Giảm sử dụng rác thải nhựa dùng một lần, dễ hay khó?

Thay đổi thói quen

Những ngày gần đây, có dịp đến thăm, làm việc với Công ty (Cty) TNHH Long Vĩ Việt Nam (Khu công nghiệp Xuyên Á, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An), khách đến được mời dùng nước trong ly thủy tinh được rót ra từ bình thủy tinh lấy từ thiết bị lọc nước. Chủ tịch Công đoàn cơ sở Cty - Huỳnh Minh Cảnh giải thích: “Theo quy định từ Cty mẹ ở nước ngoài, trong khối văn phòng, các phòng liên quan trong Cty tại Việt Nam tuyệt đối không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần như chai nước uống nhằm góp phần xây dựng môi trường. Nếu đơn vị nào vi phạm nguyên tắc này, hàng hóa sẽ được từ chối xuất khẩu về Cty mẹ ở nước ngoài”. 

Theo ông Huỳnh Minh Cảnh, thời gian đầu triển khai quy định này, nhiều người cảm thấy bất tiện nhưng đến nay đã trở thành nếp sinh hoạt hàng ngày. 

Chị Nguyễn Minh Trúc, ngụ phường 6, TP.Tân An, tỉnh Long An, chia sẻ, thời gian gần đây, các ngày nghỉ, chị cùng gia đình hay cùng nhau đi uống cà phê. Tại quán cà phê X., khi nhân viên mang ly nước ra với chiếc ống hút làm từ gạo, chị khá ngạc nhiên pha lẫn hài lòng. Chị Trúc nói: “Dùng ly nước với chiếc ống hút gạo khá thú vị. Sau buổi cà phê, tôi bắt đầu lên mạng Internet để tìm hiểu về loại ống hút này và quyết định vào siêu thị tìm mua. Hiện tại, nhà tôi không còn sử dụng ống hút nhựa mà chuyển sang dùng ống hút gạo. Đặc biệt, các con tôi rất thích vì cho rằng đã phần nào làm giảm thiểu ô nhiễm môi trường từ ống hút nhựa”. Chị Trúc nhận xét, nhìn bên ngoài ống hút gạo không sắc nét như ống hút nhựa, dễ bị cong nhẹ khi đưa vào nước, tan rã chỉ sau vài chục phút thấm nước. Nhưng bù lại, ống hút gạo phân hủy nhanh như thực phẩm và hoàn toàn thân thiện với môi trường. 

Sản phẩm ống hút giấy, ống hút gạo và ly giấy được bán tại Co.op Mart Tân An

Còn chị Nguyễn Bé Tư, ngụ phường 4, TP.Tân An, thời gian gần đây, nếu có dịp đi cà phê cùng bạn bè, khi gọi thức uống, chị luôn nói với nhân viên phục vụ không cần dùng ống hút. Ở nhà, chị rất hạn chế sử dụng loại đồ nhựa nào dùng một lần. Mỗi lần có dịp mua thức ăn như phở, hủ tiếu, cơm tấm, chị thường mang theo ca-men inox và yêu cầu người bán để thức ăn vào. Hàng này, đến cơ quan làm việc, chị thường chuẩn bị sẵn nước trà đá chứa trong bình inox giữ nhiệt để dùng. Chị Bé Tư nói: “Trước đây, tôi hay sử dụng đồ nhựa dùng một lần nhưng nay thói quen này rất hạn chế. Tôi nghĩ mỗi người, mỗi nhà hạn chế một chút thói quen này sẽ góp phần làm cho môi trường bớt ô nhiễm hơn”. 

Khó hay dễ?

