Hành trình của những 'đôi chân vạn dặm' (Bài cuối)

Bài cuối: Đi tìm thân nhân cho những liệt sĩ biết tên

Mỗi hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện được tìm thấy, hồi hương đồng nghĩa với những vết thương lòng của người thân liệt sĩ được xoa dịu phần nào. Đó cũng chính là động lực để các thế hệ Đội K73, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Long An vững tin tiếp bước những chuyến đi tìm đồng đội trên đất bạn. Công việc lặng lẽ này dù vất vả, khó nhọc như thế nào nhưng đem lại niềm vui trong sâu thẳm nước mắt của các chiến sĩ.

Thiếu tá Lê Minh Hội - Trợ lý chính sách Đội K73, số hóa các hồ sơ liệt sĩ quân tình nguyện Việt Nam

Trăn trở những nỗi niềm

Hơn 20 năm qua, 168 liệt sĩ được Đội K73 lưu trữ cẩn thận trong cuốn sổ ghi danh sách các liệt sĩ biết tên. Trong đó, 69 liệt sĩ đã được bàn giao cho thân nhân gia đình về nơi chôn nhau, cắt rốn. Còn 99 liệt sĩ biết tên được an táng tại các nghĩa trang thị xã Kiến Tường và nghĩa trang liên huyện Tân Hưng - Vĩnh Hưng tỉnh Long An.

Là người trực tiếp làm công tác chính sách, Thiếu tá Lê Minh Hội - Trợ lý chính sách Đội K73, vẫn luôn trăn trở đối với việc tìm quê quán cho các liệt sĩ. Để từ đó, ngoài cuốn sổ ghi danh sách các liệt sĩ biết tên, anh còn số hóa danh sách các liệt sĩ và các hồ sơ liên quan để công tác lưu trữ được thuận tiện và không bị hư hỏng, thất lạc theo thời gian.

Là một cán bộ chính sách tận tụy, trách nhiệm, trước ngày lên đường làm nhiệm vụ tìm kiếm, cất bốc, quy tập hài cốt liệt sĩ tại Campuchia, anh lại đến Nghĩa trang liệt sĩ liên huyện Vĩnh Hưng - Tân Hưng để thắp nén nhang thơm cho các liệt sĩ. Mỗi lần như vậy, anh lại đứng lâu hơn trước ngôi mộ tập thể của 3 liệt sĩ (1 liệt sĩ nữ tên Trầm và 2 liệt sĩ nam tên Tường và Khoản) thuộc đơn vị Phòng Chính trị - Tỉnh đội Long An; hy sinh ngày 02/5/1970.

Thiếu tá Hội cho biết, trong hồ sơ quy tập, 3 liệt sĩ được chôn cất tại tọa độ (03600 - 24100), ấp Doun Tey, xã Tuol Sdei, huyện Chantrea, tỉnh Svay Rieng, Vương quốc Campuchia. Trong quá trình người dân Campuchia đào mương dẫn nước thì phát hiện 3 hài cốt đã lẫn lộn với nhau. Vì vậy, quá trình cất bốc, 3 liệt sĩ trên được Đội K73 đưa vào chung một ngôi mộ.

Vượt núi, băng rừng đi tìm đồng đội

Cũng tại Nghĩa trang liệt sĩ liên huyện Vĩnh Hưng - Tân Hưng, ngôi mộ ở khu c2, lô 1, hàng 5, số mộ 10 mang tên Phạm Minh Chiến, quê quán Cẩm Châu, Cẩm Thủy, Thanh Hóa; hy sinh ngày 12/3/1972; cấp bậc Tiểu đội phó. Đây chính là hài cốt biết tên được Đội K73 cất bốc, quy tập về từ giai đoạn V (mùa khô 2005-2006). Dù thông tin cơ bản đầy đủ nhưng từ lúc quy tập đến nay, việc xác minh thân nhân gia đình liệt sĩ vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Không có người thân đến viếng, việc hương khói cho liệt sĩ được các chú quản trang ở đây chăm lo chu đáo như người thân trong gia đình.

