Bất ngờ phát hiện siêu Trái đất cách chúng ta chưa đầy 20 năm ánh sáng

Hình ảnh minh họa về GJ 251c ở phía trước với hành tinh GJ 251b, ở phía sau, gần ngôi sao lùn đỏ của nó hơn (Ảnh: Đại học California)

Hành tinh này có tên GJ 251c, quay quanh một sao lùn đỏ ở chòm Song Tử (Gemini), cách Trái đất chỉ khoảng 18,2 năm ánh sáng. Với khối lượng gấp khoảng 4 lần Trái đất, GJ 251c được xếp vào nhóm "super-Earth", tức là những hành tinh đá có kích thước và khối lượng lớn hơn Trái đất nhưng nhỏ hơn sao Hải Vương.

"Chúng ta chưa thể khẳng định hành tinh này có bầu khí quyển hay sự sống, nhưng đây là một ứng cử viên đầy hứa hẹn cho các sứ mệnh nghiên cứu trong tương lai", giáo sư Suvrath Mahadevan, Đại học Penn State (Mỹ), cho biết.

GJ 251c được phát hiện nhờ phương pháp vận tốc xuyên tâm (radial velocity), theo dõi dao động rất nhỏ của ngôi sao khi chịu tác động hấp dẫn từ hành tinh quay quanh. Sau hơn 20 năm quan sát liên tục, nhóm nghiên cứu ghi nhận dấu hiệu "lắc nhẹ" đặc trưng của GJ 251, hé lộ sự tồn tại của hành tinh mới này.

Hệ sao GJ 251 từng được biết đến với một hành tinh khác, GJ 251b, phát hiện năm 2020. Bằng cách kết hợp dữ liệu cũ và mới thu được từ các kính thiên văn tại Mỹ, nhóm nhà khoa học sử dụng máy quang phổ Habitable-Zone Planet Finder (HPF) tại Đài quan sát McDonald (Texas) và NEID spectrograph tại Kitt Peak (Arizona) để xác nhận một tín hiệu thứ hai, tương ứng với hành tinh GJ 251c có chu kỳ quỹ đạo 54 ngày quanh sao chủ.

Theo các nhà khoa học, GJ 251c nằm vừa vặn trong vùng có thể tồn tại nước lỏng, yếu tố quan trọng nhất cho sự sống như chúng ta biết. Tuy nhiên việc xác định xem hành tinh này có bầu khí quyển, hay liệu nó có bị bức xạ của sao chủ tước mất khí quyển, vẫn là câu hỏi mở.

Ngôi sao chủ GJ 251 là sao lùn đỏ, loại sao phổ biến nhất trong Dải Ngân hà, nhưng cũng nổi tiếng "nóng tính", thường xuyên phun ra các đợt bão từ cực mạnh có thể "lột trần" khí quyển của hành tinh xung quanh. 

Các hệ nổi tiếng như TRAPPIST-1 hay Proxima Centauri b từng được kỳ vọng có sự sống, nhưng quan sát từ kính James Webb (JWST) cho thấy phần lớn các hành tinh này không còn khí quyển đáng kể.

Tuy nhiên GJ 251c có thể là ngoại lệ. Do ngôi sao của nó nóng hơn và lớn hơn các sao lùn đỏ khác một chút, vùng có thể ở được cũng nằm xa hơn, giúp hành tinh này tránh được phần nào "cơn giận" của sao chủ. Nếu GJ 251c có một từ trường mạnh và bầu khí quyển dày, nó có thể bảo vệ mình khỏi gió sao và giữ lại điều kiện ổn định cho sự sống.

Hiện tại kính James Webb chưa đủ khả năng khảo sát bầu khí quyển của hành tinh này vì khoảng cách và độ sáng thấp. Các nhà khoa học kỳ vọng các kính thiên văn thế hệ mới như Habitable Worlds Observatory, dự kiến phóng vào thập niên 2040, có thể trực tiếp thu nhận ánh sáng phản xạ từ GJ 251c và xác định thành phần khí quyển của nó.

"Chúng ta đang ở rìa giới hạn công nghệ. Cần những kính viễn vọng lớn hơn, chính xác hơn để có thể 'nhìn thấy' thế giới này", nhà nghiên cứu Corey Beard, Đại học California Irvine, nói.

Dù vậy phát hiện GJ 251c là một bước tiến quan trọng trong hành trình tìm kiếm những thế giới có thể sinh sống. Nhưng để biết GJ 251c có thực sự là một 'ngôi nhà thứ hai' hay không thì chúng ta vẫn còn rất nhiều điều phải nghiên cứu.

Nghiên cứu được công bố ngày 23/10 trên The Astronomical Journal./.

Theo Báo Tuổi Trẻ

Nguồn: https://tuoitre.vn/bat-ngo-phat-hien-sieu-trai-dat-cach-chung-ta-chua-day-20-nam-anh-sang-20251025113016917.htm