Nước mắt muộn màng

Ba tôi, người đàn ông gần nửa cuộc đời sống bằng nghề chở nước ngọt bằng chiếc phà gỗ nhỏ sang cồn Sơn, cồn Ấu, cồn Linh. Người đã từng gồng gánh cả gia đình đi qua những ngày đói tưởng đâu sẽ không thể bám trụ nổi ở cái thành phố này nữa, người đã từng cõng tôi đi dọc bên bờ sông lau lách mọc đầy, ba trỏ tay về phía ngoài xa nói rằng: “Con thấy không, đó là sông Hậu, dòng sông đã từng chở che, cưu mang chúng ta! Sau này con có đi đâu cũng đừng quên sông Hậu, đừng quên đất Cửu Long nghĩa tình này, nghe con!”.

Một vụ tai nạn giao thông đã cướp đi đôi chân khỏe mạnh của ba tôi. Ở tuổi xế chiều, chiếc xe lăn là người bạn đường của ba. Xấp vé số kéo ba tôi vào con đường mưu sinh gian khó.

*

*     *

- Mày sang bên kia cồn tìm chị hai mày về đây cho ba, nói với nó về thăm ba, từ hồi má mày mất tới giờ nó đâu có về đây lần nào, sống sao không biết.

Tôi gật đầu mà bồn chồn trong dạ. Hai mươi mốt tuổi, chưa một lần tôi đặt chân lên mảnh đất cồn. Gò đất mọc ngay giữa dòng sông Hậu, cây cối um tùm, đứng bên này sông nhìn sang chỉ thấy mịt mù xanh màu cây cỏ. Ngày chị tôi lấy chồng, má tôi không đưa chị sang sông mà đứng nhìn theo đoàn rước dâu trên dưới hai chục người, xác pháo rụng đầy. Tôi nhìn theo mà ứa nước mắt. Ngày người ta rước chị tôi về cồn, có đàn sáo sậu từ đâu bay về đậu trên ngọn tre, kêu ẽ ọt.

*

*     *

Chị tôi chưa về.

Má cứ nói: “Chị hai mày cãi má, bên này cũng có người thương mà nó không ưng, đi ưng cái người bên kia cồn, cách trở đò ngang, biền biệt gần năm trời rồi, nó có về đây đâu?”. Má tôi muốn sang thăm nhưng ngại nhà chồng của chị, chiều nhớ chị, má đứng bên bờ sông ngó về xóm cồn heo hút mịt mù giữa dòng sông vơi đầy khói sóng. Không thấy chị đâu, má tôi chỉ trông thấy cánh chim trời, thấy sóng nước mù khơi mà lòng vỡ ra thành muôn ngàn cánh sóng…

Tuổi thơ tôi gắn bó với chị hai, người chị có vóc người nhỏ nhắn, tóc dài, làn da ngăm ngăm, mặn mòi. Chị hai không trắng trẻo như những cô gái thị thành khác nhưng vẫn mang dáng dấp của người thiếu nữ Nam bộ xa xưa, dịu dàng, kín đáo. Chị hai tôi không đi học, nhường “suất” đó lại cho tôi. Tôi quay sang nói với chị: “Để sau này em nuôi chị hai suốt đời, suốt kiếp”. Chị hai cười:

- Thôi đi ông tướng, thân ông lo chưa xong, lấy đâu mà lo cho thân tui nữa chứ?

Vậy mà chị lấy chồng, đêm nằm tôi tự hỏi không biết chị hai có nhớ tôi, nhớ ba má hay không? Mấy lần tôi định đi đò sang thăm chị nhưng má cản: “Sông nước nguy hiểm lắm! Chừng nào má đi mày mới được đi, không thì thôi!”. Từ đó, nhớ chị, tôi đứng xa trông nhìn.

Biết chừng nào sáo trở lại thăm cành tre lấp lửng sau hè?...

*

*     *

Đó là một sớm nắng trong, gió sông Hậu thổi vào con hẻm nhỏ dẫn ra bờ sông mát lành, tôi lên đường đi tìm con sáo.

