Hành trang tái hòa nhập và sự giúp đỡ thầm lặng

Thiếu tướng Trần Văn Thiện, Cục trưởng Cục C10 và chị Nguyễn Phạm Duy Trang, Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Đội Trung ương tặng quà cho phạm nhân

Thắp sáng niềm tin, mở lối tương lai

Từ khi thành lập đến nay, Trại giam Long Hòa luôn xác định công tác hỗ trợ phạm nhân tái hòa nhập cộng đồng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm, giúp những người lầm lỗi có cơ hội rèn luyện, hướng đến cuộc sống mới sau khi chấp hành xong án phạt tù.

Để phạm nhân có bước khởi đầu thuận lợi sau khi chấp hành xong án phạt tù, Trại giam Long Hòa luôn chú trọng chuẩn bị hành trang kiến thức, tâm lý và kỹ năng sống cần thiết cho họ. Tất cả các phạm nhân đều được học tập kiến thức, kỹ năng cần thiết theo Chương trình khung giáo dục cải tạo. Từ khi thành lập đến nay, trại giam tổ chức gần 700 lớp giáo dục công dân với hơn 27.000 lượt phạm nhân tham gia. Không những thế, hằng năm, trại giam đều phối hợp Trung tâm Tư vấn pháp luật của Trường Đại học Luật TP. Hồ Chí Minh, Hội Luật gia tỉnh tổ chức nhiều buổi giảng dạy, nâng cao nhận thức về pháp luật cho phạm nhân, đồng thời trang bị đầy đủ kiến thức xã hội để họ tái hòa nhập cộng đồng, không tái phạm sau khi chấp hành xong án phạt tù.

Phạm nhân tại Trại giam Long Hòa tham gia Chương trình Ánh sáng hy vọng (Ảnh: PHAN CƯỜNG)

Song song với hoạt động giáo dục, Trại giam Long Hòa còn phối hợp các cơ quan, ban, ngành, đoàn thể tổ chức các buổi tư vấn tâm lý, hôn nhân, gia đình, giúp phạm nhân củng cố niềm tin, giảm lo lắng trước ngày trở về. Năm 2024, trại giam phối hợp Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam và Bộ Công an tổ chức chương trình Thắp sáng ước mơ hoàn lương, qua đó hỗ trợ tư vấn pháp luật, kỹ năng sống, chăm sóc sức khỏe, hướng nghiệp và các kiến thức về việc làm cho phạm nhân. Cùng năm, chương trình Ánh sáng hy vọng do trại giam phối hợp Trường Cao đẳng Phát thanh - Truyền hình II (TP. Hồ Chí Minh) tạo không gian giao lưu văn hóa - văn nghệ và tư vấn tâm lý cho phạm nhân dưới 18 tuổi. Qua các hoạt động, hàng ngàn phạm nhân được tiếp thêm nghị lực, vượt qua mặc cảm, tích cực cải tạo để trở thành công dân có ích cho xã hội.

Các phạm nhân được tư vấn tâm lý, xóa bỏ mặc cảm khi chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng (Ảnh: PHAN CƯỜNG)

Cùng với việc trang bị kiến thức, Trại giam Long Hòa còn chú trọng phối hợp tuyên truyền về các trường hợp tái hòa nhập thành công để phạm nhân học tập, noi theo, đồng thời phối hợp với phường, xã đẩy mạnh tuyên truyền tại nơi phạm nhân sinh sống để giảm bớt định kiến, giúp phạm nhân làm lại cuộc đời. Phạm nhân khi ra trại sẽ được cấp giấy chứng nhận, hỗ trợ tiền ăn, tàu xe trở về gia đình và hướng dẫn thủ tục vay vốn từ Ngân hàng Chính sách xã hội.

Trung tá Phạm Thị Phượng - Đội trưởng Đội Giáo dục và hồ sơ, chia sẻ: “Chúng tôi xác định rằng, việc động viên tinh thần và kết nối với gia đình có tác động rất lớn đến quá trình phạm nhân tái hòa nhập cộng đồng. Vì vậy, trại luôn bảo đảm thực hiện đầy đủ các chế độ, chính sách của người chấp hành án, nhất là trong các dịp lễ, tết; thường xuyên nắm bắt tâm tư, tình cảm của phạm nhân; duy trì tổ chức hội nghị gia đình phạm nhân hằng năm, kết hợp các hoạt động giao lưu văn nghệ, thể thao,... Tất cả đều nhằm tạo không khí tích cực, giúp phạm nhân cảm nhận được sự quan tâm, thấy mình vẫn còn chỗ dựa để yên tâm cải tạo, quyết tâm làm lại cuộc đời”.

