Đại hội toàn quốc Hội Điện ảnh VN nhiệm kỳ VIII: Nóng với nhiều bức xúc, trăn trở!

Gặp nhau là vui. Người đầu tiên từ trái sang là NSND Đoàn Dũng. Ảnh: V.V

Đại hội diễn ra sôi động, nóng cả trong và ngoài hội trường. Vẫn là một cuộc gặp gỡ, hội tụ lớn của nhiều thế hệ nghệ sỹ cả nước, nhưng mối quan tâm tới sự tồn vong của điện ảnh nước nhà, với mong muốn đưa điện ảnh Việt vượt hẳn lên ở một tầm cao mới là khát vọng của nhiều hội viên.

Nóng không chỉ ở nhân sự

Đại hội điện ảnh nhưng ít đại biểu là diễn viên, nhất là các gương mặt trẻ vì còn bận đi đóng phim, hoặc họ cũng không quan tâm nhiều lắm tới đại hội. Những nghệ sĩ già trong Nam, ngoài Bắc gặp nhau tay bắt mặt mừng và câu hỏi đầu tiên là “Khỏe không?”. Các gương mặt tiêu biểu của điện ảnh VN - những “cây đa, cây đề” đều có mặt như NSND Đoàn Dũng, Đặng Nhật Minh, Bùi Đình Hạc, Trần Phương, Trần Văn Thủy, Trà Giang…

Đại hội diễn ra khá bài bản, phần tham luận nhìn chung được chuẩn bị nghiêm túc (ngoại trừ có vị đọc thơ) như của đạo diễn, NSƯT Lê Hồng Chương nêu giải pháp để tăng nguồn thu, phát triển điện ảnh và đổi mới ngôn ngữ điện ảnh. Nhà báo Cát Vũ băn khoăn về công tác lý luận - phê bình, “10 năm vẫn là câu chuyện buồn với gam màu xám”. Thực tế lý luận - phê bình chưa làm được vai trò “ngọn roi” đối với “con ngựa” (sáng tác)…

Đạo diễn Trần Vịnh phát biểu vẫn “choang choang” chả kiêng nể ai, như chính ông tự nhận. Xã hội hóa điện ảnh mà làm như hiện nay, theo ông, là chưa chuẩn để hệ thống rạp chiếu bóng hùng mạnh trước đây của Nhà nước bị tê liệt, để các phim “tình, tiền, tù, tội” lũng đoạn một số kênh sóng truyền hình, bà con vùng sâu - vùng xa chưa được xem phim mới. Ông đặt câu hỏi: "Chúng ta để lại cho xã hội những phim gì hiệu quả cao?"

Nhân sự là vấn đề nóng bỏng nhất. Tranh cãi quyết liệt và to tiếng về số lượng đề cử để cuối cùng dù chốt con số 23 ứng viên nhưng vẫn lên tới 27 ứng viên. NSND Trần Vịnh tự ứng cử hào hứng, hứa, nếu được tín nhiệm vào ban chấp hành thì mỗi năm sẽ đảm bảo lo tổ chức sản xuất 20 phim đề tài truyền thống với kinh phí xin từ địa phương.

Có đại biểu đề cử 1 đạo diễn phía Nam vào ban chấp hành với lý do “anh ấy làm 3 phim đều đứng đắn!”.

Cuối cùng, Ban chấp hành mới được bầu với 12 thành viên, trong có 3 gương mặt mới là đạo diễn Lê Hồng Chương - Cục phó Cục điện ảnh VN, TS Đỗ Lệnh Hùng Tú và bà Phạm Thị Tuyết - Tổng giám đốc Cty TNHH một thành viên Hãng phim Tài liệu và Khoa học T.Ư. Diễn viên Mai Thu Huyền chỉ đạt 36% phiếu bầu, không vào ban chấp hành.

