Khu vườn của má

Ảnh minh họa: Internet

Má bắc nồi cá kho lên bếp củi, vừa khom người hì hục thổi lửa, vừa ho sằng sặc. Nhà có bếp ga đã lâu nhưng má vẫn nấu ăn bằng bếp củi mỗi ngày. Má bảo nấu bếp ga má ăn không ngon miệng, cái mùi tro trấu quyện với mùi than củi mới làm má cảm thấy ngon. Má nói thế cũng đúng nhưng cũng có thể má tiếc mớ rơm, mớ củi trong vườn nhà. Nhưng khổ nỗi, chỗ má bắc bếp củi nấu là nhà bếp trong ngôi nhà ba tầng kiên cố xây theo kiểu biệt thự Pháp của anh chị Hai mới vừa hoàn thành tháng vừa rồi. Chị Hậu - vợ anh Hai, là dâu không dám nói trước mặt má nhưng hễ má ra vườn quét lá là chị lại vặn sườn anh Hai chì chiết:

- Biết vậy tôi cho thợ bêtông luôn cái hè sau nhà cho sạch sẽ, không cây cối, rơm rạ, củi nẻo gì hết. Ai đời nhà biệt thự mà mỗi lần bạn bè đến lại thấy cái bếp củi chình ình cạnh bếp ga. Họ nói tôi là nửa mùa đấy!

Anh Hai không dám cãi, lựa lời to nhỏ:

- Thôi mà em, tháng sau má sang nhà chú Ba ở rồi!

- Ơ hay, mỗi người nuôi má một tháng luân phiên chớ có phải má ở hẳn bên ấy đâu. Anh tính ru… ngủ tôi à! Tôi không muốn mang tiếng con dâu - mẹ chồng. Anh làm gì làm, tháng sau tôi không muốn thấy khói củi ám bếp nhà mình nữa!

Chị Hậu đon đả dắt xe ra ngoài, bỏ lại phía sau anh Hai đang mặt mày méo xệch đứng trồng người như bù nhìn rơm. Nói cho rành rọt thì lâu nay chị Hậu cũng chẳng bếp núc gì, đường đường là công chức có địa vị, sáng có xe rước, tối về anh Hai đã cơm nước đủ đầy, chị chỉ việc ăn thôi. Trước khi xây nhà, má có bảo để lại cho má cái vườn sau để má tự do đi lại chăm bẵm luống rau, con gà. Già rồi, bao năm nhà phên tre, nay cứ nghe mùi vôi vữa má lại thấy lạnh người và chua miệng. Anh Hai cũng chẳng sĩ diện gì với ai, tính để lại cho má vui. Nhưng kẹt nỗi chị Hậu sĩ với thiên hạ rằng người có học, làm cao mà nhà lại không có phong cách, không tân tiến chút nào. Chị bảo đốn hết cây cho đỡ vướng mắt. Anh Hai không dám cãi. Má buồn mấy hôm. Lúc xây tường rào, má ra chặn thợ lại, bảo để lại cái vườn cho má ra vô, "đừng chặt trụi cây cối bao năm, đừng bêtông hết mà con gà bới gãy móng mấy đứa ơi". Má đứng dang tay như ngày xưa chặn lũ giặc phá làng. Anh Hai sợ quá, chạy ra quỳ xuống nói tốp thợ thôi thôi, cứ xây rào nhưng để vườn lại. Chị Hậu từ trên lầu nhìn xuống mặt tối sầm lại nhưng kìm mình chặn cổ họng không lên tiếng. Chỉ còn biết chì chiết anh Hai mỗi đêm.

Má sang nhà anh Ba ở được đúng một ngày. Sáng sớm hôm sau khi gà còn chưa cất tiếng gáy, chị Hậu đã lôi anh Hai khỏi giường ra phía ban công nhìn về phía vườn lên giọng chắc nịch:

- Tôi nói anh nghe nhé, nhân tiện má sang chú Ba tháng sau mới về, anh gọi thợ đến bêtông cái hè sau nhà cho tôi. Chuyện đã rồi, chắc má cũng không biểu anh phải cạy bêtông lên mà trồng chuối, trồng tre lại đâu.

