Du lịch theo ảnh với cái đẹp thiên nhiên miền Tây Bắc

Ruộng bậc thang

Sau 5 năm ấp ôm, “thai nghén” và biến ước mơ thành 4 cuộc hành trình tốn kém, công phu qua 4 mùa xuân-hạ-thu-đông ở miền Tây Bắc kỳ vĩ của Tổ quốc, để thu vào ống kính mỗi mùa một vẻ đẹp đặc trưng hồn cốt ruộng bậc thang và con người nơi đây, nghệ sĩ nhiếp ảnh (NSNA) Tôn Thất Hùng đã làm nên vài cuộc triển lãm ảnh Ruộng bậc thang đầy ấn tượng ở Hội Liên hiệp văn học nghệ thuật và Trung tâm Văn hóa tỉnh. Anh chọn ra 63 bức ảnh ưng ý nhất in thành sách, để cho ra mắt “đứa con tinh thần” đầu lòng của mình mang tên RUỘNG BẬC THANG -  Danh thắng quốc gia (liên kết với Nhà xuất bản Thông tấn ITAXA - TP.HCM, xuất bản tháng 9/2020).

Trong Lời giới thiệu của Chủ tịch Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam - NSNA Vũ Quốc Khánh - đã ghi nhận: “…Hình ảnh ruộng bậc thang (RBT) như dải lụa mềm lấp lánh vắt qua núi đồi vào mùa nước đổ hoặc như ngàn lớp sóng vàng uốn lượn theo triền núi vào mùa lúa chín. Những bức ảnh khi thì được thể hiện toàn cảnh, lúc cận cảnh với nhiều góc độ đan xen ánh sáng đa dạng, lạ mắt đã tạo nên một bức tranh toàn cảnh nghệ thuật về RBT, con người và cuộc sống của vùng núi cao. Cũng là RBT, nhưng mỗi tác phẩm là một góc nhìn mới, một khung trời mới, một câu chuyện mới, được ghi nhận sau mỗi chuyến đi…”.

Vâng, Tôn Thất Hùng đã bị vẻ đẹp của RBT Tây Bắc mê hoặc như anh đã viết: “Danh thắng RBT Tây Bắc không chỉ là một bức tranh thiên nhiên kỳ thú mà còn là một bản hùng ca về sự sáng tạo độc đáo của con người vùng cao trong quá trình cải tạo thiên nhiên phục vụ cuộc sống từ hàng thế kỷ qua. Các RBT đang mang lại ấm no, hạnh phúc cho nhiều người dân là một sản phẩm du lịch độc đáo của vùng núi cao Tây Bắc (…). Tôi sống giữa sóng lúa của Đồng bằng sông Cửu Long, rồi bị cuốn hút đến say mê bởi những ruộng lúa bậc thang Tây Bắc. Suốt nhiều năm liền, tôi rong ruổi khắp các triền đèo để thưởng ngoạn, ghi hình cảnh quan, con người và văn hóa đầy màu sắc nơi đây. Tôi đã không còn nhớ sự vất vả, hiểm nguy của hành trình. Mà giờ đây, trong ký ức vẫn còn nguyên cảm xúc hạnh phúc, ngọt ngào từ cái tình người chất phác, từ những nụ cười hiền hòa, đôn hậu của người dân nơi đây”.

Nghệ sĩ nhiếp ảnh Tôn Thất Hùng ở Tây Bắc

Cà phê với Tôn Thất Hùng, tôi thấy anh như vẫn còn đầy cảm xúc - ngất ngưởng với RBT thấm đẫm văn hóa lúa nước trên từng rẻo cao dọc miền Tây Bắc của Tổ quốc, một trọng điểm du lịch thu hút đông đảo du khách thế giới và luôn được thế giới ngợi ca, tán thưởng. Tôi nhớ, có chàng chuyên gia máy tính Gengo Toma đến từ Nhật Bản, trong một chuyến du lịch đảo Thổ Châu bị một cô gái H’Mông ở Hà Giang  “xỏ mũi” dắt về Tây Bắc, đi Cao Bằng, Lai Châu, đi rẻo cao 2000m Mù Căng Chải mờ khuất mây ngàn để ngắm RBT đang vào mùa cấy cày với những cơn mưa bất chợt ào tới, đổ nước tuôn trắng xóa từng bậc thang đất núi đẹp kỳ ảo mà chàng mới thấy lần đầu. Cho đến 10 năm sau, mỗi lần gặp lại tôi, Gengo Toma  còn nhắc lại những ấn tượng về RBT Mù Căng Chải… 

