Rà soát pháp luật về sở hữu trí tuệ của Việt Nam với cam kết EVFTA

Ảnh chỉ có tính minh họa. (Ảnh: Danh Lam/TTXVN)

Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-Liên minh châu Âu (EVFTA) vừa hoàn tất đàm phán, được dự báo sẽ ảnh hưởng lớn tới thể chế pháp luật và kinh tế Việt Nam trong thời gian tới, đặc biệt là trong lĩnh vực cam kết về sở hữu trí tuệ.

Nhận định này được đưa ra tại hội thảo Rà soát pháp luật Việt Nam với các cam kết về sở hữu trí tuệ trong Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-Liên minh châu Âu, do VCCI tổ chức ngày 1/3 tại Hà Nội.

Hệ thống pháp luật về sở hữu trí tuệ của Việt Nam đang thực hiện theo các cam kết về sở hữu trí tuệ trong Hiệp định với các khía cạnh liên quan tới thương mại của quyền sở hữu trí tuệ của WTO - Tổ chức thương mại quốc tế (TRIPS).

Liên minh châu Âu là đối tác có thế mạnh trong sáng tạo và là một trong các nguồn xuất khẩu sản phẩm sở hữu trí tuệ hàng đầu thế giới, nên có những đòi hỏi cao hơn WTO về tiêu chuẩn bảo hộ cũng như các biện pháp thực thi các quyền sở hữu trí tuệ.

Đại diện nhóm nghiên cứu và rà soát, bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và hội nhập (VCCI) cho biết pháp luật Việt Nam hiện hành đã tương thích với đa số các cam kết về sở hữu trí tuệ trong EVFTA ở 3 chế định lớn là các nguyên tắc chung về bảo hộ sở hữu trí tuệ, về các tiêu chuẩn bảo hộ sở hữu trí tuệ và các yêu cầu về biện pháp thực thi tại biên giới. Do đó, khi thực thi EVFTA, pháp luật Việt Nam sẽ không phải điều chỉnh, sửa đổi hay bổ sung.

Tuy nhiên, kết quả rà soát cho thấy, còn có 4 cam kết mà pháp luật Việt Nam chưa thực hiện. Đó là quyền độc quyền công bố đến công chúng của người biểu diễn, nhà sản xuất các bản ghi âm, ghi hình; quy trình và cách thức bảo hộ đối với 169 chỉ dẫn địa lý của Liên minh châu Âu liệt kê trong EVFTA; cam kết bù đắp thời hạn sáng chế dược phẩm cho những chậm trễ trong cấp phép lưu hành và nguyên tắc suy đoán về quyền của người có tên trên tác phẩm. Đây là các quy định chi tiết mà pháp luật Việt Nam hiện chưa ghi nhận, bà Trang cho biết thêm.

Ngoài ra, còn có một số cam kết trong EVFTA, tuy đã được quy định trong pháp luật về sở hữu trí tuệ của Việt Nam nhưng chưa hoàn toàn tương thích. Đó là một số quyền phải ghi nhận đối với người biểu diễn, nhà sản xuất các bản ghi âm, ghi hình; một số biện pháp bảo hộ chi tiết nhằm chống lại hành vi xâm phạm các biện pháp kỹ thuật bảo vệ quyền hay các thông tin quản lý quyền; một số tiêu chuẩn bảo hộ mới đối với kiểu dáng công nghiệp; một số yêu cầu tăng cường thẩm quyền của cơ quan Nhà nước trong triển khai các biện pháp dân sự trong thực thi quyền sở hữu trí tuệ.

Đại diện nhóm rà soát, bà Thu Trang đề xuất đối với những nội dung mà pháp luật Việt Nam chưa tuân thủ hoặc không tương thích với cam kết EVFTA, cần được điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung pháp luật chung để áp dụng cho mọi chủ thể, thay vì xây dựng văn bản riêng chỉ áp dụng cho Liên minh châu Âu. Đồng thời, cần tăng cường công tác thực thi để đảm bảo tính nghiêm minh của các quy định về bảo hộ sở hữu trí tuệ, cũng như tuân thủ các cam kết EVFTA một cách thực chất nhất.

Ông Nguyễn Anh Ngọc, đại diện Công ty Cổ phần sở hữu công nghiệp Investip nhận định Luật Sở hữu trí tuệ còn nhiều điểm chưa được sửa đổi và điều chỉnh cho phù hợp với các điều ước quốc tế.

Nếu như có sự khác biệt giữa Luật Sở hữu trí tuệ với những điều ước quốc tế mà Việt Nam tham gia thì cần áp dụng quy định tại các điều ước quốc tế đang có hiệu lực. Đây là nguyên tắc quan trọng khi các cơ quan Nhà nước, các tòa án áp dụng pháp luật trong việc quản lý, thực thi và xét xử. Do đó, theo ông Ngọc, cần đề xuất bổ sung và sửa đổi các quy định của Luật này.

Theo chuyên gia Phạm Phú Khánh Toàn, các quy định về sở hữu trí tuệ của Việt Nam tương đối hoàn chỉnh, tuy nhiên điều quan trọng là vấn đề thực thi như thế nào.

Các cơ quan quản lý như Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ), Cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) cùng các đơn vị chức năng cần tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát việc thực thi các quy định về sở hữu trí tuệ hơn nữa, để không chỉ đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của chủ thể sở hữu sáng chế, sở hữu sản phẩm trí tuệ mà còn đảm bảo cân bằng giữa lợi ích xã hội, lợi ích cộng đồng với lợi ích của các cá thể./.

Thạch Huê/Vietnam+