Những ngày này, khách hàng đến Co.op Mart Tân An (thuộc Saigon Co.op), nếu để ý sẽ nhận thấy trên quầy kệ hầu như không còn bày bán ống hút nhựa mà thay vào đó là ống hút gạo, ống hút giấy. Đại diện Co.op Mart Tân An cho biết, việc không bán ống hút nhựa được thực hiện trên toàn hệ thống Saigon Co.op bắt đầu từ tháng 5-2019 và hành động này nhằm thể hiện vai trò định hướng người tiêu dùng sử dụng sản phẩm có lợi cho môi trường sống. Saigon Co.op được xem là hệ thống bán lẻ đầu tiên tại Việt Nam quyết định không bán ống hút nhựa, mở màn cho một chiến dịch bảo vệ môi trường mới thông qua hành vi tiêu dùng trên kênh bán lẻ hiện đại trên cả nước. Hiện nay, Saigon Co.op chủ động đưa ra lộ trình phù hợp để từng bước giảm thiểu đến mức thấp nhất việc kinh doanh những sản phẩm không có lợi cho môi trường. Saigon Co.op cũng là đơn vị thay túi nylon khó phân hủy thông thường bằng túi nylon tự hủy thân thiện với môi trường. Theo đại diện Saigon Co.op, thay đổi thói quen của người tiêu dùng không dễ nhưng nếu thói quen này được duy trì sẽ thành nếp. Saigon Co.op đã chuẩn bị tốt phương án thay thế phù hợp, vừa không ảnh hưởng đến thói quen của người tiêu dùng, vừa có tác dụng tốt trong việc bảo vệ môi trường. 

Thực tế trong sinh hoạt hàng ngày, đi bất cứ nơi đâu đều có sự hiện diện của sản phẩm nhựa dùng một lần từ ống hút nhựa, ly nhựa, hộp đựng cơm,... Những sản phẩm này đang làm ô nhiễm môi trường sống. Cục Môi trường thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường vừa công bố, Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia xả chất thải nhựa nhiều nhất thế giới, với khoảng 1,8 triệu tấn/năm. Riêng túi nylon, mỗi năm, Việt Nam sử dụng và thải bỏ hơn 30 tỉ túi, nhưng chỉ khoảng 17% được thường xuyên tái sử dụng, số còn lại đều bị thải bỏ sau khi dùng một lần. Do các túi nylon này nhỏ, mỏng, ít có giá trị khi thu gom, tái chế cho nên tồn tại khá nhiều trong các bãi chôn lấp và hầu như không phân hủy, nhất là các túi nylon nếu bị đốt ở các bãi rác hở sẽ gây ô nhiễm môi trường không khí do thải các chất gây ô nhiễm như HCl, VOC, dioxin, Fuaran,...

Mới đây, UBND TP.Đà Nẵng ban hành văn bản về giảm thiểu phát sinh các sản phẩm nhựa dùng một lần, túi nylon khó phân hủy trên địa bàn. Văn phòng UBND TP.Đà Nẵng, các sở, ngành không sử dụng các sản phẩm nhựa khó phân hủy, dùng một lần trong hoạt động của cơ quan, đơn vị, đặc biệt không sử dụng chai nhựa tại các cuộc họp, hội thảo, hội nghị. 

Vào đầu tháng 6/2019, tại lễ ra quân toàn quốc chống rác thải nhựa do Bộ Tài nguyên và Môi trường với UBND TP.Hà Nội và Trung ương Đoàn TNCS HCM tổ chức, Thủ tướng Chính phủ - Nguyễn Xuân Phúc cũng đưa ra lộ trình quản lý, kiểm soát ô nhiễm môi trường do rác thải nhựa, nhất là sản phẩm nhựa dùng một lần và túi nylon khó phân hủy. Theo đó, phấn đấu đến năm 2021, các cửa hàng, chợ, siêu thị ở các đô thị không sử dụng đồ nhựa dùng một lần. Đến năm 2025, cả nước không sử dụng đồ nhựa dùng một lần.

Đã đến lúc người tiêu dùng chúng ta nên từng bước hạn chế tạo ra nguồn rác thải nhựa, nhất là rác thải từ túi nylon, rác thải nhựa dùng một lần ra môi trường thông qua sử dụng các sản phẩm thay thế, có thể tái sử dụng hoặc dễ phân hủy. Thói quen sẽ dễ thay đổi nếu mỗi người tiêu dùng có quyết tâm nhằm mang lại môi trường sống bền vững, hạn chế ô nhiễm môi trường./.

Gia Hân