Tôi ra bến đò, đón chuyến đò về cồn Sơn, rõ ràng tôi đã trông thấy con sáo bay về phương đó. Nhưng hình như tôi đã xuống nhầm đò. Mũi đò cứ rẽ sóng, chạy mãi, chạy mãi, xuôi dòng sông Hậu. Đò chở tôi đi đâu? Tôi định hỏi người chạy đò nhưng chắc tại gió sông lạnh quá mà tôi cứng họng, không nói được. Tôi ngủ thiếp đi lúc nào không hay. Đến khi tỉnh giấc, tôi thấy chiếc đò cập vào một bãi bến xa lạ. Tôi bước lên đò lang thang. Một bãi trồng bắp dài tít tắp. Bắp đang trổ trái, râu còn đỏ hồng, bóng lưỡng. Tôi bứt một ít râu bắp vò nát rồi đưa lên mũi ngửi. Tôi đã đi nhầm chuyến đò, không phải về cồn Sơn tìm chị hai tôi mà về một bãi bồi xa xôi, lạ hoắc.

Nắng ngả về Tây. Tôi sực nhớ mình phải quay trở về nhà, kẻo trễ chuyến đò cuối cùng. Chiếc đò vẫn còn đậu ngoài bến sông. Tôi bước xuống đò về cái bến nhớ thương, cái bến quen thuộc, cái bến mà chiều nào tôi với chị hai cũng ra đó gánh nước ngọt sông Hậu mang về chứa đầy cái lu sau nhà. Má nói nước sông Hậu ngọt lắm, phù sa màu mỡ, nước sông mang dư vị mảnh đất quê nhà. Nhưng đó là những ngày xa xưa, lúc chị hai chưa chồng. Người ta trách má tôi gả chị hai sang xóm cồn để chị làm dâu nhà khá giả. Má bùi ngùi khóc. Là chị hai lựa chọn chứ nào phải má tôi đâu? Chính má cũng đâu muốn gả con cho người nhà giàu mà xa xôi, đò ngang cách trở, đường không xa mịt mù nhưng nước sông đong đầy biết lúc nào đó sẽ cuốn chị hai trôi đi, mãi không về…

Sự thật là chị tôi đâu có về?

*

*     *

Tôi vừa bước lên khỏi chiếc đò bỗng nghe tin dữ:

- Phong ơi, nhà mày cháy hết rồi, má mày lạc đâu trong đám cháy rồi, ba mày ngất xỉu, người ta đưa vô bệnh viện rồi.

Tôi bàng hoàng, không kịp nói gì, co chân chạy thật nhanh về ngôi nhà nhỏ cuối con hẻm nghèo thông ra sông Hậu. Căn nhà đang nghi ngút khói. Tôi thét lên. Người ta giữ tôi lại, sợ tôi lao vào đống lửa nguy hiểm. Trời ơi, tôi đau. Giá mà chút nữa thôi má tôi trở về nhà, còn nãy giờ má đi đâu đó, sang nhà hàng xóm hoặc đi chợ, hoặc đi qua cồn tìm chị hai tôi. Má sẽ lại đi trên con đường mòn mấp mô đất đá, đầu đội nón lá, hai tay đánh đùng xa. Má sẽ lại trách tôi bỏ nhà đi đâu mất tiêu từ trưa tới giờ. Má sẽ lại nhắc ba đi bán vé số về trễ dữ thần, coi chừng bữa nay ôm mấy tờ, không khéo mà đổi đời cho coi.

Nhưng má tôi không về. Má tôi về với gió.

Ngày má mất, hình như con sáo báo cho chị hai tôi biết nên chị về, trước khi hàng xóm đem má đi chôn trong lòng đất mẹ. Chị tôi quỳ trước quan tài của má mà khóc nức nở, chị ngất đi tỉnh lại nhiều lần, chị trách mình đã bỏ má sang sông để bây giờ má không còn tồn tại trên thế gian này. Chị ân hận, nhưng mọi chuyện đã quá muộn màng. Người ta có hối hận cách mấy cũng không thể nào quay ngược thời gian, để được sưởi ấm, để được chăm sóc, để được vun vén yêu thương cho những người thân thuộc.

Không kìm nén được lòng, chị hai tôi gào lên:

- Ba ơi, sao ba không cứu được má con, hả ba?

Câu hỏi của chị khiến ba tôi ngỡ ngàng, rồi im thinh, tôi biết lòng ba đang ẩn nhiều xa xót. Sợ ba tổn thương, sợ chị trách lầm, tôi mở miệng nói với chị mà nghẹn ngào:

- Chị hai, sao chị trách ba, má chết là tại lửa, tại lửa…

Đôi chân ba tôi như thế cũng vì lao vào cuộc mưu sinh gánh cả gia đình trên vai, nỗi lo chồng chất. Ba không cứu được má, hàng xóm cũng không thể cứu được má. Đâu ai dũng cảm lao vào lửa đỏ cứu người dưng, ngoại trừ tình thâm máu mủ ruột rà. Tôi gục mặt, khóc. Ngày má mất, tôi thấy con sáo trở về. Cuối cùng thì nó cũng trở về. Nó đậu trên nhành cây sau nhà, gió vờn khúc Nam Ai buồn thương, đứt ruột.

