Đại tá Hoàng Long Xuyên: Như từ cổ tích bước ra

Chuẩn bị bước sang mùa xuân thứ 106 của cuộc đời, Đại tá Hoàng Long Xuyên vẫn mạnh khỏe, minh mẫn. Đón người thân của hai đồng đội cũ là Hoàng Nam Hải và Hoàng Ngọc Sơn (học viên Phân hiệu trường Võ bị Hoàng Phố - Trung Quốc) đến thăm nhân dịp kỷ niệm 77 năm ngày thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam (22/12/1944 – 22/12/2021), ông Hoàng Long Xuyên vui vẻ ôn lại kỷ niệm của cuộc đời hoạt động cách mạng hơn 80 năm về trước. Đặc biệt, những tháng ngày học tập quân sự tại Phân hiệu trường Võ bị Hoàng Phố (Trung Quốc) để có vốn chỉ huy quân đội sau này vẫn không hề phai mờ trong tâm trí người lính Cụ Hồ.

Chỉ huy “Đông tiến” hướng đến Lạng Sơn

Năm 24 tuổi, Hoàng Long Xuyên được đoàn thể cử sang Trung Quốc học quân sự tại Phân hiệu trường Võ bị Hoàng Phố. Tại đây, ông đã cùng học và rèn luyện quân sự với nhiều đồng chí, về sau đã giữ những chức vụ cao cấp trong quân đội như Đại tướng Hoàng Văn Thái – Tổng tham mưu trưởng đầu tiên, Thượng tướng Vũ Lập – Tư lệnh Quân khu 2, Thượng tướng Hoàng Minh Thảo – Tư lệnh Quân khu 3, Thượng tướng Đàm Quang Trung – Tư lệnh Quân khu 1, Trung tướng Nam Long - Phó Giám đốc Học viện Quốc phòng, Đại tá Mai Trung Lâm – Chính ủy kiêm Tư lệnh Công an Vũ trang Liên khu Việt Bắc, Đại tá Thanh Phong – Phó Tư lệnh Quân khu 1,… Cuối tháng 10 đầu tháng 11 năm 1944, đoàn thanh niên học quân sự rời thị trấn Đại Kiệt (Trung Quốc) về Tổ quốc.

Đại tá Hoàng Long Xuyên (ảnh chụp năm 2020)

KIỀU MAI SƠN

Bốn năm trời xa đất nước, xa quê hương, xa đoàn thể, xa đồng chí, nay được trở về ai nấy bồi hồi xúc động. Riêng ông còn thấy nhớ quê nhà và nhớ mẹ da diết. Về quê hương rồi mà không biết tình hình xóm làng, người thân ra sao? Như hiểu được suy nghĩ từ sâu thẳm tấm lòng người con chí hiếu, gần tối hôm đấy, đồng chí Bắc Việt gặp riêng ông: “Đồng chí Long Xuyên, thượng cấp giao nhiệm vụ cho đồng chí, đêm nay đi cùng đồng chí Hồng An và đồng chí Ngọc vào địa phương đồng chí công tác và thăm mẹ đồng chí”.

Đời binh nghiệp của ông gắn bó với Lạng Sơn. Đầu năm 1945, tiểu đội trưởng Đội VNTTGPQ Hoàng Long Xuyên nhận nhiệm vụ chỉ huy một cánh quân “Đông tiến” đánh thông đường từ Cao Bằng theo đường số 4 qua Tràng Định tiến đến các huyện thuộc tỉnh Lạng Sơn.

Phương châm hoạt động của đoàn Đông tiến, theo lời kể của ông Long Xuyên là: “Lấy chính trị làm trọng, quân sự hỗ trợ cho chính trị. Phân đội là một đơn vị chủ lực của VNTTGPQ, xuống Lạng Sơn cùng cán bộ chính trị, quân sự tỉnh Lạng Sơn xây dựng cơ sở quần chúng và đánh đồn địch. Trận đầu tiên phải thắng để gây thanh thế cho Việt Minh ở tỉnh Lạng Sơn. Ở Cao Bằng, ta đã thắng giòn giã Phai Khắt, Nà Ngần”.

Đại tá Hoàng Long Xuyên và Đại tướng Võ Nguyên Giáp (phải)

TƯ LIỆU GIA ĐÌNH

Đơn vị của ông đã nhanh chóng diệt đồn Pò Mã, diệt phỉ bảo vệ thị trấn Bình Gia, làm bàn đạp để tháng 8/1945 Đội VNTTGPQ do hai ông Liên Đoàn và Long Xuyên chỉ huy kéo quân vào tỉnh lỵ Lạng Sơn thành lập chính quyền cách mạng trước khi quân đội Tưởng Giới Thạch kéo sang giải giáp phát xít Nhật.

Sau đó, ông làm Trung đoàn trưởng - Bí thư Đảng ủy Trung đoàn 28 (Lạng Sơn) – tiền thân của Trung đoàn 174 (Sư đoàn 316 – Quân khu 2); Chỉ huy trưởng Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh Lạng Sơn,… Trung đoàn 28 trong ký ức của nhiều cựu chiến binh vẫn thường được gọi bằng cái tên thân thuộc: Trung đoàn Long Xuyên.

“Trung đoàn 28 xây dựng từ đại đội giải phóng, đến tiểu đoàn chủ lực rồi trung đoàn. Thấy cần phải có trung đoàn chủ lực của Việt Bắc thì Bộ mới lấy 1 tiểu đoàn chủ lực của Lạng Sơn, 1 tiểu đoàn chủ lực của Bắc Kạn và 1 tiểu đoàn chủ lực ở Cao Bằng thành lập Trung đoàn 174. Lúc ấy ông Chu Huy Mân làm Chính ủy, ông Đặng Văn Việt làm Trung đoàn trưởng. Còn ông vẫn tiếp tục xây dựng trung đoàn tỉnh Lạng Sơn. Bởi vì trên bảo ông đã nắm được và quen được các cơ sở rồi. Nhiệm vụ trên giao thế nào thì ông chấp hành thôi, mệnh lệnh là phải thực hiện, cháu ạ”, ông kể.

Gắn bó với bộ đội biên phòng

Miền Bắc được giải phóng, ông được cử sang làm Tư lệnh Công an vũ trang (nay là Tư lệnh Bộ đội Biên phòng) Khu tự trị Việt Bắc. Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, tổ chức lại điều ông phụ trách công tác Quân pháp, mà như lời ông kể thì bây giờ gọi là Điều tra hình sự trong Bộ Tư lệnh Bộ đội Biên phòng. Năm 1986, Đại tá Hoàng Long Xuyên nghỉ hưu (hưởng lương Thiếu tướng) sau 24 năm gắn bó với Bộ đội Biên phòng.

Thiếp mừng thọ 100 tuổi của Chủ tịch nước gửi Đại tá Hoàng Long Xuyên

TƯ LIỆU GIA ĐÌNH

Nhiều lần gặp ông, được nghe ông kể chuyện, tôi vẫn không hết ngạc nhiên về sức khỏe của người lính già vóc hạc này. Trả lời câu hỏi của tôi, bí quyết gì để sống đại thọ và minh mẫn như vậy, Đại tá Hoàng Long Xuyên cười nhẹ như một làn gió thoảng: “Bí quyết của ông là sống lạc quan. Sau này có con cháu cũng hết sức quan trọng. Các con, các cháu đều khỏe mạnh, học giỏi, công ăn việc làm ổn định. Đó là điều kiện sống ảnh hưởng đến suy nghĩ của mình”./.

Theo Thanh Niên