Trả sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động tự quản lý - Minh bạch thông tin, bảo đảm quyền lợi

Bàn giao sổ bảo hiểm xã hội cho người lao động

Bảo đảm quyền lợi chính đáng của người lao động

Khi được giữ sổ BHXH, NLĐ nắm rõ quá trình đóng BHXH của bản thân. Ngoài ra, NLĐ được cơ quan BHXH xác nhận về việc đóng BHXH, được yêu cầu NSDLĐ và cơ quan BHXH cung cấp thông tin về việc đóng BHXH. Từ quy định trên, BHXH Việt Nam ban hành Công văn số 4027/BHXH-ST, ngày 14/10/2016 về việc hướng dẫn rà soát và bàn giao sổ BHXH cho NLĐ. Theo đó, NLĐ được rà soát về thông tin cá nhân trong sổ BHXH (họ tên, ngày tháng năm sinh, số chứng minh nhân dân, cấp bậc, chức vụ, chức danh nghề, tiền lương, thâm niên,...), nhất là kiểm tra sự chính xác về thời gian tham gia BHXH của bản thân. Chị Phạm Thị Hồng Anh (công nhân Công ty TNHH Cơ khí chính xác Mien Hua, phường Khánh Hậu, TP.Tân An, tỉnh Long An) chia sẻ: “NLĐ được giữ sổ BHXH cảm thấy an tâm hơn vì có thể kiểm tra được DN có đóng BHXH kịp thời hay không. NLĐ còn kịp thời đề nghị điều chỉnh khi có sai sót xảy ra, bảo đảm quyền lợi bản thân, nhất là khi xảy ra các tranh chấp lao động”.

Phó Giám đốc BHXH tỉnh - Lê Thành Liếp thông tin: “Mục đích của việc bàn giao sổ BHXH cho NLĐ nhằm giải quyết chế độ BHXH được thuận tiện, đúng chế độ quy định đối với ngành nghề họ đang làm việc, giúp NLĐ kiểm soát, xác minh NSDLĐ có tham gia BHXH cho họ đầy đủ hay không. Trước đây, khi NSDLĐ giữ sổ BHXH, NLĐ không kiểm soát được vấn đề này. Như vậy, yêu cầu NLĐ phải chú ý kiểm tra thông tin cá nhân chính xác theo phiếu đối chiếu quá trình đóng BHXH (mẫu số 03), nếu chưa đúng thì phải đề nghị điều chỉnh ngay. Đồng thời, NLĐ cần bảo quản, giữ gìn sổ BHXH thật tốt, không để thất lạc, rách, bị nhòe để khi thực hiện các chế độ BHXH được kịp thời, chính xác.

Đến nay, quá trình rà soát, trả sổ BHXH cho NLĐ được triển khai rộng rãi trên toàn tỉnh. Cơ quan BHXH phối hợp các đơn vị bàn giao trực tiếp sổ BHXH cho NLĐ và chỉ thực hiện bàn giao sổ BHXH cho NLĐ sau khi rà soát, nhập xong thông tin trên sổ BHXH của NLĐ vào cơ sở dữ liệu đúng quy định. Kể từ khi bắt đầu triển khai trả sổ BHXH vào tháng 3/2017, đến giữa tháng 6/2017, với 281.689 lao động phải được trả sổ, toàn tỉnh hiện có 17.636 người nhận sổ BHXH và phải hoàn tất việc trả sổ cho NLĐ trước ngày 31/12/2018.