*

*     *

Chị về ở hẳn xóm cồn. Trong căn nhà mới được chính quyền trợ cấp xây dựng, ba con tôi sống những ngày không có má bên cạnh. Ba đi bán vé số, tôi đi học. Năm tôi thi đậu, tôi dự định không học mà đi làm phụ ba tôi. Nhưng ba ngăn. Tôi đốt nhang khấn vái vong hồn của má. Tuy má mất nhưng lúc nào tôi cũng thấy má như đang ở bên cạnh tôi, trao truyền hơi ấm cho tôi. Má động viên tôi, che chở tôi vượt qua những phong ba bão táp.

Sáng hôm đó, tôi đón đò đi qua cồn tìm chị. Cồn tuy nhỏ nhưng đường đi quanh co lắt léo. Con đường uốn cong bờ tre, con đường thẳng tắp bên ao đầm và gập ghềnh nối từ đầu cồn đến cuối cồn. Tôi thả bộ dưới lũy tre xạc xào gió. Người bán nước ở túp lều nhỏ chỗ bến đò chỉ tôi nhà chồng chị phía cuối cồn. Tôi cứ nhắm đường mà đi.

Căn nhà được xây theo kiểu nhà Nam bộ cổ xưa, sân tráng xi măng, phía trước là hàng cau còn phía sau là vườn cây xum xuê rậm rạp.

“Ầu ơ, gió đưa gió đẩy

Về rẫy ăn còng

Về sông ăn cá

Về đồng ăn cua…”

Chao ôi, giọng ai nghe sao giống giọng chị hai tôi quá đỗi. Đúng rồi, là chị hai tôi. Chị đang ru con. Chị đã có con rồi sao, đứa nhỏ gọi tôi là gì đây? Hình như là cậu. Mà sao tiếng ru của chị nghe ngọt ngào quá. Trong buổi trưa an giấc, tôi thấy mình hệt như những ngày thơ trẻ nằm trên cánh võng sau nhà có gió sông Hậu thổi vào mát rượi, chị tôi tay cầm võng đưa đều, hát ru tôi cũng bằng bài hát ngọt ngào, thân thương đó.

Tôi gọi chị hai. Nghe tiếng tôi gọi, chị tôi ngoái lại nhìn. Mắt chị tôi đỏ hoe, rơm rớm.

Tôi nói:

- Về chị ơi! Về với ba, với em, chị đừng bỏ mặc ba con em nữa. Ba không có lỗi. Lỗi tại ông trời…

Chị tôi không kìm được nước mắt, khóc thành lời.

Ngoài kia, sóng nước Hậu giang vẫn ngọt ngào vỗ bờ muôn thuở… Chúng tôi cùng trở về ngôi nhà nhỏ trong xóm nghèo. Trên đò, chị tôi một tay bồng con, một tay che nón lá sợ con chị bị nắng. Thi thoảng, chị hai tôi lại đưa tay lau mồ hôi trên vầng trán của tôi. Mặc cho tôi đã lớn. Còn tình yêu của chị hai dành cho tôi thì chẳng bao giờ đổi thay.

Chị hai nói:

- Nhìn cảnh này chị nhớ lại hồi xưa quá Phong. Hồi xưa má cũng từng dắt hai chị em mình đi đò. Má bồng em, chị ngồi trước, má cứ nhắc hoài “vịn cái be xuồng cho chắc, sóng đánh dữ lắm”.

Tôi cười cười. Nhớ má. Còn con sáo, tôi không nhớ nó nữa, cũng không hờn nó nữa. Nó đã về với vùng quê xa xưa nơi nó sống những ngày rất đỗi bình yên, an trú.

Tôi nhìn mặt nước sông quê. Bóng con đò hiền lành ngả nghiêng, dập dềnh trên sóng. Và đâu đó trong lòng sông sâu thẳm, tôi bắt gặp bóng dáng má hiền lành, mỉm cười với những đứa con yêu./.

Hoàng Khánh Duy