Trao quyền khởi kiện nợ BHXH cho Liên đoàn Lao động

Trao quyền khởi kiện cho tổ chức Công đoàn góp phần khẳng định vai trò, vị thế của tổ chức này trong việc bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động

Theo Công văn 105/TANDTC-PC&QLKH ngày 14/4/2016 của Tòa án nhân dân Tối cao về việc thi hành Luật BHXH, “Tòa án không thụ lý đơn khởi kiện của cơ quan BHXH đòi tiền BHXH đối với người sử dụng lao động. Đối với những vụ án đã thụ lý trước ngày 1/1/2016 mà chưa giải quyết thì tòa án ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án, trả lại đơn khởi kiện và hướng dẫn người khởi kiện thực hiện các quy định của Bộ luật Lao động, Luật BHXH và Luật Xử lý vi phạm hành chính”. Tuy nhiên, Bộ luật Tố tụng Dân sự 2015 quy định vai trò của tổ chức Công đoàn khởi kiện lại có hiệu lực từ ngày 1/7/2016. Trong khi chờ triển khai quyền “Khởi kiện ra tòa án với hành vi vi phạm pháp luật về BHXH” của tổ chức Công đoàn thì tình hình nợ đọng về BHXH, BHYT, BHTN gia tăng.

Thực hiện Công văn 105/TANDTC-PC&QLKH, Tòa án nhân dân cấp huyện đình chỉ vụ án 1 đơn vị, trả đơn 15 đơn vị. Hiện nay, BHXH tỉnh khởi kiện và đang thi hành án đối với 49 đơn vị (trong đó, đang trong quá trình thụ lý và xét xử 16 đơn vị, thi hành án 33 đơn vị) với số tiền nợ thi hành án chưa thu hồi được trên 17,6 tỉ đồng. Nợ của 144 đơn vị giải thể, ngưng hoạt động, không liên hệ giao dịch được, chủ bỏ trốn khỏi địa phương trên 4,5 tỉ đồng với 2.194 lao động chưa được chốt sổ BHXH. Điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi người lao động.

Theo thông tin từ BHXH tỉnh, để hạn chế hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT, hạn chế việc nợ đọng BHXH, BHYT, BHTN, BHXH tỉnh Long An thường xuyên đôn đốc, tổ chức thu nợ. Ngoài việc gửi thông báo kết quả đóng bảo hiểm đến chủ sử dụng lao động kịp thời hàng tháng, đối với các đơn vị nợ từ 2 tháng đến dưới 3 tháng, BHXH gửi kèm công văn đôn đốc nợ. Nếu đơn vị vẫn không chuyển, BHXH tỉnh thành lập tổ thu nợ trực tiếp đến đơn vị lập biên bản xác nhận nợ và yêu cầu cam kết lộ trình trả số tiền nợ. Hàng tháng, BHXH tỉnh đánh giá kết quả đôn đốc và thu nợ tháng trước, gửi thông báo số phải trích nộp của các đơn vị trong tháng cho các ngân hàng để phối hợp đôn đốc thu nợ; cung cấp thông tin lao động, quỹ lương, nợ BHXH, BHYT, BHTN của các đơn vị nằm trong kế hoạch thanh tra, kiểm tra cho Cục Thuế.

Liên đoàn Lao động và BHXH tỉnh ký kết Quy chế phối hợp trao đổi, cung cấp thông tin, tài liệu trong việc khởi kiện ra Tòa án với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT và BHTN nhằm bảo vệ tối đa quyền lợi người lao động

Trường hợp đơn vị nợ có dấu hiệu cố tình chiếm dụng tiền đóng BHXH, BHYT, cơ quan BHXH sẽ kiến nghị lên cơ quan có thẩm quyền giải quyết thanh tra, kiểm tra, xử phạt theo quy định, kết hợp công khai thông tin các đơn vị bị xử phạt trên các phương tiện thông tin đại chúng. Qua quá trình thanh tra, kiểm tra, BHXH Long An nhận thấy các đơn vị nợ BHXH, BHYT mang tính chiếm dụng chấp hành nghiêm túc, còn lại các doanh nghiệp thực sự khó khăn vẫn tiếp tục nợ. Với những đơn vị mất tích không còn giao dịch, cơ quan BHXH theo dõi và phối hợp các cơ quan chức năng liên quan để xác minh tồn tại của đơn vị nợ.

Khởi kiện được xem là biện pháp hữu hiệu nhất để xử lý các doanh nghiệp nợ BHXH vì có tác dụng răn đe rất lớn. Nhiều doanh nghiệp nợ BHXH e ngại khi bị khởi kiện sẽ ảnh hưởng đến hình ảnh, thương hiệu của công ty. Khi việc khởi kiện các đơn vị, doanh nghiệp nợ BHXH được giao cho tổ chức Công đoàn, để hỗ trợ tổ chức Công đoàn về mặt số liệu, thủ tục, hồ sơ khởi kiện, ngày 24/10/2016, Liên đoàn Lao động và BHXH tỉnh ký kết Quy chế phối hợp trao đổi, cung cấp thông tin, tài liệu trong việc khởi kiện ra tòa án với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHYT và BHTN.

Quy chế gồm 3 chương, 10 điều với những quy định về cung cấp thông tin trao đổi giữa 2 đơn vị; hình thức, thời hạn trao đổi, cung cấp thông tin; đầu mối trao đổi, cung cấp thông tin; thẩm quyền và trách nhiệm của người yêu cầu, cung cấp thông tin; trách nhiệm của BHXH tỉnh và Liên đoàn Lao động tỉnh;... với mục tiêu nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động và tập thể người lao động.

Chị Nguyễn Thị Oanh - công nhân Cty TNHH Giày ChingLuh (huyện Bến Lức) chia sẻ: “Tôi làm việc tại công ty hơn 10 năm. Công ty rất chú trọng việc bảo đảm các chế độ an sinh xã hội của công nhân. Chúng tôi rất tin tưởng vào tổ chức Công đoàn tại doanh nghiệp. Khi biết được thông tin tổ chức Công đoàn cũng được quyền khởi kiện khi các doanh nghiệp trốn tránh trách nhiệm, chúng tôi càng an tâm làm việc và có thêm niềm tin với tổ chức bảo vệ người lao động”.

Theo Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh - Lê Thị Rết, doanh nghiệp dù lớn hay nhỏ, nợ ít hay nhiều cũng ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người lao động. Chăm lo cho người lao động không chỉ là trách nhiệm của riêng LĐLĐ mà là trách nhiệm của tất cả các cơ quan, ban, ngành và toàn xã hội. Quyền khởi kiện doanh nghiệp nợ BHXH được trao cho tổ chức Công đoàn là quy định phù hợp với tình hình mới, nâng cao vị thế của tổ chức Công đoàn trong các doanh nghiệp, giúp tổ chức Công đoàn thực hiện tốt vai trò đại diện cho tiếng nói, quyền lợi hợp pháp của người lao động./.

Phạm Ngân