Đông Trùng Hạ Thảo

Từ lâu, y học cổ truyền đã xem ĐTHT như vị thuốc để trị bệnh viêm phế quản, ho lâu ngày, ho ra máu, hen suyễn, ho lao, bồi bổ cơ thể. Trong Đông y, ĐTHT được xếp vào nhóm thảo dược có tính ấm, vị ngọt, quy vào hai tạng là kinh thận và phế, mang đến tác dụng bổ phế, ích can thận, bổ tạng phủ, hóa đàm, chỉ huyết và bổ tinh tủy … Y học hiện đại cũng đang phát triển các sản phẩm chế biến từ ĐTHT. Từ mật ong pha thêm ĐTHT tới các sản phẩm làm đẹp có sự kết hợp giữa collagen và ĐTHT hay các loại sữa uống để phục hồi sức khỏe cho bệnh nhân đái tháo đường, bệnh nhân sau phẫu thuật, bệnh nhân ung thư,…

Xuất xứ: ĐTHT là dược liệu quý, có khoảng 400 loài ĐTHT, hầu hết có nguồn gốc từ Bhutan, vùng cao nguyên Tây Tạng Trung Quốc, Hàn Quốc, Nepal, Thái Lan và Việt Nam. Loài dược liệu được biết đến nhiều nhất có tên khoa học là Cordyceps sinensis Ophiocordycipitaceae.

ĐTHT là sự kết hợp giữa sâu non (ấu trùng bướm) của loài Thitarodes và loài nấm ký sinh Cordyceps sinensis có thân dài bằng ngón tay màu nâu hoặc nâu hơi nâu. Về bản chất, ĐTHT là một loại nấm sống ký sinh, phát triển trên ấu trùng của sâu bướm. Có tên ĐTHT vì mùa đông, khi các ấu trùng sâu bướm vùi mình vào lớp đất để ngủ đông (đông trùng) tạo cơ hội cho loài nấm Cordyceps sinensis xâm nhập và ký sinh. Đến mùa hạ loài nấm này phát triển mạnh mẽ, hút hết các chất dinh dưỡng bên trong ấu trùng và vươn dài cơ thể giống với hình dáng các loài thực vật (hạ thảo).

ĐTHT có thể được chế biến dưới dạng tươi được bảo toàn hình dạng tự nhiên và được khai thác ngay trong vòng 1 tháng trở lại, khi bảo quản ở nhiệt độ phù hợp sẽ giữ được hàm lượng dinh dưỡng và hoạt tính sinh học tối đa và dạng khô bằng cách đem sấy lạnh ĐTHT tươi bằng phương pháp sấy đối lưu hoặc thăng hoa vẫn giữ được hàm lượng dược chất cao. ĐTHT khô bảo quản được lâu, sử dụng thuận tiện và dễ vận chuyển.

Đông Trùng Hạ Thảo được xem như một vị thuốc quý vì có nhiều lợi ích cho sức khỏe:

- Tăng cường miễn dịch nhờ việc kích thích thực bào và tăng sản xuất bạch cầu đơn nhân là những yếu tố tham gia vào quá trình miễn dịch. Trong ĐTHT có hàm lượng vitamin A, vitamin C, nguyên tố hiếm Selen,… giúp tăng khả năng bảo vệ cơ thể trước các vi khuẩn có hại và giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh.

- Bổ dưỡng: ĐTHT cung cấp cho cơ thể năng lượng đồng thời giúp giấc ngủ ngon hơn, phục hồi sức khỏe cho người suy nhược và người suy dinh dưỡng… chiết xuất dạng nước dễ hấp thu thích hợp với người mới ốm dậy, người cần phục hồi nhanh sau phẫu thuật .

- Ổn định đường huyết: ĐTHT giúp ổn định chỉ số đường huyết, giảm thiểu biến chứng gây ra bởi bệnh đái tháo đường hay huyết áp cao.

- Tốt cho gan: Dược liệu chứa hoạt chất Cordycepin và Polysaccharides giúp gan giải độc nhanh hơn, hạn chế nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ và phục hồi chức năng gan, cải thiện tình trạng viêm gan siêu vi, xơ gan,...

- Tăng cường chức năng thận: giúp đào thải độc tố, bổ sung thận khí, giảm tình trạng bí tiểu, tiểu đêm nhiều lần, tiểu rắt, phòng tránh sỏi thận,…

- Tốt cho phổi: Do ĐTHT chứa lượng axit amin dồi dào giúp làm sạch phổi và hồi phục những tế bào nang phổi đã bị tổn thương, hỗ trợ điều trị hen suyễn, viêm phế quản, tắc nghẽn phổi…

- Tăng cường chức năng hệ tim mạch: Do có chứa đường D-mannitol hỗ trợ khả năng giữ nhịp tim ổn định và nâng cao chức năng hoạt động của tim mạch, giúp tăng tuần hoàn máu, lưu thông khí huyết, phòng ngừa bệnh viêm cơ tim, tắc nghẽn động mạnh, đột quỵ. Cordiceptic acid trong ĐTHT có tác dụng thúc đẩy sản sinh hồng cầu trong máu, giảm thiểu cholesterol xấu và ngăn ngừa một số bệnh lý tim mạch.

- Với hệ thần kinh: Hoạt chất Adenosine trong ĐTHT tăng tuần hoàn não giúp đầu óc minh mẫn, tinh thần thoải mái.

- Tăng cường sinh lý cho nam giới: ĐTHT thúc đẩy cơ thể sản sinh nội tiết tố nam Testosterone, giúp bổ thận, cải thiện tình trạng rối loạn cương dương, tăng ham muốn, hỗ trợ điều trị vô sinh hiếm muộn ở nam giới.

- Chống ung thư: ĐTHT  làm giảm các tác dụng phụ do xạ trị gây ra, phổ biến nhất là tình trạng giảm bạch cầu. Cordycepin trong ĐTHT có tác dụng ức chế khối u trong cơ thể và hỗ trợ đào thải độc tố ra ngoài, ngăn ngừa khối u tái phát.

- Chống lão hóa: Nhờ khả năng chống lại các gốc tự do mà ĐTHT có thể ngăn chặn và giảm các phản ứng oxy hóa xảy ra trong cơ thể, hạn chế sự oxy hóa tế bào, giúp chống lão hóa cơ thể.

Mặc dù ĐTHT mang lại nhiều lợi ích cho người trung niên cho tới người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp, hô hấp, người bị suy yếu miễn dịch hay đang điều trị khối u, nhưng ĐTHT vẫn chống chỉ định trên những đối tượng sau: Trẻ dưới 5 tuổi, người bị rối loạn đông máu, người bị đa xơ cứng, lupus, viêm khớp dạng thấp, người chuẩn bị phẫu thuật.

Hiểu rõ về lợi ích của ĐTHT, người tiêu dùng phải tìm hiểu kỹ về thương hiệu sản xuất và nhà phân phối có uy tín, đọc kỹ thông tin sản phẩm, thời hạn sử dụng, cách bảo quản và hướng dẫn sử dụng in trên sản phẩm để chăm sóc tốt sức khỏe bản thân và gia đình./.

DSCKII. Lý Thị Nhất Định