Trước đó, theo nguồn tin cung cấp từ cựu chiến binh Đặng Trường Chiến, phường Trà An, quận Bình Thủy, TP.Cần Thơ (người chiến đấu cùng đồng chí Phạm Minh Chiến), Đội K73 đã tìm kiếm và quy tập được 2 hài cốt liệt sĩ tại tọa độ (67100 - 75300), khu vực ấp Lbaeuk, xã Sambatt Mean Chey, huyện Romeas Haek, tỉnh Svay Rieng. Hai hài cốt được đánh số ký hiệu B494; B495 và được đưa về an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ liên huyện Vĩnh Hưng - Tân Hưng. Căn cứ vào sơ đồ mộ chí và đặc điểm hài cốt liệt sĩ, ông Đặng Trường Chiến đã xác định 2 ngôi mộ trên là của liệt sĩ Phạm Minh Chiến (B494) và liệt sĩ Nguyễn Xuân Am (B495).

Hài cốt quy tập được đánh số thứ tự để bảo đảm chính xác thông tin khi tra cứu

Cũng theo ông Đặng Trường Chiến, đồng chí Phạm Minh Chiến hy sinh trong trận chống càn bảo vệ Bộ Tư lệnh Quân khu 8 vào ngày 12/3/1972. Sau đó, ông đã trực tiếp cùng đồng đội chôn cất và vẽ lại sơ đồ mộ chí. Trước lúc vào Đại đội 419 vệ binh/Quân khu 8 (nay là Bộ Tham mưu/ Quân khu 9), đồng chí Phạm Minh Chiến được biên chế vào đoàn 2165 đi B năm 1969. Trong quá trình đi, đồng chí Phạm Minh Chiến trực tiếp làm liên lạc cho đồng chí Giảng trưởng đoàn đi B.

Tìm thân nhân cho liệt sĩ Phạm Minh Chiến

Sau khi hài cốt liệt sĩ Phạm Minh Chiến được an táng tại Nghĩa trang liệt sĩ liên huyện Vĩnh Hưng - Tân Hưng, ông Đặng Trường Chiến đã trực tiếp về quê nhà liệt sĩ để tìm người thân nhưng không tìm thấy. Trở về Cần Thơ, ông Chiến đã trực tiếp liên hệ với Ban Biên tập chương trình “Đi tìm đồng đội” của Trung tâm Phát thanh - Truyền hình Việt Nam phối hợp giúp đỡ.

Từ thông tin của cựu chiến binh Đặng Trường Chiến, phóng viên của chương trình “Đi tìm đồng đội” đã làm việc với Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Thanh Hóa, Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội huyện Cẩm Thủy để phối hợp tìm kiếm thân nhân gia đình liệt sĩ. Qua xác minh của địa phương xã Cẩm Châu, huyện Cẩm Thủy, tỉnh Thanh Hóa, ở địa phương không có hồ sơ liệt sĩ Phạm Minh Chiến mà chỉ có hồ sơ liệt sĩ Phạm Văn Hiếm có thông tin gần trùng khớp với thông tin liệt sĩ Phạm Minh Chiến do ông Đăng Trường Chiến cung cấp.

Theo đó, tỉnh Thanh Hóa và thân nhân gia đình đã có đơn đề nghị Sở Lao động Thương binh và Xã hội tỉnh Long An xác minh, làm rõ thông tin để có cơ sở đổi tên trên bia mộ liệt sĩ Phạm Minh Chiến thành Phạm Văn Hiếm. Trước đề nghị trên, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Long An và Bộ CHQS tỉnh Long An đang cùng vào cuộc để kiểm tra hồ sơ quy tập liệt sĩ Phạm Minh Chiến với tinh thần trách nhiệm cao nhất đối với các anh hùng, liệt sĩ và thân nhân gia đình đang trông ngóng từng giờ, từng phút.

Sẽ còn những giai đoạn tiếp theo và sẽ còn nhiều chuyến đi tiếp nối hành trình của niềm tin và trách nhiệm. Các cán bộ, chiến sĩ Đội K73 và những người đồng chí, đồng đội sẽ lại lên đường cùng với hành trang của niềm tự hào và sứ mệnh thiêng liêng của thế hệ hôm nay đối với sự hy sinh cao cả của cha anh đã ngã xuống vì nền hòa bình, vì tình đoàn kết, gắn bó bền chặt giữa 2 đất nước, 2 dân tộc Việt Nam - Campuchia./.

Lê Đức - Biện Cường

Bài 2: Vượt khó, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Mỗi hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện được tìm thấy, hồi hương đồng nghĩa với những vết thương lòng của người thân liệt sĩ được xoa dịu phần nào. Đó cũng chính là động lực để các thế hệ Đội K73, Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Long An vững tin tiếp bước những chuyến đi tìm đồng đội trên đất bạn. Công việc lặng lẽ này dù vất vả, khó nhọc như thế nào nhưng đem lại niềm vui trong sâu thẳm nước mắt của các chiến sĩ.