Hành trang cho ngày trở về

Một trong những hoạt động quan trọng, hỗ trợ phạm nhân tái hòa nhập cộng đồng là tổ chức các lớp giáo dục công dân cho những người chuẩn bị chấp hành xong án phạt tù, được giảm án, tha tù trước thời hạn có điều kiện hay đặc xá.

Tại đây, cán bộ truyền đạt nhiều chuyên đề thiết thực, tập trung vào những nội dung như Luật Căn cước, Luật Cư trú, Luật Xử lý vi phạm hành chính, Luật An ninh mạng, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ; các chính sách, quy định về tái hòa nhập cộng đồng, tái phạm, tái phạm nguy hiểm hay xóa án tích,... Nhờ vậy, phạm nhân được trang bị thêm kiến thức pháp luật, hiểu rõ hơn quyền và nghĩa vụ của mình khi trở về địa phương.

Không chỉ giảng dạy lý thuyết, cán bộ còn trực tiếp giải đáp thắc mắc, lắng nghe tâm tư của phạm nhân về các thủ tục, vấn đề khi trở lại cộng đồng. Đặc biệt, chương trình còn lồng ghép các kỹ năng mềm, hướng dẫn cách phạm nhân vượt qua mặc cảm, rào cản tâm lý, hòa nhập môi trường tập thể, xây dựng quan hệ cộng đồng lành mạnh.

Thực tế cho thấy, những lớp học này mang lại nhiều chuyển biến rõ rệt. Nhiều phạm nhân sau khi tham gia lớp không còn lo sợ, bi quan, đồng thời nhận thức được trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, mong muốn được sớm trở về làm lại cuộc đời.

Trải qua 14 tháng thi hành bản án 3 năm 6 tháng tù về tội đánh bạc, nữ phạm nhân P.T.H. (33 tuổi, quê TP. Cần Thơ) cho biết, quãng thời gian trong trại đã giúp chị nhìn nhận sâu sắc về lỗi lầm, từng bước hoàn thiện bản thân. H. luôn cố gắng hoàn thành tốt các chỉ tiêu lao động, chấp hành nghiêm các quy định và giữ tinh thần lạc quan, cầu thị. Là một trong những phạm nhân được xét đặc xá dịp Quốc khánh 2/9 năm nay, H. tràn đầy hy vọng về cuộc sống sau khi tái hòa nhập cộng đồng. 

Để chuẩn bị cho ngày trở về, H. tích cực tham gia lớp học giáo dục công dân dành cho phạm nhân đủ điều kiện đề nghị đặc xá năm 2025 (đợt 2). Những buổi học vừa giúp chị nắm rõ hơn chính sách khoan hồng của Đảng, Nhà nước, vừa tích lũy nhiều kỹ năng như quản lý chi tiêu, ứng xử trong gia đình và cộng đồng, biết cách vượt qua mặc cảm để sống tích cực hơn.

Chia sẻ về chặng đường đã qua, H. tâm sự: “Lúc mới vào trại, tôi rất lo lắng, sợ hãi. Nhờ cán bộ quản giáo thường xuyên động viên, giúp đỡ, tôi dần bình tĩnh hơn, biết cách sống tập thể và khắc phục khuyết điểm của mình. Khi hay tin được đặc xá, tôi vội báo cho mẹ. Mẹ vui mừng lắm! Tôi hy vọng khi về nhà được nhìn nhận là một người hoàn lương, có cơ hội mở tiệm tóc nhỏ để phụng dưỡng mẹ và chăm lo cho em trai”.

Đại tá Võ Nhựt Hải - Giám thị, cho biết: “Thời gian tới, trại tiếp tục phối hợp với các tổ chức xã hội, cơ sở giáo dục trong việc giáo dục, hỗ trợ tái hòa nhập cho phạm nhân, từng bước khẳng định vai trò xã hội hóa công tác cải tạo. Qua đó, góp phần thực hiện hiệu quả chính sách đặc xá của Đảng, Nhà nước, đồng thời lan tỏa những giá trị nhân văn, hướng tới xây dựng xã hội công bằng, văn minh, phát triển trong giai đoạn mới”. 

Nhờ những cách làm hiệu quả, đa số người được đặc xá sau khi trở về đã nhanh chóng hòa nhập cộng đồng, nhiều người còn thành công trong sự nghiệp và đóng góp tích cực cho xã hội. Kết quả đó minh chứng cho tính nhân văn và hiệu quả bền vững trong công tác giáo dục cải tạo, hỗ trợ tái hòa nhập cộng đồng mà Trại giam Long Hòa đã kiên trì thực hiện suốt 10 năm qua./.

Hoàng Lan