Vụ án bao chiếm đất công chia cho người dân thu tiền bất chính: Những món nợ trên vai người nghèo do nhẹ dạ cả tin

Bị cáo Nguyễn Thị Lê

Vay tiền giao cho bị cáo

Dù phiên tòa xét xử đối với bị cáo Nguyễn Thị Lê (54 tuổi, ngụ thị trấn Vĩnh Hưng, huyện Vĩnh Hưng, tỉnh Long An) và Nguyễn Văn Xem (51 tuổi, ngụ xã Thuận Nghĩa Hòa, huyện Thạnh Hóa) về tội “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” được thông báo lúc 7 giờ 30 phút mới bắt đầu nhưng từ 6 giờ sáng, một số bị hại đã có mặt tại tòa. Đa số họ đều là những người nghèo, có hoàn cảnh khó khăn hoặc thậm chí là rất nghèo.

Nơi xảy ra vụ việc tại ấp 4, xã Thạnh Lợi, huyện Bến Lức nhưng những bị hại trong vụ án đến từ khắp các địa phương trong tỉnh: Bến Lức, Thạnh Hóa, Thủ Thừa, Châu Thành, Tân Thạnh, thậm chí là cả những huyện biên giới xa xôi như Đức Huệ, Vĩnh Hưng cũng có. Tất cả chỉ vì tin lời Lê khi hứa “Nhà nước có chủ trương chia đất cho người nghèo tại khu D, cặp kênh Bà Kiểng, ấp 4, xã Thạnh Lợi, huyện Bến Lức (dự án 773 trước đây)”. Tin lời Lê, nhiều hộ nghèo đã làm đơn xin đất và ủy quyền cho Lê làm đại diện khiếu nại. Ngay sau đó, Lê đã đại diện các hộ dân nghèo làm đơn gửi UBND huyện Bến Lức xin được cấp đất. Tuy nhiên, UBND huyện Bến Lức có văn bản trả lời là chưa có chủ trương cấp đất. Xin đất không thành và để cho các bị hại tin tưởng, Nguyễn Thị Lê và Nguyễn Văn Xem tiếp tục tung tin chính quyền sẽ cấp đất cho dân nghèo, đồng thời đưa các giấy tờ liên quan đến dự án 773 cho các bị hại xem. Ngoài ra, Lê còn đăng lên mạng xã hội Facebook có tên “Nguyễn Lê” các hình ảnh, video clip về việc Lê đang xây nhà tại khu đất thuộc dự án 773 và nội dung các cuộc đối thoại giữa Lê và chính quyền địa phương với những lời lẽ, hành vi khiêu khích, xúc phạm cán bộ. Dù không được cấp phép nhưng Lê và Xem đã tự ý đo vẽ, sơn xịt phân chia đất tại khu vực này và giao cho người dân nhiều lô đất với diện tích mỗi lô 1.500m2.

Tin tưởng việc Nhà nước sẽ cấp đất và Lê là người đứng lên đấu tranh bảo vệ cho họ, cũng như hy vọng vào một “mảnh đất cắm dùi”, các bị hại đã vay mượn người thân, họ hàng giao tiền cho Lê và Xem để lo chi phí xin cấp đất. Thậm chí, nhiều người dân còn bị Lê kích động tụ tập, chống đối chính quyền khi được tuyên truyền, vận động.

Sau thời gian dài vận động nhưng không nhận được sự hợp tác, ngày 06/4/2018, tổ công tác huyện Bến Lức đã tiến hành kiểm đếm, tháo dỡ gần 200 chòi lá dựng tạm bợ, trái phép tại khu đất Lê cùng các hộ dân bao chiếm. Tưởng rằng sự việc khép lại nhưng bằng những lời lẽ xuyên tạc, Lê tiếp tục vận động người dân đóng tiền để Lê và Xem có chi phí thuê luật sư và trực tiếp ra Hà Nội khiếu kiện. Thậm chí, Lê còn thuê một số nhà báo với chi phí 35 triệu đồng/bài viết để người dân tin tưởng tiếp tục giao tiền cho Lê và Xem. Tổng số tiền 31 bị hại đã giao cho Lê và Xem lên đến 1,3 tỉ đồng.

Trót vay tiền giao cho Lê và Xem nhưng phần đất Lê giao bị cưỡng chế, tháo dỡ, không như cam kết của Lê nên đến tháng 6-2018, các bị hại đã có đơn tố cáo Lê và Xem có hành vi “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, người bị chiếm đoạt ít nhất là 5 triệu đồng, cá biệt có người đã giao cho Lê và Xem số tiền lên đến 200 triệu đồng.

Bị cáo Nguyễn Văn Xem

Món nợ oằn vai người nghèo

Đến khi phiên tòa được mở, sau những phân tích của Viện Kiểm sát và Hội đồng xét xử, nhiều bị hại mới vỡ lẽ “mình bị lừa” và những lời hứa trước đây của “cô Lê”, “anh Xem” chỉ là những lời hứa suông. 

Thậm chí, tại phiên tòa, trước nhiều chứng cứ và bị cáo Xem thừa nhận việc làm vi phạm pháp luật khi nghe thông tin từ Lê đã tích cực thực hiện, thu tiền của người dân, nhưng bị cáo Lê vẫn cho rằng việc làm của mình không phạm tội. Đã thế, Lê còn một mực cho rằng các bị hại tự nguyện đóng tiền cho mình làm chi phí đi khiếu kiện, lấy đất cho người dân. Trước lời lẽ của Lê, nhiều bị hại khẳng định nếu Lê không chia đất, không hứa sẽ lo giấy tờ thì họ sẽ không bao giờ vay mượn tiền để đưa cho Lê và Xem.

Bị hại Lê Văn Tắc (xã Thuận Nghĩa Hòa, huyện Thạnh Hóa) cho biết: “Do nhà nghèo nên khi hay tin cô Lê nói Nhà nước cấp đất cho người nghèo nên tôi đăng ký xin đất. Cô Lê yêu cầu đóng 20 triệu đồng làm chi phí giấy tờ để được nhận 1 lô đất. Cô còn dặn, sau khi giao tiền phải thực hiện nguyên tắc không nghe - không biết - không thấy, nếu không cô sẽ giao đất cho người khác. Gia đình tôi không có cũng cố vay mượn người thân để có được 20 triệu đồng đóng cho cô Lê để mong có mảnh đất ổn định cuộc sống. Giờ tôi chỉ mong cô Lê trả lại tôi số tiền đó, chứ gia đình tôi nghèo, kiếm đâu ra số tiền đã vay mượn”. Còn bị hại Nguyễn Thanh Phong (xã Mỹ An, huyện Thủ Thừa), người được Lê chia cho 1/2 lô đất cũng cho rằng, số tiền 10 triệu đồng ông đã giao cho Lê là do gia đình ông lấy hụi nóng, giờ Lê không trả, ông cũng chưa biết xoay sở ra sao.

Suốt một ngày dài xét xử, liên tục là những lời bao biện của Lê nhằm hợp thức hóa hành vi vi phạm của mình. Tuy nhiên, đến cuối ngày xét xử, khi được nói lời sau cùng, bị cáo Lê mới thừa nhận mình hạn chế hiểu biết pháp luật mới dẫn đến việc làm sai trái và mong Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt. 
Hy vọng về một “mảnh đất cắm dùi” của người dân đã vỡ tan, nhưng cay đắng hơn đó là những khoản nợ, những món tiền trót vay lại càng đè lên vai những người dân nghèo - những người đã trót tin vào lời hứa của Lê và Xem.

Nhật Minh