Người lao động cần quan tâm đến quyền lợi, trách nhiệm của mình

Bên cạnh những thuận lợi trong quá trình thực hiện, việc trả sổ BHXH cho NLĐ còn những khó khăn cần khắc phục. Việc trả sổ BHXH cho NLĐ tự quản lý giúp công khai, minh bạch thông tin, quá trình đóng BHXH, đặc biệt giúp giảm thiểu tình trạng DN chậm đóng BHXH hoặc thu tiền của NLĐ nhưng không đóng BHXH cho NLĐ. Nhờ vậy, NLĐ chủ động cập nhật thông tin về tình hình đóng BHXH, kiểm tra DN có bảo đảm quyền lợi của mình hay không. Tuy nhiên, nhận thức của NLĐ còn hạn chế và chưa thực sự quan tâm đến trách nhiệm, quyền lợi của mình khi tham gia BHXH.

Theo Trưởng phòng Cấp sổ, thẻ BHXH tỉnh - Nguyễn Thanh Quyền, hiện nay, còn tình trạng NLĐ dùng hồ sơ giả (mượn hồ sơ của người khác) để xin việc làm. Việc kê khai nhân thân, địa chỉ nơi làm việc,... khi đăng ký tham gia BHXH lần đầu chưa rõ ràng, cụ thể, dẫn đến tình trạng NLĐ mất quyền lợi vì không giải quyết được các chế độ, chính sách BHXH sau này. Bên cạnh đó, việc thực hiện trả sổ BHXH cho NLĐ còn một số hạn chế: NLĐ sẽ không thể lưu giữ, bảo quản tốt bằng đơn vị SDLĐ, dẫn đến ngành BHXH phải cấp lại sổ BHXH; đơn vị SDLĐ cũng gặp một số khó khăn khi giải quyết các chế độ, quyền lợi liên quan đến sổ BHXH của NLĐ. Mặt khác, một số chủ DN còn lo ngại khi phối hợp cơ quan BHXH trong việc rà soát và bàn giao sổ BHXH.

Khi được giữ sổ bảo hiểm xã hội, người lao động có thể chủ động cập nhật thông tin tình hình đóng bảo hiểm xã hội, kiểm tra doanh nghiệp có bảo đảm quyền lợi cho mình hay không

Về phía đơn vị SDLĐ, cho dù cơ quan BHXH có công văn hướng dẫn, tuyên truyền trên đài truyền thanh 15 huyện, thị xã, thành phố về quy trình trả sổ BHXH cho NLĐ nhưng đến nay, các DN vẫn chưa thể hiện được trách nhiệm của mình và chưa chấp hành quy định của Luật BHXH về quyền và trách nhiệm của chủ SDLĐ đối với NLĐ. Vì thế, trong việc phối hợp cơ quan BHXH để tuyên truyền đến NLĐ thực hiện rà soát, phân loại sổ BHXH và gửi hồ sơ về cơ quan BHXH còn rất chậm, không đáp ứng tiến độ kế hoạch của BHXH tỉnh.

Qua thời điểm triển khai rà soát, thẩm định sổ BHXH cho thấy, NLĐ chưa quan tâm đến quyền lợi và trách nhiệm khi tham gia BHXH. Các thông tin về nhân thân, chức danh công việc, địa chỉ nơi làm việc,... không khai rõ ràng theo hướng dẫn. Đồng thời, khi NLĐ nhận được phiếu đối chiếu quá trình đóng BHXH (mẫu số 03) cũng không quan tâm đối chiếu, điều chỉnh, bổ sung như hướng dẫn làm ảnh hưởng đến quyền lợi sau này khi giải quyết các chế độ BHXH liên quan.

Việc tự quản lý sổ BHXH giúp NLĐ có trách nhiệm với quyền lợi của bản thân, đồng thời, có cơ sở yêu cầu NSDLĐ thực hiện đầy đủ các quy định của pháp luật, ngăn ngừa tình trạng NLĐ bị trích trừ tiền lương để đóng BHXH nhưng DN trốn tránh trách nhiệm, không nộp tiền về cơ quan BHXH. Bên cạnh đó, khi nghỉ việc, NLĐ cũng được giải quyết chế độ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp kịp thời khi chủ động giữ sổ BHXH của riêng mình.

Phạm Ngân