Hiện nay, việc thanh toán không dùng tiền mặt ngày càng phổ biến, mang lại nhiều thuận lợi cho khách hàng và doanh nghiệp. Thanh toán không dùng tiền mặt là hình thức sử dụng các phương tiện thanh toán điện tử hoặc thanh toán gián tiếp thông qua các tổ chức tín dụng thay vì dùng tiền mặt như cách truyền thống.
Thanh toán không dùng tiền mặt giúp hạn chế lượng tiền mặt trong lưu thông hàng hóa, giảm chi phí xã hội, mở rộng không gian, rút ngắn thời gian cho quá trình mua bán. Nhằm thúc đẩy việc thanh toán không dùng tiền mặt, hệ thống ngân hàng từ Ngân hàng Nhà nước đến các ngân hàng thương mại và tổ chức trung gian thực hiện nhiều biện pháp, nhất là đầu tư công nghệ và hạ tầng kỹ thuật thanh toán tiện ích, hiện đại.
Quyết định số 1813/QĐ-TTg, ngày 28/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án “Phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2021-2025” đã tạo hành lang pháp lý về cơ chế và chính sách, tăng cường quản lý hoạt động thanh toán bằng tiền mặt. Đề án đưa ra mục tiêu tổng quát tạo sự chuyển biến tích cực về thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế với mức tăng trưởng cao; đồng thời, tạo thói quen thanh toán không dùng tiền mặt trong xã hội; giảm các khoản chi phí cho nền kinh tế, các doanh nghiệp và cá nhân liên quan đến việc sử dụng tiền mặt. Mục tiêu cụ thể của đề án là đến cuối năm 2025, giá trị thanh toán không dùng tiền mặt gấp 25 lần tổng sản phẩm quốc nội (GDP); thanh toán không dùng tiền mặt trong thương mại điện tử đạt 50%; từ 80% người dân từ 15 tuổi trở lên có tài khoản giao dịch tại ngân hàng hoặc các tổ chức được phép khác; tăng khả năng tiếp cận các dịch vụ thanh toán của người dân; tăng số lượng cơ sở chấp nhận thanh toán không dùng tiền mặt lên trên 450.000 điểm.
Những năm trước, việc thanh toán không dùng tiền mặt chỉ dừng lại ở việc chuyển khoản hoặc quẹt thẻ tại các siêu thị, cửa hàng lớn có trang bị máy POS thì nay việc thanh toán trở nên dễ dàng hơn. Với chiếc điện thoại thông minh cài đặt một số ứng dụng như Banking, VNPay, Momo, ví điện tử,… người dùng có thể thực hiện hầu hết giao dịch thanh toán. Khi thanh toán qua ứng dụng, khách hàng còn có thể áp dụng mã giảm giá. Theo đó, khi thanh toán, những mã giảm giá phù hợp sẽ hiện lên để khách hàng lựa chọn, nhiều nhất là các mã giảm giá khi mua hàng điện máy, ẩm thực,…
Năm học 2022-2023, Long An triển khai việc thu học phí qua ngân hàng. Ban đầu, việc thu học phí này còn gặp một số khó khăn khi phụ huynh không sử dụng tài khoản ngân hàng hoặc chưa biết thao tác qua các ứng dụng nhưng đến nay, việc thanh toán trở nên phổ biến, mang đến nhiều tiện ích, tiết kiệm thời gian, công sức cho phụ huynh và cả nhà trường.
Bên cạnh những ưu điểm thì phương thức thanh toán không dùng tiền mặt cũng còn một số hạn chế. Hành lang pháp lý trong lĩnh vực thanh toán điện tử vẫn chưa hoàn thiện và đồng bộ; cơ sở vật chất và trang thiết bị kỹ thuật chưa được đầu tư đúng mức. Các hình thức thanh toán mới như QR Code, sinh trắc học,... bắt đầu phát triển nhưng chưa được triển khai trên diện rộng. Đồng thời, một số đơn vị cung ứng hàng hóa, dịch vụ và các trung gian chưa thống nhất trong thanh toán dẫn đến việc khách hàng bị lỗi trong thao tác, sau khi thanh toán phải mất thời gian chờ nhân viên kiểm tra.
Việc thanh toán không dùng tiền mặt đang trở thành xu thế bởi những tiện ích mà nó mang lại, góp phần thực hiện chuyển đổi số thành công trên tất cả lĩnh vực. Với việc sử dụng dịch vụ thanh toán qua các ngân hàng và tổ chức trung gian, khách hàng chủ động trong thanh toán một cách an toàn, chính xác. Từng bước thay đổi thói quen sử dụng tiền mặt trong mua sắm và kinh doanh, chuyển sang thanh toán không dùng tiền mặt là góp phần rất lớn trong chuyển đổi số, bảo đảm an toàn trong giao dịch./.
Tâm Yên
