Thí điểm dạy tiếng Nga và Trung: Sẽ lãng phí nếu không được sử dụng

Trong khi chất lượng dạy học ngoại ngữ còn thấp thông tin năm học tới, Bộ GD&ĐT sẽ thí điểm dạy tiếng Nga, tiếng Trung từ lớp 3 khiến nhiều người băn khoăn. Điều này có thể khiến trẻ thêm áp lực và hiệu quả cũng không cao.

Nhiều bất cập, vẫn cứ triển khai

Trong lộ trình của Đề án Dạy học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020, Bộ GD&ĐT kỳ vọng tiếng Anh sẽ trở thành ngôn ngữ thứ hai. Ngoài ra, Bộ thí điểm dạy tiếng Nga, tiếng Trung Quốc, tiếng Nhật Bản là ngoại ngữ thứ nhất.

Nhiều ý kiến cho rằng Bộ GD-ĐT nên phổ cập tiếng Anh trước khi bắt học sinh học ngoại ngữ khác

Bắt đầu từ năm học 2017, Bộ sẽ thí điểm dạy tiếng Trung Quốc và tiếng Nga từ lớp 3 đến lớp 12 theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc của Việt Nam. Ngoại ngữ thứ hai bao gồm: Tiếng Hàn, tiếng Pháp, tiếng Đức. Để thúc đẩy mục tiêu thạo ngoại ngữ cho thanh niên Việt Nam, một đề án lớn với kinh phí 9.378 tỷ đồng đang được rốt ráo điều chỉnh.

Tuy nhiên, đến nay dù Đề án đã đi được hơn nửa chặng nhưng kết quả đạt được so với mục tiêu khá xa vời. Cho đến năm 2015, tỷ lệ học sinh phổ thông theo học chương trình tiếng Anh 10 năm mới đạt 23,6% (tiểu học đạt 53,3%, THCS đạt 10,2% và THPT chỉ đạt 1,3%).

Kết quả của môn tiếng Anh trong kỳ thi tốt nghiệp THPT Quốc gia năm 2016 cũng là một tham chiếu, điểm trung bình cả nước là 3.43; có 84% thí sinh đạt điểm dưới trung bình.

Tại hội nghị trực tuyến triển khai giai đoạn 2016-2020, định hướng đến năm 2025 về Đề án Dạy và học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008-2020, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhìn nhận: “Khi xây dựng đề án, chúng ta đã đưa ra mục tiêu quá cao so với điều kiện thực tế nên hiệu quả chưa tốt. Chất lượng dạy và học ngoại ngữ còn thấp, thể hiện rõ ở kết quả môn ngoại ngữ trong kỳ thi THPT Quốc gia”.

Với những kết quả dạy tiếng Anh còn quá thấp như hiện nay, nhiều người cho rằng, việc dạy và học thêm nhiều môn ngoại ngữ sẽ chỉ tạo thêm áp lực cho học sinh và xã hội.

Chị Thu Hà, một phụ huynh ở quận Đống Đa (Hà Nội) băn khoăn: “Thế hệ chúng tôi đã là “chuột bạch” cho chương trình cải cách giáo dục năm 1980, đã lãng phí 6 năm để học tiếng Nga, tiếng Trung, đến khi ra trường không có môi trường sử dụng, lại phải học tiếng Anh để phục vụ công việc.

Đã bỏ rồi, giờ lại học. Thêm nữa, các trường kỹ thuật trong nước bỏ tiếng Nga hết rồi thì học để làm gì?. Bộ cứ thí điểm thế này chỉ làm khổ các cháu. Quay lại học tiếng Nga và tiếng Trung Quốc có thể coi là bước lùi”.

Học nhiều tiếng nhưng có sử dụng?

Nhiều giáo viên cho rằng, ở bậc tiểu học chỉ nên triển khai dạy tiếng Anh - ngôn ngữ quốc tế phổ cập. Ở bậc học này các em chỉ cần học tốt một ngoại ngữ đã đủ chật vật rồi. Ngay cả tiếng Pháp dù đã triển khai từ rất lâu ở một số trường tiểu học nhưng vẫn chưa thể mở rộng được.

Bà Phạm Thị Yến, Hiệu trưởng Trường tiểu học Thành công B (Hà Nội) cho rằng: “Dù có muốn thí điểm trong năm tới thì cũng không thể kịp được vì cần có lộ trình chuẩn bị đội ngũ giáo viên, rồi CT-SGK nữa. Đội ngũ giáo viên là vấn đề vô cùng quan trọng, nếu dạy không đảm bảo chất lượng rất nguy. Đến giờ chúng tôi cũng chưa biết Bộ sẽ triển khai như thế nào?!. Việc này cần được chuẩn bị kỹ, không thể vội vàng!”. Trong khi chất lượng của việc dạy học ngoại ngữ đang ở mức báo động Bộ lại vẫn tiếp tục triển khai nhiều thứ tiếng vào bậc tiểu học.

Theo TS. Nguyễn Thị Minh Hồng, Phó Hiệu trưởng ĐH Sư phạm TP HCM, đánh giá việc thực hiện đề án tại TP.HCM: Các nhiệm vụ do Đề án Dạy học ngoại ngữ trong hệ thống giáo dục quốc dân giai đoạn 2008 - 2020 giao qua từng năm thiếu tính kế thừa, thống nhất qua các năm, dẫn đến mỗi năm thực hiện một nhiệm vụ khác nhau, rời rạc. CT-SGK giảng dạy chưa thực sự đổi mới, còn nhiều bất cập. Một lãnh đạo Sở GD&ĐT tỉnh Quảng Ngãi kể, có một câu hỏi của phụ huynh khiến các giáo viên thường né tránh: “Con tôi học ngoại ngữ vậy có dùng được ngoại ngữ không?”.

Nhìn vào kết quả dạy tiếng Anh còn thấp như hiện nay, nhiều người cho rằng, tiếng Anh là ngôn ngữ phổ biến để hòa nhập thế giới, vì vậy Bộ GD&ĐT hãy tập trung làm tốt việc phổ cập ngôn ngữ này. Học nhiều môn ngoại ngữ sẽ chỉ tạo thêm áp lực cho học sinh và xã hội. Trong khi đó, hiệu quả sử dụng lại không cao. Điều đáng lo ngại nữa là, trong những năm qua dù được đầu tư đáng kể để đào tạo và bồi dưỡng, nhưng chất lượng đội ngũ giáo viên - yếu tố quyết định cho việc dạy học - so với chuẩn còn thấp.

Tại nhiều địa phương như: Tuyên Quang, Hà Giang, Ninh Thuận, Quảng Nam… tỷ lệ đạt chuẩn mới từ 7 - 15%. Ở TP HCM, tỷ lệ này cũng chỉ đạt gần 50%. Thậm chí, lãnh đạo một Sở GD&ĐT thẳng thắn: “Chuẩn này có phản ánh đúng thực chất hay không còn là câu hỏi lớn”./.

Thu Hằng/Báo VOV