Thiếu chiều sâu hay nhiều “con lai"

Ngoài hội trường, câu chuyện của phóng viên báo Lao Động với nhiều nghệ sĩ cho thấy, điện ảnh VN đang ở thế dựa lưng vào tường…

NSND Thế Anh (TPHCM) đi dự nhiều Đại hội điện ảnh, tự nhận "Tuần chay nào cũng có nước mắt", tâm sự: "Đại hội nào tôi cũng trông chờ sự đổi mới, nhưng rồi vẫn thấy trì trệ, xưa cũ, trình tự tổ chức như nhau từ cái cặp tặng đại biểu làm kỷ niệm. Ai chả mong một ban chấp hành mới hội tụ tinh hoa nghệ thuật cả nước, đặc biệt là Hội đồng nghệ thuật để lọc ra, đầu tư những kịch bản hay. Muốn thế phải cách tân, muốn cách tân phải có trình độ văn hóa, phải sáng tạo.

Phim VN giờ nhiều, diễn viên trẻ đẹp nhiều, nhưng quá ít phim để nhớ vì thiếu chiều sâu. Như phim ”Quyên” của Nguyễn Phan Quang Bình, cô diễn viên chính đẹp nhưng vô duyên quá thành ra phim hỏng, chứ như phim “Cánh đồng bất tận” trước đó của Bình làm thì Ninh Dương Lan Ngọc diễn rất hay...".

Còn bà Phạm Thị Tuyết - Tổng giám đốc Cty TNHH một thành viên Hãng phim Tài liệu và Khoa học T.Ư - cho rằng: "Điện ảnh VN cần đổi mới về tư duy, ban chấp hành mới cần nhiều gương mặt tài năng ở nhiều mảng công việc khác nhau. Cần thêm tiếng nói để làm tốt hơn nữa mối quan hệ giữa điện ảnh và truyền hình vì thông qua đó giải quyết tốt đầu ra của điện ảnh. Phim cần đến với công chúng bằng nhiều con đường mà truyền hình là con đường nhanh, hiệu quả nhất, bên cạnh đó còn tạo nguồn thu cho điện ảnh, giảm bớt khó khăn về tài chính".

NSND Đoàn Dũng tới từ TPHCM, tuổi cao nhưng vẫn hào hứng và đầy tâm huyết: "Cần một chiến lược toàn diện, đột biến và sâu sắc mới hy vọng vực dậy được một nền điện ảnh VN đang thừa chiều rộng, chiều dài nhưng thiếu chiều sâu. Một đạo diễn nước ngoài nhận xét với tôi: Phim VN nhiều “con lai” quá, mà toàn con lai không đầu không đuôi. Bắt chước, copy phim nước ngoài nhiều quá".

Chiến lược điện ảnh đã có đến năm 2030 nhưng phải cụ thể hơn nữa, từng giai đoạn phải đánh giá hiệu quả rõ rệt, nếu không làm được phải kiểm điểm, chứ không phải “đánh trống bỏ dùi”, “khua chiêng gõ mõ” cho oai! Điện ảnh Việt thiếu đội ngũ giỏi làm thày, nhiều người đi học nước ngoài về làm nghề còn chưa giỏi nói chi dạy học trò. Dạy điện ảnh trong trường đại học ở ta mới chỉ là truyền nghề, thiếu tính khoa học vì giáo trình chung, thống nhất chưa có, mới chỉ là chương trình chi tiết. Nhiều đạo diễn ít học quá, lớp trẻ có người năng nổ, có tài nhưng lại chưa “đắm chìm” vào đời sống xã hội VN…

Diễn viên trẻ Hạnh Thúy (TPHCM) đại diện cho lớp trẻ, nói: “Bọn em thèm được đóng, thèm được xem những bộ phim hay, vừa nghệ thuật vừa hấp dẫn khán giả. Em nghĩ, phải giải phóng cái đầu, tư duy mạnh mẽ và bay bổng. Như chất liệu về hai cuộc chiến tranh rất giàu có, nghe kể bọn em rất tự hào về quá khứ, nhưng phim làm ra lại không tự nhiên, thiếu thuyết phục. Sự tinh tế và rung cảm của nghệ sĩ cần nhiều hơn nữa"./.

Theo Lao Động