Anh Hai mặt còn ngáy ngủ, dù từ lâu cũng không muốn bêtông hết cái sân nhà nhưng anh sợ vợ nổi tiếng vùng này chẳng ai không biết. Cũng được má cho học hành đàng hoàng, cũng từng làm lương có đồng ra, đồng vào với thiên hạ nhưng từ khi vợ lên chức to thì chẳng ai thấy anh đi làm nữa, hàng ngày ở nhà lo cơm nước và đưa đón hai đứa con đi học là chính. Mấy lần đám giỗ, má và mấy em có nói anh đi làm lại đi…, chứ đàn ông đàn ang mà ai ngược đời thế. Anh Hai nhìn chị Hậu, chị Hậu hất mặt ra ngoài sân như tìm thứ gì đó. Anh vừa nói, vừa nhăn trán như thanh minh rằng anh muốn chăm cho sắp nhỏ “cứng cáp” một chút nữa rồi sẽ đi làm lại. Tụi nó mới vào cấp ba thôi, còn nhỏ dại lắm! Thế nhưng mãi đến khi hai đứa con đã tốt nghiệp cấp ba, rồi đi du học ở nước ngoài hết mà cũng chẳng thấy anh Hai đi làm lại. Có ai đó nhắc thì anh cũng ậm ừ, giờ lớn tuổi rồi, có nơi đâu nhận nữa đâu. Thôi ở nhà nội trợ phục vụ gia đình cũng là lao động chính đáng mà! Lúc nào nói đến đấy, anh Hai cũng quay mặt đi chỗ khác. Má và các em vẫn cứ giục anh Hai đi làm lại chứ ai đời đàn ông mà để mang tiếng ăn bám bao giờ. Nhưng lòng anh Hai thì cứ như có chân chì kéo xuống, nặng trĩu, buồn thiu.

Sau lời chị Hậu, Anh Hai ậm ừ rồi nhấc máy gọi cho thợ. Chị Hậu thấy vậy yên tâm vào trong thay bộ váy mới trắng tinh. Chị nói phải đi công tác hơn tuần mới về. Chị muốn khi về thì cái vườn sau lát đá nền đã lên vân trắng tinh như màu váy của chị, muốn anh cho thợ lắp thêm một bộ bàn ghế đá, trên bàn có một bức tượng thần vệ nữ ôm bình nước hoặc một bộ đèn đồng kiểu châu Âu để thắp sáng hàng đêm. Ở góc vườn làm một hồ cái Koi với hòn non bộ theo kiểu Nhật. Nơi này sẽ là nơi để tiếp khách hoặc tổ chức các buổi party có thịt nướng, sâm banh,... Chị cảm thấy tất cả những điều đó mới xứng đáng với địa vị chị đang có. Chị không coi thường chồng mình, chị vẫn sẽ giới thiệu người lên mọi ý tưởng là chị nhưng để có được tất cả mọi thứ hoàn hảo này thì chồng chị đã dày công thực hiện. Chị vẫn sẽ ghi công anh với mọi người rằng cũng nhờ bàn tay anh hỗ trợ mà chị có hai đứa con chăm ngoan, học giỏi, có mẹ chồng luôn mạnh khỏe, an vui. Thời đại nào rồi chứ, chị muốn mọi người thấy sự hiện đại, linh hoạt trong chuyển đổi vai trò của người phụ nữ hôm nay. Chị là chủ gia đình này, chị có cái quyền mà lâu nay đàn ông đương nhiên có, rằng: “Đằng sau một người phụ nữ thành công luôn có một người đàn ông không nên xấu hổ”. Tà váy trắng của chị nhún nhảy khi đôi chân tròn lẳn bước lên xe hơi. Cánh cửa đóng rầm lại. Chuyến công tác của một phụ nữ tân thời lao nhanh để lại một vệt bánh xe màu đen sắc dài trên nền bêtông trắng toát.

*

*     *

Má bỏm bẻm nhai trầu, miệng đỏ au au nhìn ra phía bụi chuối có con gà mẹ dẫn đàn con thong thả bới gốc tìm giun. Mắt má không còn tỏ như xưa, chân cũng đã yếu. Má ra vườn bằng cái cảm quan của sự thân thuộc. Má biết, nếu má có ngã thì cũng có luống rau, gốc khoai đỡ lấy má. Má không phải không thích sự tinh tươm, sạch sẽ nhưng má muốn các con, các cháu được hít thở mùi của quê hương chứ không phải là sự ngồn ngột của mùi vật liệu nhân tạo. Má vừa nhai trầu, vừa nghĩ ngợi rồi “chút chút” cho đàn gà đến gần chân mình, rắc thêm cho chúng vài hạt bắp, hạt lúa. Má cười ngước nhìn bóng tre cong mình tỏa bóng che mặt trời...

