Nghệ nhân ưu tú Út Bù - Vang danh tiếng đờn guitar tay trái

Nghệ nhân Ưu tú Út Bù luyện ngón đờn ở sân nhà

Ngoài 70 tuổi, ông vẫn giữ thói quen luyện đờn mỗi ngày cho ngón tay khỏe và không quên bản đờn. Cuộc đời gắn bó với ĐCTT, điều ông sợ nhất chính là tuổi tác làm ảnh hưởng đến việc chơi đờn.

Với ông, chơi đờn hay không chỉ ở chỗ điêu luyện, tài hoa trong cách sắp xếp chữ đờn mà quan trọng nhất và trước hết là phải nhớ rõ các bản đờn. Mỗi ngày, khi xong hết việc, ông hay đem đờn ra chơi một mình. Tự mình tấu một bài đờn cho chính mình thưởng thức.

Là con trai của nghệ nhân nức tiếng Bảy Quế (Nguyễn Văn Quế) nên từ thuở nằm nôi, NNƯT Út Bù đã được tiếp cận với ĐCTT. Được nuôi dưỡng trong thanh điệu dịu êm, trầm bổng mà réo rắt của tiếng ĐCTT suốt những năm tháng tuổi thơ, NNƯT Út Bù sớm nhận thấy tình yêu của mình dành cho bộ môn nghệ thuật dân tộc.

Tiếng đồn Cần Đước nổi danh

Giai kìm, Quýnh gáo, Quế tranh, Lòng cò.

Quế tranh được nhắc đến trong câu ca dao ấy chính là nghệ nhân Bảy Quế, thân sinh của NNƯT Út Bù. Nghệ nhân Bảy Quế được đánh giá là bậc thầy nhạc lễ và nhạc tài tử Nam Bộ lúc bấy giờ. Không chỉ chơi đờn tranh, ông có thể sử dụng điêu luyện hầu hết các loại nhạc cụ trong dàn nhạc lễ.

Có ý kiến cho rằng, nghệ nhân được sinh ra ở vùng đất có truyền thống về ĐCTT, nơi nhạc sư Nguyễn Quang Đại thường xuyên lui tới dạy học trò. Thêm vào đó, ông còn được thừa hưởng vốn nghệ thuật nhạc lễ từ cha là nhạc Hộ (Nguyễn Văn Hộ) truyền lại nên tài năng nghệ thuật của ông được dịp phát triển mạnh mẽ. Nghệ nhân Bảy Quế cũng chính là thầy dạy của NSƯT, danh cầm Ba Tu.

Tiếp nối truyền thống của gia đình, NNƯT Út Bù trở thành người chơi đờn guitar điêu luyện ít ai sánh kịp. Đặc biệt, ông còn nổi danh vì ngón đờn tay trái của mình.

Học đờn có lẽ ai kiên trì thì sẽ được nhưng để đờn hay và giàu cảm xúc thì buộc người chơi phải đặt được cái tâm và cảm xúc vào từng bài bản. Trong nhạc tài tử, nhạc phẩm chỉ là cái sườn bản, còn tiết tấu là tùy thuộc vào kỹ năng và cảm hứng của người đờn.

Mỗi người chơi đờn có cách tô điểm riêng khẳng định tài hoa của mình. Và tiếng guitar Út Bù đã tạo nên “thương hiệu” riêng không lẫn vào đâu được.

NNƯT Út Bù kể, dù có cha là nghệ nhân nổi tiếng, ông vẫn chọn cách tự mình tìm lối đi riêng. Say mê với cây đờn guitar phím lõm, ông đi nhiều nơi, học nhiều thầy và tự rút ra nét nổi bật của riêng mình để trở thành người chơi ĐCTT vang danh như hiện tại.

Nghệ nhân Ưu tú Út Bù (giữa) biểu diễn phục vụ tại đêm chung kết Hội thi Đờn ca tài tử Nam Bộ tỉnh Long An lần thứ 3 năm 2024

Khi hỏi vì sao ông say mê loại hình nghệ thuật này, NNƯT không sao lý giải được, chỉ biết rằng đối với ông, ĐCTT là điều không thể thiếu.

Từ thời trẻ, tài chơi đờn của ông đã vang danh. Ông là một trong những người đầu tiên đờn cho cuộc thi Tiếng hát truyền hình do Đài Phát thanh và Truyền hình Long An tổ chức từ những năm 1990. Các hội thi, chương trình về ĐCTT trong và ngoài tỉnh ít khi nào vắng mặt ông.

Bây giờ, trong căn nhà nhỏ của NNƯT Út Bù có một góc nhỏ dành trưng bày hình ảnh, các khen thưởng khi ông tham gia hoạt động ĐCTT. Đó là niềm vui, là động lực để nghệ nhân tiếp tục cuộc hành trình gìn giữ và phát triển nghệ thuật truyền thống của ông cha.

Tài năng và tâm huyết nên NNƯT Út Bù chẳng ngại truyền nghề. Dù không có thông báo hay quảng cáo gì về việc dạy đờn, ca nhưng khi thấy có người lạ tìm nhà Út Bù là hàng xóm hỏi ngay “Anh, chị đi học đờn, ca à?”. Có lẽ, họ đã quen với việc nhiều người tìm đến NNƯT Út Bù để “bái sư”.

Là một người khá kiệm lời, dường như NNƯT Út Bù quen gửi tâm tư vào tiếng nhạc hơn. Ở độ tuổi quá 70, ông vẫn miệt mài với đam mê cả cuộc đời mình. Khi nhận được lời mời tham gia các chương trình ĐCTT, dù xa, ông vẫn vui vẻ nhận lời và tự mình luyện nhuần nhuyễn các bản đờn trước khi tham gia chương trình cùng các nghệ nhân, tài tử khác.

Mới đây, Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật tỉnh làm hồ sơ đề nghị Trung ương xét tặng danh hiệu Nghệ nhân Nhân dân cho NNƯT Út Bù vì những đóng góp của ông cho nghệ thuật ĐCTT Nam Bộ./.

Mộc Châu