Công tác hậu cần trong Chiến dịch Điện Biên Phủ

Khi Điện Biên Phủ, vùng rừng núi hiểm trở cách xa hậu phương 600 đến 700km, trở thành nơi quyết chiến chiến lược của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược (1945-1954), Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã nhận định: “Trên mặt trận Điện Biên Phủ, vấn đề bảo đảm cung cấp lương thực, đạn dược là một nhân tố vô cùng quan trọng, quan trọng không kém các vấn đề chiến thuật, khó khăn về cung cấp lương thực không kém khó khăn về tác chiến. Tình hình cung cấp khẩn trương từng ngày, từng giờ, không kém tình hình chiến đấu”. Henri Navarre - Tổng chỉ huy Quân đội viễn chinh Pháp, khi đó đã đắc chí tuyên bố: “Việt Minh không thể giải quyết được các khó khăn để bảo đảm cho khối chủ lực đánh lớn, đánh dài ngày trên chiến trường rừng núi, xa hậu phương này”.

Xe đạp thồ trong Chiến dịch Điện Biên Phủ (Ảnh tư liệu lịch sử)

Tuy nhiên, dưới sự chỉ đạo của Trung ương Đảng và Quân ủy Trung ương, Hội đồng Cung cấp mặt trận thành lập ở Trung ương do Phó Thủ tướng Phạm Văn Đồng làm chủ nhiệm. Ngoài ra, các địa phương cũng thành lập Hội đồng Cung cấp mặt trận cấp liên khu và cấp tỉnh. Công tác điều hành được phân thành 2 tuyến chính: Tuyến hậu phương và tuyến chiến dịch. Tuyến hậu phương do Tổng cục Cung cấp và Hội đồng Cung cấp mặt trận Trung ương; Liên khu Việt Bắc, Liên khu III và Liên khu IV đảm nhiệm, chuyển hàng từ Việt Bắc tới Ba Khe, từ Liên khu III, Liên khu IV tới Suối Rút. Tuyến chiến dịch do Tổng cục Cung cấp tiền phương và Hội đồng Cung cấp mặt trận khu Tây Bắc chịu trách nhiệm, đưa hàng từ Ba Khe và Suối Rút lên mặt trận Điện Biên Phủ... Ta đã huy động được 260.000 dân công, bằng 12 triệu ngày công (riêng tuyến chiến dịch sử dụng 3 triệu ngày công).

Trong 210 ngày (từ tháng 11-1953 đến tháng 5-1954) khoảng 22.000 xe đạp thồ đã được huy động chở lương thực, thực phẩm cung cấp cho chiến dịch. Lúc đầu, mỗi xe thồ chỉ chở được khoảng 100kg, sau đó nhiều xe được cải tiến, nâng mức thồ lên 200kg, nhiều xe đạt tới 300kg. Riêng ông Ma Văn Thắng, dân công quê Phú Thọ chở được 352kg, đạt kỷ lục tại Chiến dịch Điện Biên Phủ.

Chiến dịch Điện Biên Phủ có sự đóng góp không nhỏ của nữ dân công và đồng bào các dân tộc ít người. Nữ dân công vùng tự do đã đóng góp 2.381.000 ngày công. Và trong số 260.000 dân công phục vụ chiến dịch có gần 90.000 người là đồng bào các dân tộc ít người, đóng góp trên 43% số gạo sử dụng tại mặt trận, hàng trăm tấn thịt, rau xanh,… và khoảng 550.000 ngày công.

Nói về công tác hậu cần của quân dân ta trong Chiến dịch Điện Biên Phủ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đúc kết: “Quân địch không bao giờ tưởng tượng được rằng chúng ta có thể khắc phục được khó khăn này. Đế quốc, bọn phản động không bao giờ đánh giá được sức mạnh của cả một dân tộc, sức mạnh của nhân dân. Sức mạnh đó có thể khắc phục tất cả mọi khó khăn, chiến thắng mọi kẻ thù”.

Nguyễn Văn Toàn