Bỗng dưng bị liệt mặt

Liệt mặt do liệt dây thần kinh số 7

Liệt mặt được chia thành 2 thể: thể ngoại biên và thể trung ương, trong đó thể ngoại biên rất thường gặp. Bệnh xảy ra chủ yếu là do tình trạng viêm nhiễm dây thần kinh mặt khi bị nhiễm gió lạnh, bệnh thường xuất hiện đột ngột sau nhiễm lạnh, sau khi đi tàu xe hoặc nằm ngủ cạnh cửa sổ bị gió tạt vào mặt.

Bệnh thường đột ngột đau vùng sau tai, sau đó liệt các cơ biểu lộ tình cảm của mặt, mất nếp nhăn trán, không nhắm được mắt, rãnh mũi-má bị lu mờ, miệng bị kéo lệch về bên lành, liệt toàn bộ các cơ ở một bên mặt, gồm mặt trên và mặt dưới. 

Liệt mặt ngoại biên do lạnh là một bệnh khá phổ biến, trong một số trường hợp có tính chất gia đình và xảy ra ở cả hai giới, mọi lứa tuổi. Đây là bệnh không nguy hiểm đến tính mạng nhưng có khoảng 20% trường hợp để lại di chứng như liệt, co cứng mặt, ảnh hưởng đến thẩm mỹ, loét giác mạc mắt…

Tuy nhiên, nếu phát hiện sớm các dấu hiệu của bệnh và đến ngay bác sĩ chuyên khoa về thần kinh, phục hồi chức năng, tai mũi họng để được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ giảm tỷ lệ, mức độ di chứng.

Người bệnh có thể tự phát hiện qua các biểu hiện như: khó chải răng, khó súc miệng, khó ăn sáng, nhất là khi soi gương thấy mất cân xứng nửa mặt, nhân trung lệch về một bên, môi miệng xếch về một bên, không nhắm kín được mắt ở bên liệt, không huýt sáo, không chúm môi được, có thể bị mất cảm giác nếm ở 2/3 trước của lưỡi và nghe kém.

Ngoài ra, còn có một số dấu hiệu khác như: ù tai, mỏi chân tay bên đối diện với nửa mặt bị liệt, nhắm mắt không kín, nét mặt mất sự linh hoạt, chảy ra nước bọt.

Các dây thần kinh vận động cơ mặt từ trong não đi ra phải chui qua một khe xương hẹp nên khi các dây thần kinh này bị viêm và bị chèn ép thì sẽ xảy ra liệt mặt. Khi bị viêm nhiễm, các dây thần kinh này sưng phù lên, bị kẹt trong hốc xương, gây tổn thương lớp màng bọc bên ngoài dây thần kinh làm cho tín hiệu thần kinh bị cản trở, gây tê liệt và yếu các cơ mặt.

Trời lạnh, cơ thể giảm sức đề kháng, phụ nữ có thai, người mắc bệnh đái tháo đường, người đang bị cảm cúm, người suy giảm miễn dịch là những đối tượng rất dễ bị nhiễm các tác nhân gây viêm nhiễm các dây thần kinh mặt và dẫn tới liệt mặt.

Phòng tránh liệt mặt là một việc làm hết sức quan trọng, cần thực hiện những biện pháp sau: Mặc áo, quàng khăn giữ ấm tai, cổ, bàn chân để lạnh giảm tác động vào dây thần kinh số 7; đêm ngủ phải đắp ấm; tập thể dục thường xuyên; ăn uống đủ chất, tăng cường ăn rau xanh, trái cây chín, uống nước cam, nước chanh hoặc uống bổ sung vitamin C tổng hợp. Khi ra đường hay đến nơi công cộng phải đeo khẩu trang để tránh bị lây nhiễm các bệnh do siêu vi khuẩn. Tránh gió lùa nơi ở, nơi làm việc và phòng ngủ; không nên để quạt, máy điều hòa thổi thẳng vào mặt khi ngủ. Sau khi uống rượu, bia không đi ngoài trời lạnh, tắm lạnh.

Khi phát hiện bệnh phải đến ngay các trung tâm y tế, bệnh viện để được khám, chẩn đoán chính xác, điều trị kịp thời; tránh điều trị bằng những phương pháp dân gian, truyền miệng./.

Bs Hồ Văn Cưng