Còn tôi, xem ảnh Tôn Thất Hùng, bất giác tôi sống lại miền ký ức mà mình đã trải nghiệm qua mấy lần viễn du miền Tây Bắc. Lần đầu tiên tôi thấy RBT khi lướt mắt ra ngoài xe đi Lạng Sơn, Hòa Bình… thấp thoáng màu lúa chín vàng bọc lấy chập chùng dốc núi, lưng đèo. Rồi đi Lai Châu, Điện Biên… qua khỏi làng cổ Đường Lâm của hai vị anh hùng dân tộc Phùng Hưng và Ngô Quyền cổ kính, trầm mặc, chợt bừng lên từng mảng RBT nhấp nhô theo cung đường dốc lên, dốc xuống khúc khuỷu. Mắt tôi đắm đuối níu từng bậc thang lúa leo núi, leo đồi. Mưa. Tầng tầng bậc thang nước đổ tràn qua khói mây bảng lảng trôi về các bản làng sơn cước. Phải rồi, trên những rẻo cao núi đồi chật chội, trồng lúa nước trên núi, trên đồi mà không làm đất thành bậc thang thì làm sao giữ nước cho cây lúa sống mỗi khi có mưa là nước trôi tuột xuống sông suối, thung sâu. Đời ông cha, RBT còn quấn quanh chân núi, chân đồi… Sang đời con cháu, đất chật người đông thì phải cho từng lớp bậc thang leo dần lên đỉnh cao. Nhiều đỉnh có tên “mâm xôi” tròn trịa một khung lúa chín vàng chẳng khác chi mâm xôi vò. Trên cầu Tạ Khoa qua sông Đà, tôi đã “đứng ngẩn trông vời” từng thôn bản thấp thoáng dưới chân núi bao phủ một màu lúa chín vàng óng ả. Đi Lai Châu, Điện Biên… xe chạy nghiêng nghiêng sườn núi lưng đèo nhấp nhô RBT ngỡ như hàng vạn bậc cung đàn ngân vang với mây ngàn gió núi… dẫn lối về Lào Cai ngời ngợi sắc xanh, sắc vàng của núi đồi RBT điểm vào khung cảnh đại ngàn mới kỳ vĩ, ảo diệu làm sao!

63 bức ảnh màu như 63 tác phẩm hội họa khác nhau trong RUỘNG BẬC THANG- Danh thắng quốc gia của NSNA Tôn Thất Hùng đã dẫn dắt ký ức tôi về miền Tây Bắc. Anh chia sẻ: "Mình ngồi xe đò, mỗi khi xe dừng cho khách xuống- thoáng chốc thôi- mà mình đã vọt lên một góc nhìn bất chợt, chỉ kịp đưa ống kính ra bấm một cái là phóng ào xuống đu người lên cửa xe ngay, mặc cho người phụ xế vừa lôi mình lên xe, vừa la lối té tác"…

Vâng, NSNA là vậy, tâm hồn lộng gió dọc đường với những cảm hứng bất chợt. Như có lần anh đi xe đò Huế - Đà Nẵng, tới đỉnh đèo Hải Vân, xe vừa dừng cho khách xả hơi chốc lát, cảm xúc đã nhấc bổng anh lên một đỉnh núi cao nhất bên đường để bấm cho kỳ được vài kiểu ảnh thu về hồn cốt “Thiên hạ Đệ nhất Hùng quan” mà anh vừa khám phá… Tôi nghĩ, phải thật yêu nghề, yêu cái đẹp của con người cùng cảnh vật thiên nhiên, anh mới có những cảm hứng đột khởi như vậy và chắc rằng NSNA Tôn Thất Hùng vẫn còn tiếp tục cuộc hành trình đầy lao tâm khổ tứ của mình trên con đường nghệ thuật bất tận  và không ít thử thách ở phía trước…     

Tản bút của Quang Hảo