Ấm mãi những bản tình ca

Trước khi rời "cõi tạm", nhạc sĩ Trịnh Công Sơn để lại cho đời hơn 600 bản tình ca với nhiều thể loại khác nhau, nhưng chủ yếu dòng nhạc nhẹ trữ tình, lãng mạn. Có thể nói, hầu như những bài ca do ông sáng tác đều xoáy sâu vào thân phận con người, thân phận một cuộc đời cụ thể nhưng khi lời ca được cất lên, người ta tìm thấy bóng dáng của mình trong đó. Để rồi họ ưu tư phải sống thế nào cho tốt hơn, nhân ái hơn, vì cái chung nhiều hơn, bớt đi phần ích kỷ. Có bài hát chỉ cần cất lên ca từ đầu tiên thôi cũng cảm nhận được ông viết từ gan ruột. Nói đúng hơn là viết từ triết lý vốn sống, từ tâm hồn nhạc sĩ. “Hạt bụi nào hóa kiếp thân tôi để một mai tôi vươn hình hài lớn dậy, ôi cát bụi tuyệt vời, mặt trời soi một chốn kiếp chơi” (Cát bụi).

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn (Ảnh TL)

Có những bài ca với tiết tấu rộn ràng, sôi động nhưng lại như một lời hiệu triệu, mời gọi tha thiết cộng đồng, không phân biệt đẳng cấp, tôn giáo, nam nữ, giàu nghèo, hãy nắm tay nhau xây dựng đất nước phồn thịnh, hướng tới tương lai tươi sáng của dân tộc. “Rừng núi dang tay nối lại biển xa, ta đi vòng tay lớn mãi để nối sơn hà, mặt đất bao la, anh em ta về, gặp nhau mừng như bão táp, quay cuồng trời rộng, bàn tay ta nắm quay tròn một vòng Việt Nam” (Nối vòng tay lớn). Có bài ca viết mà như nói, hát mà như trải lòng tự sự. Cuộn gói trong đó là thân phận của mỗi con người, mỗi cuộc đời với đầy ắp sự trải nghiệm. Ở góc cạnh riêng tư, ông có thể chạm đến ngõ ngách sâu nhất của trái tim đa cảm. “Nắng có hồng bằng đôi môi em. Mưa có buồn bằng đôi mắt em. Tóc em từng sợi nhỏ. Rớt xuống đời làm sóng lênh đênh (Như cánh vạc bay).

Cái tài hoa của nhạc sĩ họ Trịnh không chỉ thể hiện ở độ sắc sảo của ca từ mà thể hiện ở tính cộng đồng rộng rãi. Bằng tài năng âm nhạc, ông lôi cuốn cả cộng đồng siết chặt tay vì quyền sống con người bằng những ca từ luôn nóng hổi và không bao giờ phôi phai theo dòng chảy thời gian. “Dòng máu nối con tim đồng loại, dựng tình người trong ngày mới, thành phố nối phương xa vời vợi” (Nối vòng tay lớn). Có những bài ca đưa vào danh sách “những bài ca bất tử”. Đỉnh cao của những bài ca ấy là ca khúc Diễm xưa. Hầu hết thế hệ người Việt sinh trong thời chiến, không ai không thuộc ca khúc này.

Mỗi khi lời ca cất lên, một cảm giác buồn man mác trong lòng nhớ về kỷ niệm một thời phiêu lãng hoặc nhớ về mối tình đẹp từng đi qua trong đời. Nhưng đó chưa phải là điểm mấu chốt của bài hát, mà chính là thông điệp “ký ức” và “sống chậm”. Mặc dù những ca từ không hề có chữ “sống chậm”. “Mưa vẫn mưa bay trên tầng tháp cổ. Dài tay em mấy thuở mắt xanh xao. Nghe lá thu mưa reo mòn gót nhỏ. Đường dài hun hút cho mắt thêm sâu”.

Để lại cho đời hơn 600 bản nhạc Việt với nhiều thể loại khác nhau. Đó là công trình âm nhạc đồ sộ của một nhạc sĩ tài danh nhưng cái mà làm cho các thế hệ người Việt nhớ mãi về ông là “linh hồn” trong mỗi ca khúc. Nhạc sĩ Hồng Sơn ở Vùng 2 Hải quân nhận xét: “Mỗi lần hát nhạc Trịnh, mình như tìm thấy mình trong đó. Nghe nhạc Trịnh khiến người ta sống chậm lại, nhân ái hơn, ngẫm nghĩ việc mình làm để sống tốt hơn, có trách nhiệm với Tổ quốc hơn. Đó là trục thông điệp mà không một nhạc sĩ nào làm được. Chính vì thế, trong những quán cà phê, hay góc phố, người ta vẫn nghe nhạc Trịnh. Nghe để ngẫm về cuộc đời”.

Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn sinh ra tại làng Minh Hương, tổng Vĩnh Tri, huyện Hương Trà, tỉnh Thừa Thiên Huế. Ông là nhạc sĩ lớn trong làng âm nhạc Việt Nam. Những tác phẩm để lại cho đời ngoài giá trị về văn hóa - thẩm mỹ, còn có giá trị định hướng tư tưởng, hướng con người vươn tới cái hay, cái đẹp. Gói trong hơn 600 ca khúc là thông điệp “nhân ái, sống chậm, hãy yêu cuộc sống mình đang có”. Trong cuộc đời và sự nghiệp của Trịnh Công Sơn, những giai nhân đi qua cuộc đời ông cũng lãng mạn như giai điệu bài hát. Và đó chính là chất xúc tác, sự chắp cánh để ông thăng hoa thành những bài ca để đời./.

Mai Thắng