Tiếng xe ôtô đanh lạnh phanh kít trước ngõ nhà. Từ trên xe, chị Hậu bước xuống cũng với tà váy trắng lúc đi. Chị ngoái đầu lại tươi cười vẫy vẫy tay chào ai đó trong xe sau lớp cửa kính đen ngòm. Rồi động tác hôn gió kín kẽ được chị thực hiện quyến rũ theo đúng phong cách người châu Âu. Chiếc va li màu hồng được anh tài xế trẻ lom khom trao qua tay chị. Chuyến công tác của người phụ nữ tân thời trở về với gấu váy vẫn nhún nhảy theo từng điệu vui trước ngõ. Chị bấm chuông nhưng không thấy ai ra mở cửa. Quái lạ, giờ này chồng chị phải đang ở nhà chứ nhỉ. Thôi kệ, chị lấy chìa khóa riêng mở cửa, đôi mắt với hàng mi giả cong vuốt lượn nhanh ra phía vườn trông chờ sự thay đổi sau những lời chị dặn chồng trước lúc đi. Nhưng... chẳng có gì trở nên hoành tráng, diễm lệ hơn như tưởng tượng cả. Thậm chí, mọi thứ còn như có vẻ trở về với đúng cái bản chất của một ngôi nhà ở thôn quê hơn xưa. Chị rảo nhanh chân ra sau hè, suýt vấp phải vài ba cục đất hòn ở giồng đất vừa được ai đó đào lên để chuẩn bị trồng khoai. Chị khựng lại giữa chừng khi thấy má ngồi trên chõng tre, mái tóc mây búi gọn đang chăm chú nhìn đàn gà, phía xa chỗ bụi tre, hình như má đang đun một ấm nước bồ kết bằng lá tre quét ở trong vườn. Mùi bồ kết đượm lên thơm nồng cả một khoảng trời con con.

Sao má lại về nhà khi chưa hết tháng nhỉ? Khu vườn “hiện đại” mà chị ấp ủ đâu? Anh Hai chồng chị đâu? Anh dám không làm theo lời chị ư? Mọi người nên nhớ một tay gồng gánh gia đình này là do chị tất thảy...?

Thấy chị về, má lại cười hiền bỏm bẻm:

- Hậu về đó hả con, má nấu nước bồ kết cho bây rồi đây này! Ra ảng má gội cho!

- Sao má lại về…, mà chồng con đâu ạ?

- Thằng Hai bảo con nhớ má nên nó qua đón má về đây. Nó đi làm lại rồi. Nó xin làm kỹ thuật ở dưới hợp tác xã hồi đầu tuần. Kể ra vậy nó là cấp dưới của con đó nhỉ! Nhưng thời nay, chồng thua vợ cũng có gì xấu đâu!

- Ai biểu ảnh đi làm vậy? Nhà này con lo đủ rồi, có thiếu thốn gì đâu chứ?

*

*     *

- Con nói ba đi làm đấy ạ! Nhà này đang dần thiếu không khí gia đình và sẽ thiếu mùi vị quê hương nếu bêtông hết mọi thứ, má ạ!

Tiếng của con trai lớn chị Hậu từ trong nhà vọng ra. Nó là đứa đã được chị cất công cho đi du học, chị nghĩ nó sẽ rất vui nếu ngôi nhà này được thiết kế theo phong cách hiện đại chứ. Nhưng có lẽ mọi thứ không như chị đã nghĩ và cố công sắp đặt.

- Không những ba mà cả con cũng sẽ về đây làm việc, má ạ! Ở những nước tiên tiến, chẳng ai đập bỏ vườn nhà mình để cố bắt chước vườn của những nước khác. “Văn hóa là thứ còn lại sau khi tất cả những gì đã mất đi” mà má! Ba là đàn ông, vẫn là trụ cột của gia đình trước mọi phong ba, bão tố. Nếu ba đập bỏ khu vườn này thì cũng là chính tay ba đập bỏ văn hóa và tình cảm gia đình mình. Cú điện thoại ba điện hồi đầu tuần sau khi má muốn bêtông hóa khu vườn này chính là điện cho con đấy ạ! Con hiểu ba đang ở vào tình cảnh nào của cuộc đời mình và mong con cũng muốn má hiểu ba hơn.

Chị Hậu sững người rồi trầm mắt nhìn con, đuôi chiếc váy trắng như thôi nhún nhảy, nó trở nên lạc lõng giữa khung cảnh này. Chị cảm thấy mình đang bỏ quên thứ gì đó lâu nay. Một ngày nào đó, chị cũng sẽ phải nhường cái địa vị mình đang có cho người khác. Lúc đó sẽ chẳng còn những chuyến công tác dài ngày. Chẳng có những chiếc ôtô sang trọng nào đưa đón. Đó là lúc phải trở về. Vậy khu vườn này sẽ đón ai nếu nó không còn là nó nữa?

Có tiếng gà cục tác gọi con, rồi như có tiếng xe máy anh Hai vừa đi làm về trước ngõ. Hương bồ kết vẫn đượm lên trong bếp củi theo gió tỏa khắp vườn. Má đã ra chỗ ảng nước chờ chị. Chị chưa bao giờ cảm thấy yêu khu vườn này đến vậy. Bữa cơm tối nay má đã bắc nồi cá kho quẹt lên rồi!.../.

Trần Ngọc Đức