy thay đổi địa điểm, thời gian, bạn bè cùng uống cà phê như uống cà phê nhanh thay vì uống 30 phút, ăn cơm xong đi đánh răng.

- PV: Còn bước thứ 4 là gì, thưa BS?

BS Huỳnh Hữu Dũng: Bước 4 là thực hiện cai TL. Ví dụ, một người quyết định cai TL kể từ ngày hôm nay thì nên thực hiện sau khi đắn đo suy nghĩ và thực hiện đầy đủ các bước chuẩn bị trong 3 bước trên. Quyết định này không nên thực hiện một cách ngẫu hứng vì có thể dẫn đến thất bại và làm nản ý định cai TL ở những lần sau, nếu có.

Cứ mỗi khi muốn hút TL, hãy nhớ làm ngay một chuyện khác: Uống một ly nước mát, đi bộ một vòng, súc miệng, hít thở thật sâu,... Tránh đi đến những nơi mà bản thân dễ bị cám dỗ hút TL như quán nhậu, lễ hội,... Nếu cảm giác thèm TL quá độ, đến mức “không thể chịu nổi” cũng đừng sợ, cảm giác này sẽ giảm theo thời gian. Đặc biệt cố gắng không hút TL dù chỉ một hơi, kiên nhẫn, mỗi ngày qua đi, người cai TL sẽ cảm thấy dễ chịu hơn.

Người cai TL cũng có thể tìm đến các cơ sở y tế để được tư vấn cai nghiện và sử dụng thuốc để làm giảm những triệu chứng khó chịu khi cai nghiện TL.

- PV: BS cho biết thời điểm nào là cột mốc quan trọng khi cai TL?

BS Huỳnh Hữu Dũng: Một tuần sau cai TL là thời điểm quan trọng vì người cai đã vượt qua được 7 ngày đầu tiên. Hãy ghi lại các lợi ích mà cai TL mang lại trong tuần đầu tiên. Ví dụ: Cảm thấy vui vì đã cai TL được 1 tuần, hơi thở sâu hơn, cảm thấy dễ thở hơn, mồ hôi giảm mùi TL, tiết kiệm được khoản tiền kha khá để cho con ăn học,...

Tuy vậy, vẫn có các khó chịu cần phải tiếp tục giải quyết như không thể suy nghĩ chuyện gì khác ngoài chuyện hút TL, không thể tập trung công việc. Do vậy, hãy sắp xếp công việc để bớt căng thẳng trong giai đoạn này, tìm cách thư giãn, giải trí như chơi thể thao, đánh cờ, sử dụng thuốc hỗ trợ cai TL.

Nếu khó ngủ hơn thường lệ, hãy tránh uống trà và cà phê vào buổi tối. Nên tắm trước khi đi ngủ, ngủ đúng giờ, có thể nhờ BS kê một ít thuốc giúp dễ ngủ hơn. Nếu ho nhiều hơn, đây là dấu hiệu tốt cho biết phế quản đang hoạt động trở lại, thường thì đàm khạc ra có màu đen và sẽ giảm sau vài ngày. Nếu thèm ăn nhiều hơn ngoài các bữa ăn chính, đây là cảm giác giả tạo xuất hiện khi cai TL, hãy uống nước mỗi khi cảm thấy thèm ăn, có thể ăn một chút trái cây, tránh ăn ngọt.

Nhiều người cai TL đánh giá giai đoạn 2 tuần đầu tiên là khó khăn nhất. Giai đoạn này tương ứng với giai đoạn cơ thể tiếp tục làm quen với tình trạng không có nicotin trong máu.

- PV: Bao lâu thì người cai TL có thể đánh giá lại sự cố gắng của mình?

BS Huỳnh Hữu Dũng: Sau khi cai TL được 1 tháng, cần kiểm tra lại tình hình bằng cách trả lời các câu hỏi sau: Có giảm ham muốn hút TL hoặc không còn cảm thấy muốn hút TL nữa hay không? Mỗi khi muốn hút TL, đã sẵn sàng các giải pháp chống lại như nhai kẹo, uống nước mát, đi bộ một vòng,...? Cân nặng tăng không quá 2kg? Ngủ ngon? Tinh thần ổn định?

Nên trang bị kỹ năng từ chối nếu thật sự muốn từ bỏ thuốc lá (Ảnh: Internet)

Sau khi cai TL được 3 tháng, các khó chịu do cai TL đã giảm rất nhiều. Đây là thời điểm người cai TL cảm nhận ngày càng nhiều hơn những ích lợi của cai TL. Ví dụ: Không còn ho vào mỗi buổi sáng, da dẻ đẹp hẳn ra, ăn ngon miệng hơn, cảm thấy thư thái,... Nếu tăng 2-3kg là bình thường, nếu tăng hơn 3-4kg là có yếu tố khác ngoài việc cai TL làm tăng cân như chế độ ăn uống và tập luyện thể lực chưa phù hợp, ăn vặt nhiều, ăn ngọt, béo nhiều, vận động quá ít.

Sau 6 tháng, người cai TL cảm thấy dễ chịu vì đã vượt qua được hầu như tất cả khó chịu do cai TL. Nhưng chính lúc này lại xuất hiện tâm lý chủ quan. Nên nhớ rằng, việc hút lại dù “chỉ một hơi” có thể đánh thức trở lại nhu cầu nicotin của cơ thể và sau đó là muốn hút TL “không cưỡng lại được”. Người cai TL sẽ nhanh chóng tái nghiện.

Một năm là thời điểm theo định nghĩa là thành công cai TL. Tuy nhiên, thành công cai TL không phải là vĩnh viễn. Khả năng tái nghiện lúc nào cũng tồn tại. Nguy cơ tái nghiện sẽ cao nhất vào lúc có những “biến cố” lớn trong cuộc sống: Thất bại, phá sản, mất người thân, thất nghiệp,...

- PV: Xin cảm ơn bác sĩ!

Thanh Bình